دایره المعارف دفاع مقدس - موسوعة الحرب العراقیة الایرانیة - Encyclopedia of Iran Iraq war

شنبه بیست و سوم دی ۱۳۹۱
ن : محمد نصر

عمليات: كربلاي‌5

عمليات: كربلاي‌5

 عبور از موانع نفوذ ناپذیر دشمن :


نام‌ عمليات: كربلاي‌5 و عمليات‌ تكميلي‌

زمان‌ اجرا: 19/10 /1365

مدت‌ اجرا:70 روز

تلفات‌ دشمن‌: 42700(كشته، زخمي‌ و اسير )

رمز عمليات: يا زهرا(سلام‌ الله‌ عليها)

مكان‌ اجرا: منطقه‌ عمومي‌ شرق‌ بصره‌ -سراسر محور جنوبي‌ جنگ‌

ارگان‌هاي‌ عمل‌كننده: سپاه‌ پاسداران‌ انقلاب‌ اسلامي‌

اهداف‌ عمليات: انهدام‌ ماشين‌ جنگي‌ دشمن، گشودن‌ راه‌ براي‌ سرنوشت‌ جنگ‌ طولاني‌ و پاسخ‌ به‌ انتظارات‌ مردم‌ و تهديد شهر بصره‌

 نوزدهم دی ماه سالروز عملیات پیروزمندانه کربلای پنج است پس از پایان این عملیات بود که تلاش‌های بین‌المللی برای پایان دادن به جنگ افزایش یافت.

 سنگینی شرایط دشوار پس از عملیات كربلا - 4 ضرورت انجام عملیات دیگری را ایجاب می‌كرد. عملیاتی كه پیروزی آن تضمین شده باشد و ضمناً از جنبه نظامی و سیاسی بسیار ارزشمند باشد تا آثار نامطلوب كربلا-4 را جبران نماید.

 ارزشمندترین منطقه موجود، شلمچه بود كه دشمن در آن مستحكمترین مواضع و موانع را داشت؛ بطوری كه عبور از آنها غیرممكن می‌نمود و با توجه به اصول نظامی شناخته شده و محاسبات كمی، ضریب موفقیت بسیار ناچیز بود و بالطبع تضمین پیروزی از سوی فرماندهان عملیات را غیرممكن می‌ساخت؛ لیكن ضرورت غیرقابل انكار ادامه جنگ در آن موقعیت و لزوم تسریع در تصمیم‌گیری پس از عملیات كربلا4 سبب گردید كه صرفاً برای انجام تكلیف و با امید به نصرت الهی، تمامی نیروهای خودی اعم از رزمنده و فرمانده برای عملیات بزرگ كربلا-5 آماده شوند.

 

 اهداف عملیات

منطقه شلمچه به لحاظ اهمیت سیاسی و نظامی آن، به عنوان یكی از معابر وصولی شهر بصره، همواره در زمره اهداف قوای نظامی جمهوری اسلامی ایران قرار داشت. در صورت تسلط بر این منطقه، جمهوری اسلامی می‌توانست برتری خود در جنگ را به اثبات برساند.


موقعیت منطقه

منطقه عملیاتی شلمچه كه در جنوب شرقی شهر مهم بصره قرار گرفته و تقریباً نزدیكترین محور وصولی به این شهر به شمار می‌آید، به مناطق و محورهای زیر محدود می‌باشد:

از شمال، به آبگرفتگی جنوب زید

از شرق، به دژ مرزی ایران و عراق

از جنوب، به رودخانه اروند و اروند صغیر

از غرب، به كانال زوجی و شهرهای تنومه و الحارثه.

این منطقه از تعداد زیادی نهر، كانال، خاكریز، جاده و ... تشكیل شده است كه همه آنها در بخش شمالی اروند قرار دارند. همچنین، آبگرفتگي‌های متعددی در این منطقه وجود دارند كه از سوی ارتش عراق به عنوان موانعی در مقابل هرگونه نفوذ قوای جمهوری اسلامی ایجاد شده‌اند.


 استعداد دشمن

 منطقه عملیاتی در حوزه پدافندی سپاه سوم عراق بود و سه لشكر 11 پیاده، 5 مكانیزه و 3 زرهی در این منطقه مستقر بودند.

 با شروع عملیات، تعداد دیگری از لشكرهای عراق به تدریج در منطقه عملیاتی حضور یافتند. این لشكرها عبارت بودند از:

 الف- پیاده:

 لشكرهای 2، 4، 7، 8، 22، 32، 14، 15، 25، 18، 30، 29، 27، 28، 33، 20 و 35

 ب- زرهی:

 لشكرهای 6، 10 و 12

 ج- مكانیزه:

 لشكر 1

 د- گارد ریاست جمهوری:

 لشكرهای 1، 2، 3 و 6

 در ذیل، تمامی یگان‌هایی كه به منطقه كربلا - 5 اعزام شدند، بر حسب تیپ آورده شده است:

 الف- پیاده:

 تیپهای 36، 4، 5، 29، 18، 19، 38، 39، 23، 22، 28، 45، 47، 48، 14، 44، 71، 72، 74، 75، 76، 78، 79، 81، 82، 83، 84، 88، 90، 91، 93، 94، 95، 96، 101، 102، 103، 105، 106، 107، 109، 111، 112، 113، 114، 116، 117، 118، 119، 120، 238، 412، 413، 417، 418، 421، 422، 423، 426، 428، 429، 430، 431، 435، 436، 437، 438، 439، 442، 443، 501، 502، 506، 603، 604، 605، 701، 702، 703، 704، 707، 801 و 805

ب- زرهی:

تیپهای 34، 6، 12، 26، 30، 16، 17، 42، 37، 50 و گردان تانك لشكر 11 پیاده

ج- مكانیزه:

تیپ‌های 27، 8، 20، 15، 25، 24، 46

د- گارد ریاست جمهوری:

تیپ‌های 4، 5، 6، 7، 8، 16، 17 پیاده، 2 و 10 زرهی، 1 مكانیزه، 3 نیروی مخصوص و 11 كماندو

هـ- نیروی مخصوص:

تیپ‌های 65، 66 و 68

و- كماندو:

تیپ‌های 1، 2 و 3 ستاد كل، هفت تیپ كماندویی از سپاه‌های هفت گانه و پنج گردان مستقل كماندو.

ز- توپخانه:

46 گردان

 

سازمان رزم خودی

 براساس موجودی 200 گردان نیرو، سازمان رزم به شكل زیر طراحی شد:

 قرارگاه خاتم‌الانبیاء(ص)

 قرارگاه كربلا

 لشكر 25 كربلا

 لشكر 41 ثارالله(ع)

 لشكر 19 فجر

 لشكر 10 سیدالشهدا(ع)

 لشكر 31 عاشورا

 تیپ مستقل 33 المهدی(عج)

 تیپ مستقل 18 الغدیر

 تیپ مستقل 48 فتح

 قرارگاه نجف

 لشكر 17 علی‌بن‌ابیطالب(ع)

 لشكر 5 نصر

 لشكر 105 قدس

 لشكر 155 ویژه شهدا

 لشكر 21 امام رضا(ع)

 تیپ مستقل 57 حضرت ابوالفضل(ع)

 تیپ مستقل 29 نبی‌اكرم(ص)

 تیپ مستقل 12 قائم(عج)

 قرارگاه قدس

 لشكر 27 محمد رسول‌الله(ص)

 لشكر 7 ولی‌عصر(عج)

 لشكر 8 نجف اشرف

 لشكر 14 امام حسین(ع)

 لشكر 32 انصارالحسین(ع)

 تیپ مستقل 44 قمر بنی‌هاشم(ع)

 همچنین، گردان مستقل 38 زرهی ذوالفقار، تیپ 20 زرهی رمضان و تیپ توپخانه 15 خرداد تحت امر قرارگاه خاتم‌الانبیاء(ص) بودند. در مجموع، 24 گردان توپخانه آماده آتش وجود داشت.

 در جریان عملیات نیز قرارگاه عملیاتی نوح و تیپ‌های مستقل 110 خاتم‌الانبیاء(ص) و 22 بدر به سازمان رزم عملیات ملحق شدند.

 

 طرح عملیات

در همان بحث‌های اولیه طراحی مانور عملیات، چنین تدبیر شد كه یك محور هجوم در شمال منطقه پنج ضلعی و یك محور نیز در جناح راست آن، با عبور از كانال پرورش ماهی، قرار داده شود. در چنین صورتی، دشمن كه استحكامات منطقه را اغلب در جهت پدافند از شرق احداث كرده بود، با هجوم قوای جمهوری اسلامی از شمال به جنوب مواجه می‌شد.

به دلیل محدودیت زمین و وابستگی منطقه پنج ضلعی با جناح راست منطقه عملیات، مقرر شد قرارگاه كربلا ماموریت شكستن خط و گرفتن جای پای اولیه را به عهده داشته باشد و دو قرارگاه قدس و نجف با عبور از این جای پا منطقه تصرف شده را توسعه دهند.

 

شرح عملیات

 فرمان آغاز درگیری در ساعت 01:35 مورخ 19/10/1365 - با رمز یازهرا(س) - به یگان‌های خط‌ شكن ابلاغ شد. نیروهای قرارگاه كربلا با درهم شكستن مواضع دشمن در محورهای كانال پرورش ماهی، منطقه پنج ضلعی و شلمچه درصدد برآمدند با یكدیگر الحاق كنند. قرارگاه نجف نیز كه در شب اول عملیات تنها با یك لشكر در جزیره بوارین - به منظور فریب دشمن - وارد عمل شده بود، توانست بطور موقت و محدود در خط اول ارتش عراق در این جزیره رخنه كند.

 در ادامه عملیات، نیروهای خودی ضمن درهم شكستن دو پاتك عراق به سوی شلمچه پیشروی كرده و در ساعت 10 صبح به مجاورت كانال هفت دهنه رسیدند و با تصرف دو موضع هلالی شكل اول و دوم و موقعیت خود در منطقه پنج ضلعی و شلمچه را مستحكم كردند.

 عملیات در شب دوم در حالی ادامه یافت كه دشمن با آگاهی از تلاش اصلی فرماندهی عملیات، یگان‌هایی را كه به فاو و سایر مناطق عملیاتی برده بود، به سرعت به منطقه شلمچه منتقل می‌كرد. بخش اعظم تلاش دشمن به عقب راندن نیروها از غرب كانال و نیز جلوگیری از ایجاد الحاق در مثلث نوك كانال معطوف شده بود. به همین خاطر، در این شب كه قوای قرارگاه‌های قدس و نجف وارد عمل شده بودند، عواملی همچون آتش دشمن، نداشتن مواضع مناسب برای پدافند و ... موجب شد تا فقط به انهدام نیروی دشمن و استحكام مواضع متصرفه در روز اول و نیز برهم ریختن آرایش نیروهایی كه خود را برای پاتك آماده می‌كردند، بسنده شود.

 با آغاز روشنایی روز دوم عملیات، پاتك‌های سنگین دشمن - بیش از 20 مورد - در غرب كانال پرورش ماهی شروع شد كه در هر پاتك، رزمندگان خودی با تحمیل تلفات به یگان‌های دشمن، آنها را عقب می‌راندند.

 در شب سوم، پد بوبیان، بخشی از جاده آسفالت در جنوب كانال پرورش ماهی، پل دوم و نیز مواضع هلالی شكل نوك كانال به تصرف نیروهای قرارگاه كربلا درآمدند. نیروهای قرارگاه نجف نیز ضمن تصرف سومین موضع هلالی شكل، روی دژ مرزی پیشروی كرد. همچنین، قوای قرارگاه قدس حركت خود را در شرق نهر دوعیجی آغاز كرده و ضمن پاكسازی مواضع هلالی شكل سوم و چهارم، به جاده شلمچه دست یافتند و در نتیجه، یگان‌های دو قرارگاه قدس و نجف موفق شدند اهداف مرحله اول عملیات را تامین كنند.

 در ادامه، یگان‌های قرارگاه قدس به منظور تصرف خط دشمن در مجاورت نهر جاسم به پیش رفتند، لیكن به دلیل مقاومت نیروهای عراقی كه تا صبح روز بعد ادامه داشت، مجبور شدند تا خطر نهر دوعیجی عقب‌نشینی كنند.

 ساعت 9 صبح فشار هوایی و بمباران خطوط عملیاتی و عقبه‌های خودی همراه با بكارگیری سلاح‌های شیمیایی افزایش یافت و دشمن توانست نیروهای مستقر در محور كانال ماهی را عقب براند.

 در شب چهارم نیز طرح عملیات شب قبل مجدداً تكرار شد و همه یگان‌ها - به جز یك یگان كه وارد بوارین شده بود - پس از انهدام نیرو و در نهایت با روشن شدن آسمان به خطوط پدافندی روز قبل خود بازگشتند تا برای آغاز ماموریت بعدی آماده شوند.

 در ابتدای روز چهارم، پاتك دشمن به جزیره بوارین آغاز شد كه با تلاش نیروهای قرارگاه نجف این پاتك با ناكامی مواجه گردید. در محور قرارگاه كربلا نیز برای حفظ مواضع جناح راست و تثبیت موقعیت در منطقه كانال پرورش ماهی، نیروهای خودی به رها كردن آب مبادرت ورزیدند. به این ترتیب، پیشروی در این محور متوقف شد و عملیات با دو هدف اصلی تصرف خط نهر جاسم و پاكسازی جزیره بوارین ادامه یافت.

 از ساعت 3 بامداد روز پنجم عملیات، دشمن پاتك خود را در غرب كانال ماهی همراه با شدیدترین و پرحجم‌ترین آتش توپخانه در طول جنگ آغاز كرد و نهایتاً پس از حدود 5/2 ساعت تنها توانست دو موضع هلالی شكل را بازپس گیرد.

 با فرا رسیدن شب، یگان‌های قرارگاه نجف ماموریت دیگری را با هدف تصرف كامل بوارین و مقر دشمن آغاز كردند و موفق شدند فقط به هدف دوم (تصرف مقر دشمن) دست یابند.

 در روزها و شبهای بعد نیز ، رزمندگان خودی طی درگیری‌های متعدد توانستند علاوه بر استقرار در شرق نهر جاسم، قسمتی از غرب این نهر را به عنوان سرپل به دست آورند.

 متقابلاً، دشمن در حالی كه تلفات بسیاری را متحمل شده و زمین ارزشمند شرق نهر جاسم را از دست داده بود، با تداوم عملیات در غرب این نهر و پذیرش تلفات بیشتر، سرانجام برای جلوگیری از پیشروی قوای نظامی سپاه پاسداران، تعداد زیادی از یگان‌های خود را وارد منطقه كرد.

 در این میان، با توجه به مشكلات، موانع و كمبودهای موجود به نظر می‌رسید تداوم عملیات در غرب نهر جاسم و دستیابی به كانال زوجی به سهولت امكان‌پذیر نیست. بنابراین، در تاریخ 7/11/1365 مقرر شد مهلت دوهفته‌ای به یگان‌های عمل كننده -فرصت بازسازی و تجدید قوا - داده شود تا آمادگی لازم را برای ادامه عملیات بیابند.

 در شامگاه مورخ 3/12/1365، مرحله تكمیلی عملیات آغاز شد و نیروها با پیشروی در محور نهرجاسم موفق گردیدند چهارراه شلمچه را به تصرف خود درآوردند. متقابلاً، دشمن نیز با فرارسیدن صبح، علاوه بر انجام سه مورد پاتك - همراه با استفاده از سلاح شیمیایی - خطوط خود در این محور را تقویت كرد.

 در ادامه عملیات، نیروهای خودی موفق شدند تا روز 13/12/1365 ضمن پیشروی در غرب كانال ماهی و تصرف هلالی شكل شوم و نیز تسخیر یكی از مستحكمترین قرارگاه‌های دشمن در منطقه، به انهدام نیروهای دشمن بپردازند.

 

 نتایج عملیات

عبور از موانع نفوذناپذیر دشمن در شرق بصره و حضور در حومه این شهر به گونه‌ای اهمیت یافت كه متعاقب این عملیات:

موقعیت سیاسی و نظامی عراق تضعیف شد و در نتیجه حملات گسترده این كشور به مراكز اقتصادی، صنعتی و مسكونی ایران بار دیگر آغاز شد.

اوضاع جبهه‌های نبرد به سود قوای نظامی ایران تثبیت شد و سپاه پاسداران یكی از ارزنده‌ترین تجارب نظامی خود را كسب كرد. تلاش‌های بین‌المللی برای پایان دادن به جنگ افزایش یافته و به تصویب قطعنامه 598، كه در آن برای اولین بار تا حدودی نظریات جمهوری اسلامی ایران ملحوظ شده بود، در شورای امنیت سازمان ملل انجامید.

حضور گسترده نظامی امریكا و متحدینش در خلیج فارس آغاز شد و یكی از هواپیماهای مسافربری ایران توسط ناوگان امریكا ساقط گردید.

 آخرین آمار انهدام نیروی دشمن از شروع عملیات كربلا 5 تا پس از عملیات تكمیلی كربلا 5 به شرح زیر است:

الف- انهدام 55 تیپ زرهی، مكانیزه، نیروی مخصوص و پیاده به میزان 100% و 67 تیپ به میزان 50%

ب- كشته شدن حدود 30 هزار نفر و مجروح شدن حدود 70 هزار نفر.

ج- به اسارت درآمدن 2650 نفر

د- انهدام 870 تانك و نفر، 1000 خودرو، 180 توپ صحرایی، 120 توپ ضدهوایی،400 خمپاره انداز و تفنگ 106 میلمتری، 45 هواپیما و 7 هلی‌كوپتر

ه- اغتنام 230 تانك و نفربر، 200 خودرو، 20 توپ صحرایی، 100 توپ ضدهوایی،250 خمپاره‌انداز و تفنگ 106 میلیمتری و 100 دستگاه مهندسی.



:: موضوعات مرتبط: تاریخ جنگ ایران و عراق
:: برچسب‌ها: عمليات, كربلاي ‌5 ÷ کربلای پنج


شنبه بیست و سوم دی ۱۳۹۱
ن : محمد نصر

عملیات کربلای 4

عملیات کربلای 4


نام‌ عمليات: كربلاي‌ 4 (آبي‌ - خاكي)

زمان‌ اجرا: 3/10/1365

مدت‌ اجرا: 2 روز

تلفات‌ دشمن‌: ۷۰۶۰ كشته، زخمي‌ و اسير

رمز عمليات: محمد رسول‌ الله

مكان‌ اجرا: جزاير دهانه‌ شمال‌ غربي‌ خليج‌ فارس‌ - جنوبي‌ترين‌ محور جنگ‌

ارگان‌هاي‌ عمل‌كننده: رزمندگان‌سپاه‌ پاسداران‌ انقلاب‌ اسلامي‌

اهداف‌ عمليات: تهديد شهر بصره‌ از سمت‌ جنوب‌ و تصرف‌ جزيره‌ ام‌ الرصاص‌ و ابوالخطيب‌ عراق‌ و محاصره‌ نيروهاي‌ دشمن‌ در شبه‌ جزيره‌

براساس راهبرد نظامی ارائه شده از سوی سپاه پاسداران به مسئولین کشور، برای نیل به پیروزی در جنگ می بایست در جبهه جنوب، جاده های شمالی و جنوبی بصره و نیز در جبهه شمالی، جاده های مواصلاتی کرکوک به بغداد قطع و یا تهدید شوند و در نتیجه، صدور نفت عراق به خارج کاملا قطع گردد و سپس حرکت اصلی به سمت بغداد آغاز شود.

بر همین اساس، محاصره و سپس تصرف شهر بصره به عنوان هدف عملیات اصلی سپاه پاسداران در سال 1365 مورد توجه قرار گرفت که برای تحقق آن به کارگیری حدود 500 گردان و آن هم از سه محور ضرورت یافت لیکن به دلیل مشکلاتی همچون ضعف امکانات نظامی تنها یک محور به عنوان تنها راه باقی مانده جنگ در جبهه جنوب انتخاب شد.

به عبارت دیگر، پس از حذف دو محور احاطه ای (هور و فاو) منطقه شلمچه و ابوالخصیب به منظور انجام عملیاتی بزرگ و سرنوشت ساز برگزیده شد.


اهداف عملیات

 تصرف شهر بصره و تهدید جاده صفران بصره


منطقه عملیات

منطقه عملیاتی ابوالخصیب و شلمچه دارای ارزش ها و ویژگی های مهم سیاسی و نظامی است و می توان آن را مهم ترین منطقه عملیاتی در جبهه جنوب دانست.

مرکز این منطقه، نخلستان های اطراف اروندرود حد فاصل جزیره بلجانیه تا بصره است که عرض آن 4 تا 5 کیلومتر و طول آن حدود 15 کیلومتر می باشد.

زمین منطقه عملیاتی از دو جهت دارای خصوصیات مهمی می باشد:

1- وجود نهرها و کانال های کشاورزی که عمق مناسبی دارد و از آن ها می توان برای پدافند استفاده کرد.

2- جناحین منطقه عملیاتی که از شمال به آب گرفتگی شلمچه و کانال ماهی گیری و از جنوب به خور زبیر و زمین های باتلاقی اطراف آن منتهی می شود و دشمن در آن قدرت پاتک ندارد.


استعداد دشمن

شمال منطقه عملیاتی در حوزه استحفاظی سپاه سوم و جنوب آن در حوزه استحفاظی سپاه هفتم عراق قرار داشت. لشکر 11 پیاده از سپاه سوم و لشکر 15 پیاده از سپاه هفتم در منطقه حضور داشتند. در ذیل اسامی کلیه یگان هایی که قبل و حین عملیات در منطقه حضور یافتند، آورده شده است:

یگان های پیاده

تیپ های 19، 22، 104، 111، 802 ، 805، 107، 102، 702، 420، 421، 429، 45، 112، 47، 23، 238، 436، 802، 501، 402، 117 و 28

یگان های زرهی

تیپ های 16، 30 و یک گردان مستقل

یگان های مکانیزه

تیپ های 25 و 8

گارد ریاست جمهوری

تیپ های 2 و 4 از لشکر1 کماندویی و تیپ های 7 و 8 از لشکر 2 پیاده

نیروی مخصوص

تیپ های 66 و 68

کماندو

تیپ4 کماندویی ستاد کل و گردان کماندویی لشکر 26

جیش الشعبی

قاطع 58 المثنی

قوای خودی

هدایت فرماندهی عملیات بر عهده قرارگاه مرکزی خاتم الانبیاء (ص) سپاه پاسداران بود و چهار قرارگاه عملیاتی نیز اجرای آن را بر عهده داشتند.


قرارگاه نجف هدایت نیروهای زیر را به عهده داشت :لشکر 19 فجر

لشکر 5 نصر

لشکر 17 علی ابن ابی طالب (ع)

لشکر 155 ویژه شهدا

تیپ 21 امام رضا (ع)

تیپ 57 حضرت اباالفضل (ع)

تیپ 12 حضرت قائم (ع)

4 گردان توپخانه

قرارگاه قدس و لشکر 25 کربلا هدایت نیروهای زیر به عهده داشتند

لشکر 41 ثارالله (ع)

لشکر 10 سید الشهدا(ع)

4 گردان توپخانه

قرارگاه کربلا

لشکر 27 محمد رسول الله (ص)

لشکر 14 امام حسین (ع)

لشکر 8 نجف اشرف

لشکر 31 عاشورا

تیپ 44 قمربنی هاشم (ع)

لشکر 32 انصار الحسین (ع)

4 گردان توپخانه

قرارگاه نوح هدایت نیروهای زیر را به عهده داشت

لشکر 7 ولی عصر (عج)

تیپ 33 المهدی (عج)

تیپ 18 الغدیر

ناو تیپ امیرالمومنین (ع)

4 گردان و 1 آتش بار توپخانه

هم چنین، دو تیپ توپخانه تحت امر قرارگاه مرکزی بودند

تیپ 63 خاتم الانبیاء (ص) با 4 گردان و 2 آتش بار

تیپ 15 خرداد با 4 گردان و 2 آتش بار

ضمناً از مجموع 352 گردان مورد نیاز، حدود 250 گردان آماده گردید که یگان های عمل کننده هر یک بین 7 تا 24 گردان را سازماندهی کرده و در خود جای دادند.


طرح عملیات

چهار منطقه شلمچه، ابوالخصیب، مقابل ام الرصاص و جزیره مینو به این دلیل که به لحاظ مانور، آتش، عقبه و پشتیبانی به هم وابسته اند برای انجام این عملیات بزرگ انتخاب گردید. بر همین اساس، هر یک از چهار منطقه فوق به عنوان خط حد یک قرارگاه عملیاتی تعیین شد:

قرارگاه نجف: از شمال پنج ضلعی شلمچه تا جزایر بوارین و ام الطویله پیشروی در محور شلمچه

قرارگاه قدس: انجام حرکت اصلی عملیات با عبور از تنگه ام الرصاص بوارین و پیشروی در محور پتروشیمی و ابوالخصیب.

قرارگاه کربلا: مقابله با پاتک دشمن از مقابل جزیره ام الرصاص، تامین کل منطقه و پیشروی تا جاده دوم و سوم.

قرارگاه نوح: تامین جناح چپ و پیشروی در مقابل جزیره مینو.

هم چنین، یگان های تحت امر این قرارگاه ها می بایست طی شش مرحله به اهداف نهایی خود از شمال به تنومه و از جنوب به پشت کانال بصره برسند.


شرح عملیات

عملیات می بایست در ساعت 22:30 مورخ 3/10/1365 آغاز شود. به همین خاطر غواص های خودی ساعاتی قبل به درون آب رفته و به سمت خط دشمن حرکت کردند. در این میان، نیروهای دشمن که کاملا آماده و هوشیار بودند ضمن پرتاب منور، با تیربار و خمپاره به طرف نیروهای خودی شلیک می کردند. در مجموع، عملیات خارج از کنترل و هدایت فرماندهی قرار گرفته بود و قبل از هر دستوری یگان ها با توجه به نوع وضعیت و هوشیاری و عکس العمل دشمن به محض رسیدن به ساحل، درگیری را آغاز می کردند. در این حال، رمز عملیات (یا محمد) حدود ساعت 22:45 اعلام شد و نیروهای عمل کننده فقط توانستند در جزایر سهیل، قطعه، ام الرصاص، ام البابی و بلجانیه نفوذ کنند و در بعضی مناطق نیز به صورت موضعی رخنه نمایند.

در مقابل، نیروهای دشمن با پرتاب پی در پی منور و اجرای چند مورد بمباران کنار نهر عرایض (عقبه برخی از یگان ها) و هم چنین اجرای آتش موثر روی رودخانه اروند، عملا سازمان غواص ها و نیز نیروهای موج دوم و سوم را به هم زد. به طوری که نیروهای یگان های مجاور بعضا پراکنده شده و اغلب نمی توانستند روی هدف عمل نمایند.

یکی از مناطق حساس عملیات، جزیره ام الرصاص و نوک بوارین بود که به رغم تلاش بسیاری که برای تصرف آن انجام شد، به خاطر هوشیاری دشمن امکان ادامه درگیری از میان رفت. دشمن با شلیک پرحجم تیربار روی آب، از عبور نیروها از تنگه ام الرصاص بوارین جلوگیری کرد. مضافا به این که به خاطر حساسیتی که دشمن نسبت به ام الرصاص داشت، در پدافند آن از 9 رده مانع طبیعی و مصنوعی بهره می برد، به طوری که هرگاه از هر خط عقب رانده می شد، در خط بعدی که نسبت به خط قبلی اشراف و تسلط داشت، مقاومت می کرد.

در این حال، با توجه به هوشیاری دشمن، امکان ادامه عملیات میسر نبود، لذا به منظور حفظ قوا و طراحی مجدد عملیات آتی، از ادامه نبرد اجتناب شد.

 

نتایج عملیات

میزان تلفات و ضایعات وارده بر دشمن به شرح ذیل می باشد:

حدود 8000 کشته و زخمی

حدود 60 اسیر

انهدام حدود 70 دستگاه زرهی، مکانیزه و خودرو

انهدام تعداد زیادی سلاح سبک و نیمه سنگین



:: موضوعات مرتبط: تاریخ جنگ ایران و عراق
:: برچسب‌ها: عملیات کربلای 4 ÷ کربلای چهار


شنبه بیست و سوم دی ۱۳۹۱
ن : محمد نصر

عملیات کربلای1

عملیات کربلای1


نام عملیات : کربلای 1

زمان اجرا : 9/4/1365

مدت اجرا : 10 روز

مکان اجرا : منطقه عملیاتی دشت مهران جبهه میانی جنگ

رمز عملیات : یا ابوالفضل العباس(ع)

ارگان های عمل کننده : سپاه پاسداران انقلاب اسلامی

اهداف عملیات : بازپس گیری دوباره شهر مهران و ارتفاعات مرزی منطقه و سرکوب و منفعل کردن دشمن

 به دنبال عملیات غافلگیر کننده والفجر 8 و تصرف شهر استراتژیک فاو توسط رزمندگان اسلام و به هم خوردن توازن سیاسی نظامی به نفع جمهوری اسلامی، رژیم عراق شیوه ای جدید برگزید و درصدد فعال شدن در جبهه زمینی و موضع تهاجمی برآمد و این استراتژی را بعد از اشغال مهران، به استراتژی دفاع متحرک نامگذاری کرد.

 عراق می کوشید تا با ادامه عملیات های خود نقاط دیگری را تصرف کند. ادامه چنین وضعیتی می توانست عواقب وخیمی را هم از بُعد نظامی و هم از بُعد سیاسی برای جمهوری اسلامی ایران به دنبال داشته باشد . بر همین اساس، برای مقابله با حرکت جدید عراق انجام عملیات برای آزاد سازی شهر مهران و ارتفاعات آن مورد تاکید قرار گرفت.

 این استراتژی بعد از بازپس گیری منطقه والفجر 9 (منطقه چوارتا) که از تاریخ 16/12/64 شروع شد، در تاریخ 27/2/65، با آزاد سازی مهران به اوج خود رسید و با ضربه سختی که دشمن در جریان این آزاد سازی متحمل شد، پایان یافت.

 از هنگام شروع تهاجم جدید ارتش عراق، وحدت و هم دلی نیروهای رزمنده ایرانی به شکل زیبایی جلوه گر شد و برادران ارتشی، سپاهی و بسیج مردمی پا به پای هم در مقابل تهاجم دشمن به مقاومتی دلیرانه دست زدند.

  حمله عراق به مهران

 ارتش عراق، ساعت یک بامداد 27/2/65، در منطقه مهران دست به تهاجم زد و شهر و حومه آن و برخی از ارتفاعات منطقه را تصرف کرد. در این زمان واحدهای ارتشی، مرکب از 6 گردان پیاده و 2 گردان زرهی، مسئولیت خطوط پدافندی را در این منطقه به عهده داشت و نیروهای سپاه نیز ، پشتیبانی از این منطقه را به طور کامل بر عهده نگرفته بود.

 

 اهداف عملیات

 باز پس گیری شهر مهران و سلسله ارتفاعات قلاویزان و دستیابی به مرز و تامین کل منطقه.

  منطقه عملیات

 منطقه عملیاتی از جنوب به ارتفاعات قلاویزان، از شمال به ارتفاعات نمه کلان کوچک، از غرب به امتداد غربی ارتفاعات قلاویزان و پاسگاه مرزی بهران آباد، و از شرق به جاده مهران دهلران منتهی می شد.

 پس از اشغال مهران، استحکامات و موانع متعددی توسط دشمن ایجاد شد. در محور شمالی (جاده ایلام مهران و باغ کشاورزی) هفت ردیف مین همراه با کانال و بیش از پنج ردیف سیم خاردار رشته ای وجود داشت. در محور میانی (حد فاصل رودخانه گاوی و جاده دهلران مهران) به لحاظ کوهستانی بودن منطقه، استحکامات نسبتاً ضعیف بود. در محور جنوبی (ارتفاعات قلاویزان) سنگرهای کمین و در بعضی شیارها، یک ردیف سیم خاردار و مین وجود داشت.

 

 استعداد دشمن

 منطقه مورد نظر برای عملیات، تحت مسئولیت لشکر 17 زرهی از سپاه دوم عراق بود. حفظ پدافندی این لشکر از رودخانه کنجاپنجم به سمت میان کوه امتداد می یافت. علاوه بر یگان های سازمانی این لشکر (تیپ های 70 زرهی، 59 زرهی و 705 پیاده) یگان های زیر نیز تحت امر آن بودند:

 - تیپ های 433 ، 417 و 425 پیاده.

 - تیپ 1 کماندویی و گردان کماندو لشکر 40 پیاده.

 با شروع عملیات، یگان های زیر نیز وارد منطقه شدند:

 - تیپ 1 مکانیزه، 4 و 5 پیاده، 3 نیروی مخصوص، 2 و 10 زرهی از گارد ریاست جمهوری.

 - تیپ های 71، 72 و 3 پیاده از لشکر 35 پیاده.

 - تیپ های 501، 113، 95، 118 و 108 پیاده.

 - تیپ 24 مکانیزه.

 - تیپ های 2، 3 و 5 کماندو، گردان کماندویی لشکر 20 پیاده و گردان کماندویی لشکر 2 پیاده.

 - تیپ 65 نیروی مخصوص.

 - گردان های 763، 110، 15، 766، 217، 238، 53، 247 و 489 توپخانه.

 

قوای خودی

 قرارگاه نجف هدایت نیروهای زیر را به عهده داشت:

 - لشکر 27 محمد رسول الله (ص) با 7 گردان پیاده + گردان تانک.

 - لشکر 17 علی ابن ابی طالب (ع) با 3 گردان پیاده + 1 گروهان تانک.

 - لشکر 5 نصر با 3 گردان پیاده.

 - لشکر 25 کربلا با 4 گردان پیاده + 1 گردان تانک.

 - لشکر 10 سید الشهدا (ع) با 3 گردان پیاده.

 - لشکر 41 ثارالله (ع) با 4 گردان پیاده + گردان تانک.

 - تیپ مستقل 21 امام رضا (ع) با 2 گردان پیاده.

 - تیپ مستقل 15 امام حسن (ع) با 5 گردان پیاده.

 - تیپ مستقل 662 بیت المقدس با 2 گردان پیاده .

 - گردان مستقل 38 زرهی ذوالفقار با 1 گروهان تانک.

 - 2 گردان توپخانه سپاه + 4 گردان توپخانه ارتش.

 

طرح عملیات

 تلاش اصلی بر انجام عملیات از محور ارتفاعات قلاویزان و یال های آن تا رودخانه گاوی در نظر گرفته شد. بر همین اساس، عملیات در سه مرحله به ترتیب زیر طراحی گردید:

 مرحله اول؛ تامین ارتفاعات قلاویزان ایران تا روستای امام زاده سید حسن.

 مرحله دوم؛ تامین ارتفاعات جبل حمرین تا شیار مگ سوخته و در امتداد آن، تامین روستاهای بهین، بهروزان و هرمزآباد

 مرحله سوم؛ تصرف خاکریز عملیات والفجر 3، که روستای فرخ آباد تا زیر ارتفاعات 223 قلاویزان داشت و در نتیجه مهران در این مرحله تامین گردید.

 

شرح عملیات

 مرحله اول عملیات در ساعت 22:30 روز 9/4/1365 با رمز یا ابا الفضل العباس، ادرکنی آغاز شد و نیروهای خودی در اغلب محورها خطوط دشمن را شکسته و تا قبل از روشنایی صبح ضمن انهدام بیش از 10 گردان پیاده عراق، اهداف مرحله اول و قسمتی از مرحله دوم عملیات را به تصرف درآوردند.

 ساعاتی بعد، دشمن با به کارگیری نیروهای احتیاط خود به محور امامزاده سید حسن پاتک کرد که با مقابله قوای خودی خنثی شد. سپس، یگان های خودی با مشاهده از هم گسیختگی نیروهای دشمن، عملیات را طی روز اول بدون وقفه ادامه دادند.

 در شب دوم، کلیه یگان های عمل کننده ضمن پیشروی در باقی مانده محدوده مرحله دوم عملیات، تا قبل از روشنایی صبح، خط سراسری از هرمزآباد تا شیار مگ سوخته را کاملا تامین کرده و مقداری از محدوده مرحله سوم عملیات را نیز تامین کردند.

 از آغاز روز دوم (11/4/1365) عملیات در کلیه محورها ادامه یافت و نیروهای رزمنده ضمن به اسارت درآوردن تعدادی از نیروهای دشمن، به باغ کشاورزی وارد شدند و سپس در حدود ساعت 12 این روز نیز شهر مهران آزاد شد.

 ساعت 6 صبح روز سوم، دو تیپ گارد ریاست جمهوری به ارتفاع 210 پاتک کرد، پس از یک درگیری سخت ارتفاع مذکور را تصرف کرد. به همین خاطر، نیروهای خودی مستقر در این منطقه حدود 200 متر عقب آمدند.

 در ادامه عملیات، رزمندگان از محورهای قلعه کهنه و فرخ آباد به طرف تپه های غلامی و پاسگاه دراجی حرکت کرده ضمن پاکسازی کامل منطقه، تعداد زیادی از نیروهای دشمن را به اسارت درآوردند.

 در جریان مرحله چهارم عملیات، که از ساعت 24 روز 12/4/1365 آغاز شد، با ورود قوای خودی به روستای فیروز آباد، دشمن عقب نشینی کرد. سپس، خاکریزی از فیروزآباد تا یال های ارتفاعات قلاویزان احداث کردند. درگیری، همچنان در اطراف ارتفاعات 223 ادامه داشت و دشمن، فشاری قابل ملاحظه در نقاط مختلف وارد کرده، تنها ارتفاعات فوق را در تصرف خود نگه داشته بود. حدود ساعت 7 صبح روز چهارم (13/4/1365) پاتک شدید دشمن روی ارتفاعات قلعه آویزان به منظور تصرف قله 200 شروع شد؛ لیکن با مقاومت و حملات پی در پی قوای خودی، این پاتک شکست خورد.

 در روز پنجم، ارتفاع 210 مجددا به تصرف نیروی خودی درآمد و در سحرگاه روز ششم نیز رزمندگان در مرحله پنجم عملیات با حمله به ارتفاع 223، ضمن تامین اهداف تعیین شده، قرارگاه تاکتیکی لشکر 17 زرهی عراق را به تصرف درآوردند.

 در تاریخ 18/4/1365، علاوه بر تصرف باقی مانده یال های غربی ارتفاع 223، قرارگاه تاکتیکی تیپ 24 مکانیزه عراق منهدم و فرمانده آن به همراه تعدادی دیگر اسیر شد.

 ارزیابی عملیات کربلای 1

 عملیات موفق کربلای یک، پایانی بود بر استراتژی دفاع متحرک عراق و نیز نقطه شروع امیدوار کننده ای برای نیروهای خودی جهت انجام عملیات محدود ایذایی.

 منفعل کردن سیاست تهاجمی عراق، هدف عمده ای بود که نیروها به خوبی توانستند به آن دست یابند.

 سرعت عمل، اعتقاد یگان ها، حفاظت عملیات، فریب دشمن، تناسب نیروها با طرح عملیات، انجام کارهای مهندسی لازم و ... از جمله عوامل بارز و موثر در این عملیات بود.

 نتایج عملیات

طی این عملیات، منطقه ای به وسعت 175 کیلومتر مربع از خاک ایران و نیز عراق شامل شهر مهران و روستاهای اطراف آن، جاده دهلران مهران ایران ، ارتفاعات حساس و سرکوب قلاویزان و حمرین و نیز دو پاسگاه مرزی آزاد شد. هم چنین عقبه های دشمن از جمله شهرهای بدره و زرباطیه در دید و تیر قوای خودی قرار گرفت .

در این عملیات، 1210 نفر از نیروهای دشمن اسیر شدند.



:: موضوعات مرتبط: تاریخ جنگ ایران و عراق
:: برچسب‌ها: عملیات کربلای 1 ÷ کربلای یک


شنبه بیست و سوم دی ۱۳۹۱
ن : محمد نصر

عملیات والفجر 8

عملیات والفجر 8:

نام عمليات : والفجر 8 (فاو)

زمان اجرا : 20/11/1364

رمز عملیات : يا فاطمه الزهرا(سلام‌ الله‌ عليها)

 مكان اجرا : منطقه عملیاتی اروند جزیره فاو عراق جنوبی ترین محور جنگ

تلفات دشمن (کشته ، اسیر و زخمی) : 57000

ارگان هاي عمل كننده : رزمندگان سپاه‌ پاسداران‌ انقلاب‌ اسلامي‌

اهداف عمليات : در هم شکستن ماشین جنگی عراق ، فتح شهر مهم فاو ، قطع ارتباط دریایی عراق با خلیج فارس و تهدید شهر بصره عراق

پیروزی های جمهوری اسلامی با فتح خرمشهر به اوج خود رسید، غرب به منظور فراهم آوردن شرایط مناسب در تحمیل صلح و سازش به جمهوری اسلامی، تلاش اصلی را معطوف بر حفظ صدام کرد. بدین ترتیب از یک سو پافشاری و تصمیم قطعی غرب مبنی بر حفظ صدام و از سوی دیگر، عزم راسخ جمهوری اسلامی جهت حصول به اهداف حقه خود در جنگ و تسلیم نشدن در برابر فشارهای همه جانبه استکبار، به نوعی، حالت نه جنگ، نه صلح را میان طرفین حاکم کرد. در واقع حفظ صدام و بازداشتن ایران از پافشاری روی آرمان های خود، برقراری موازنه قوا بود. از این رو افزایش و تقویت توانایی های تکنولوژی عراق به ویژه نیروی هوایی، در دستور کار استکبار قرار گرفت و به دنبال آن دشمن سعی کرد فضا را به طور مطلق در اختیار بگیرد تا شاید به این وسیله به لحاظ ضعف های متعددی که داشت، صحنه جنگ را از میدان رزم زمینی به آسمان، دریا و شهرها بکشاند.


گذشته از استراتژی غرب و حمایت های همه جانبه علمی و نظیر از رژیم عراق، رژیم بعثی نیز تمامی توان خود را در جهت پشتیبانی و پاسخ گویی به نیازهای جنگ قرار داد.

اجتناب از جنگ در زمین مسطح پس از عملیات های والفجر مقدماتی و والفجر 10 و در پی آن ابتکار عملیات در هورالهویزه طی دو عملیات بزرگ خیبر و بدر به خصوص خیبر موجب انفعال رژیم عراق و ایجاد نگرانی در میان حامیان منطقه ای و بین المللی او گردید، و متقابلا جمهوری اسلامی ایران که ابتکار عمل و برتری سیاسی و نظامی را همچنان در دست داشت، زمینه عملیات بعدی را با استفاده از تجربه عملیات در هور فراهم نمود.

در این میان، عاملی که مجوب شد طراحان نظامی در انتخاب منطقه بعدی برای عملیات دقت بیشتری به عمل آورند، این بود که هیچ یک از عملیات های انجام شده پس از فتح خرمشهر دارای نتایجی نبود که قادر باشد برتری تعیین کننده ای را نصیب ایران کند. از این رو، لازم بود حرکت جدیدی در صحنه جنگ انجام شود که با آنچه از اول جنگ تا آن زمان به وقوع پیوسته بود، متفاوت باشد و فرماندهان نظامی عراق نیزاز پیش بینی آن ناتوان باشند. این حرکت، عبور از رودخانه عریضی همچون اروند و تسخیر منطقه مهم شبه جزیره فاو بود.

اهداف عملیات

 به لحاظ موقعیت جغرافیایی شمال خلیج فارس و منطقه فاو، عملیات والفجر 8 از اهداف سیاسی نظامی ویژه ای برخوردار بود که مهم ترین آن ها عبارت بودند از:

 ·         تصرف شهر فاو و تاسیسات بندری آن.

 ·         هم مرزی با کویت.

 ·         تهدید بندر ام القصر.

 ·         انهدام و یا تصرف سکوهای پرتاب موشک.

 ·         تامین خورموسی و تردد کشتی ها به بندر امام خمینی.

 ·         تسلط بر اروندرود.

 ·         انسداد راه ورود عراق به خلیج فارس.

  ویژگی های منطقه فاو

 منطقه فاو علاوه بر ارزش سیاسی نظامی، به لحاظ فراهم سازی امکان حضور مقتدرانه ایران در خاک عراق و موقعیت جغرافیایی و طبیعی، دارای ارزش استراتژیک نیز بود و هم چنین معضلات ناشی از عدم تامین مناطق عملیاتی پیشین و مقابله با فشارهای دشمن پس از تصرف منطقه را هم مرتفع می کرد، زیرا با تلاقی بودن سواحل رودخانه اروند درهر دو سو و نیز وجود عارضه کارخانه نمک، عملا بیشتر زمین منطقه را برای دشمن غیر قابل استفاده کرده بود و این مساله کارایی زرهی ارتش عراق را کاهش می داد. همچنین احاطه آب از سه قسمت موجب شده بود، پدافند در برابر دشمن تنها در یک سمت انجام شود و آسیب پذیری از جناحین را کاهش دهد.

 علاوه بر این ها، کوتاه بودن عقبه نیروهای خودی، پوشش مناسب منطقه برای پدافند هوایی، تسلط آتش بر روی خطوط و عقبه دشمن، امکان رعایت اصل غافلگیری، محدود بودن زمین و عمق قابل دسترس، از جمله عواملی بودند که بر میزان امیدواری ها نسبت به کسب پیروزی می افزود. اما در عین حال با توجه به ویژگی های خاص منطقه، مساله عبور از رودخانه و پشتیبانی عملیات، احداث پل، تردد قایق ها به ساحل دشمن و پهلو گرفتن آن ها در ساحل رودخانه ها، هر کدام به عنوان موانعی بودند که برداشتن آن ها از سر راه به سادگی امکان پذیر نبود. به همین دلیل در طرح ریزی عملیات، تدابیر ویژه ای برای رفع آن ها اتخاذ شد.

 منطقه عملیات

از آن جایی که زمین منطقه در میان آب محصور است، تحت تاثیر جذر و مد آب خلیج فارس و رطوبت دائم حاصل از آن می باشد. به همین دلیل، قسمت عمده ای از زمین منطقه باتلاقی، نمک زار و سست می باشد.

ارتفاع آب رود اروند، که از دریا تاثیر می پذیرد، در عمیق ترین قسمت رودخانه به 25 متر می رسد . در ساحل رودخانه پوششی از چولان (بوته های بلند) و نی وجود دارد. ارتفاع چولان ها حداکثر 5/1 متر و ارتفاع نی ها 3 تا 4 متر می باشد؛ به گونه ای که انسان به راحتی می تواند در میان آن مخفی شود.هم چنین نخلستان بزرگی در ساحل خودی و دشمن، که عمق آن بین 2 تا 5 کیلومتر متغیر است، وجود دارد که زمین اطراف آن اغلب سست است.

 

 استعداد دشمن

 منطقه عملیاتی در حوزه استحفاظی سپاه هفتم عراق قرار داشت. منطقه مسئولیت این سپاه از ابوالخصیب تا راس البیشه و قرارگاه تاکتیکی آن در ابوالخصیب بود و طول خط پدافندی اروند رود را با دو لشکر 15 و 26 پیاده و یگان هایی از نیروی دریایی پوشانده بود.

 لشکر 15 پیاده با یگان های زیر از ابوالخصیب تا جنوب سیبه مقابل پالایشگاه آبادان گسترش داشت:

 ·         تیپ های 8 ، 104، 401، 436 و 439 پیاده.

 ·         دوگردان کماندویی.

 ·         پنج گردان تانک و نفربر.

 ·         پنج گردان جیش الشعبی.

 ·         گردان های 15 و 20 توپخانه.

 لشکر 26 پیاده نیز با یگان های زیر از جنوب زیادیه تا راس البیشه مستقر بود:

 ·         تیپ های 107، 113، 110 و 111 پیاده.

 ·         تیپ 440 و 441 پیاده ساحلی.

 ·        ناو تیپ های 7 و 72 دریایی.

 ·         گردان 22 دفاع الواجبات.

 ·         دو گردان کماندو.

 ·         دوگردان تانک و نفربر.

 ·         چهار گردان جیش الشعبی.

 ·         گردان های 22، 94، 79، 33 و 632 توپخانه.

 با شروع عملیات، لشکرهای زیر نیز وارد منطقه شدند:

 ·         10، 12، 6، 3 زرهی.

 ·         2، 11، 4، 8، 7، 17، 19و 18 پیاده.

 ·         5 و 1 مکانیزه.

 ·         دفاع ساحلی .

 ·         گارد ریاست جمهوری.

 در مجموع، یگان هایی که قبل و حین عملیات والفجر 8 در منطقه فاو حضور یافتند، برحسب تیپ و یا گردان مستقل به قرار ذیل می باشد:

 الف پیاده:

 تیپ های 414، 29، 702، 704، 442، 502، 111، 110، 104، 47، 501، 419، 48، 39، 22، 23، 2، 602، 603، 703، 96، 95، 108، 421، 424 و5

 ب پیاده ساحلی:

 تیپ های 440، 441 و 443.

 ج زرهی:

 تیپ های 30، 16، 34، 42، 26 و گردان های تانک 17 تموز، الرافدین، ذوالنورین و گردان 43 از لشکر 5.

 د مکانیزه:

 تیپ های 25، 20، 15، 8 و 24.

 هـ نیروی مخصوص:

 تیپ های 65، 66 و 68.

 و گارد ریاست جمهوری:

 تیپ 1 مکانیزه:

 ·         2 کماندو

 ·         3 نیروی مخصوص

 ·         4 مکانیزه

 ·         10 زرهی

 ·         یک گردان کماندویی

 ز کماندو:

 ·         تیپ های کماندویی سپاه های 3، 4، 6 و 7.

 ·         تیپ 73 از لشکر 17.

 ·         گردان حطین.

 ·         گردان 5 از لشکر 26.

 ·         گردان کماندویی لشکر 15.

 ح جیش الشعبی:

 شش قاطع جیش الشعبی تحت امر لشکر 26.

 

 قوای خودی

 قرارگاه خاتم الانبیاء صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم هدایت و اجرای عملیات را با دو قرارگاه عملیاتی کربلا و نوح بر عهده داشت. یگان های تحت امر این قرارگاه ها نیز به ترتیب زیر بودند:

 قرارگاه کربلا (محور شمالی) هدایت نیروهای زیر را بر عهده داشت:

 ·         لشکر 27 محمد رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم.

 ·         لشکر 25 کربلا.

 ·         لشکر 7 ولی عصر (عج).

 ·         لشکر 31 عاشورا.

 ·         لشکر 5 نصر.

 ·         لشکر 8 نجف اشرف.

 ·         لشکر 14 امام حسین علیه‌السلام.

 ·         لشکر 17 علی ابن ابی طالب علیه‌السلام.

 ·         تیپ مستقل 32 انصارالحسین علیه‌السلام.

 ·         تیپ مستقل 15 امام حسن علیه‌السلام.

 ·         تیپ مستقل 44 قمر بنی هاشم علیه‌السلام.

 قرارگاه نوح :

 ·         لشکر 19 فجر.

 ·         تیپ مستقل 33 المهدی (عج).

 ·         16 گردان از توپخانه

 هم چنین، چهار قرارگاه فرعی با ماموریت های جداگانه به شرح ذیل تشکیل شدند:

 1- قرارگاه یونس 1: تحت امر قرارگاه نوح بود با ناو تیپ کوثر ماموریت تصرف اسکله العمیه را بر عهده داشت.

2- قرارگاه یونس 2: قرارگاه عملیاتی نیروی دریایی ارتش و تحت امر قرارگاه خاتم الانبیاء بود و ماموریت تصرف اسکله الکبر را بر عهده داشت.

3- قرارگاه رعد: قرارگاه عملیاتی نیروی هوایی ارتش بود و ماموریت پشتیبانی هوایی و پدافند هوایی را بر عهده داشت.

4- قرارگاه شهید سلیمان خاطر: قرارگاه عملیاتی هوانیروز بود با ماموریت تشکیل تیم آتش، تخلیه مجروح و هلی برد نیرو.

ضمناً قرارگاه قدس نیز به سه تیپ 21 امام رضا علیه‌السلام، 10 سیدالشهدا و 18 الغدیر ماموریت تک پشتیبانی در محور بوارین را بر عهده داشت.


 

طرح عملیات

در طراحی مانور عملیات، دو عامل به طور قابل ملاحظه ای موثر بودند:

  1. تجارب عملیات بدر.

  2. پیچیدگی ها و ویژگی های خاص عملیات والفجر 8.

اگر سپاه پاسداران تجربه گران بهای دو عملیات خیبر و بدر در هورالهویزه را به همراه نداشت، قطعا طراحی عملیات والفجر 8 با مشکل روبه رو می شد.

در طراحی مانور این عملیات چند مساله حایز اهمیت بود که عبارتند از:

·         آگاهی از چگونگی و حالت های خاص آب اروند در نوبت های خاص هفته، ساعت، شب و روز و... .

·         عملیات عبور غواص ها از رودخانه.

·         عملیات شکستن خط و پاکسازی سرپل به دست آمده.

·         مرحله بندی عملیات

.·         توسعه در عمق.


نسبت به درک حالت های مختلف آب اروند رود، ماه ها کار صورت گرفت و با جمع بندی اطلاعات موجود در تاریخچه این رودخانه و نیز شرایط جوی منطقه خسروآباد و فاو طی بیست ساله گذشته که از اداره هواشناسی گرفته شد، هیچ گونه مشکلی به نظر نمی رسید.

 در مورد عملیات عبور غواص ها از رودخانه آموزش و تمرین های زیادی انجام شد. این اقدام برگرفته از تجربه عملیات بدر بود. این عملیات، اوج خطرپذیری نیروهای انقلاب را به نمایش گذاشت. در این باره، یکی از نگرانی های اصلی، تاثیر جریان آب بر حرکت غواص ها و دور شدن آن ها از هدف خاص واگذار شده به آن ها بود.

 مرحله بندی عملیات، پی بردن به نحوه عبور از رودخانه، چگونگی شکستن خط و گرفتن سرپل و چگونگی هوشیاری دشمن قطعا نیازمند حضور در غرب اروند و شناخت بیشتری از واکنش های دشمن بود. با توجه به عکس، نقشه و اطلاعات به دست آمده از زمین، چهار مرحله برای عملیات مشخص گردید:

 1- عبور از رودخانه و شکستن خط و پاکسازی سرپل به دست آمده.

 2- تصرف شهر فاو، رسیدن به خورعبدالله و استقرار در منطقه مثلثی شکل شمال شهر. هم چنین، استقرار در پایگاه دوم موشکی در شمال غربی شهر.

 3- پیشروی تا ابتدای کارخانه نمک و تشکیل خط دفاعی به موازات این منطقه از ساحل تا خورعبدالله.

4- رسیدن به زمین انتهای کارخانه نمک و کانال انتهای کارخانه واقع در جاده ام القصر تا ساحل رودخانه.

 

ماموریت مرحله اول به عهده لشکرهای 7 ولی عصر، 5 نصر، 41 ثارالله، 31 عاشورا، 25 کربلا، 14 امام حسین علیه‌السلام و تیپ های 44 قمر بنی هاشم و 33 المهدی بود.

در مرحله دوم، لشکرهای 27 محمد رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم، 17 علی ابن ابی طالبعلیه‌السلام و در مرحله سوم لشکرهای 8 نجف و 31 عاشورا برای تحقق طرح مانور لحاظ شدند. در مرحله چهارم نیز همه یگان ها برای انجام عملیات مدنظر بودند.در خصوص توسعه در عمق باید متذکر شد در عملیات های بزرگی که پس از فتح خرمشهر انجام شد، همواره میان عمق بخشیدن به عملیات وتوان موجود از یک سو، و هماهنگی پیشروی با پشتیبانی عملیات از لحاظ مهندسی و ... از سوی دیگر، تعارض وجود داشت. در این عملیات توسعه در عمق و استمرار عملیات مورد توجه بود.

شرح عملیات

سرانجام پس از حل معضلات اساسی عملیات و تکمیل طرح مانور و تامین پشتیبانی های مورد نظر و سازماندهی قرارگاه ها و یگان ها، دستور انجام عملیات در ساعت 22:10 تاریخ 20/11/1364، توسط فرمانده کل سپاه با قرائت رمز عملیات به این شرح، صادر شد:

بسم الله ارحمن الرحیم. لا حول و لا قوة الا بالله العلی العظیم. قاتلو هم حتی لا تکون فتنه. یا فاطمةالزهرا، یا فاطمةالزهرا، یا فاطمةالزهرا.

یگان های نیروی زمینی سپاه با پشتیبانی آتش طرح ریزی شده، تهاجم خود را در محورهای مورد نظر آغاز و مبادرت به شکستن خط کردند.گسترش وضعیت و تامین هدف های عملیات در همان شب اول چنان غیر منتظره بود که نیروهای پشتیبان که می بایستی برای تامین مراحل بعدی عملیات در صبح یا شب دوم عملیات به کار گرفته می شدند، در ساعت 12 همان شب وارد منطقه شدند. پس از پاکسازی خط اول، در ادامه کار دو مساله عمده در پیش روی رزمندگان قرار داشت:

یکی دور زدن و محاصره شهر و حضور در محور ساحلی واقع در جناح شمالی. حضور در محوریادشده، نقش موثری را در مقابله با پاتک های دشمن و نیز تثبیت و تامین سرپل اولیه داشت لذا دو لشکر پرتوان وقدرتمند سپاه که ماموریت دستیابی به اهداف فوق را داشتند، به منظور پاکسازی والحاق خط اول، تلاش خود را شروع کردند. بدین ترتیب قبل از روشن شدن آزمایش‌های مربوط به هوا و پس از درهم شکستن مقاومت های ضعیف دشمن، یگان مامور جهت تصرف شهر فاو، ابتدا با حضور در مدخل ورودی شهر، به محاصره آن پرداخت.

در جنوب شهر فاو نیز یکی دیگر از یگان ها با طی نمودن مسافت زیادی در عمق، به صورتی باورنکردنی خود را به خور عبدالله رساند و شهر فاو از شمال و جنوب به محاصره درآمد.پاکسازی جنوب شهر فاو و باقی مانده نیروهای پراکنده و غیر منسجم دشمن، که در منطقه به صورت سرگردان حضور داشتند دنبال می شد. با حضور پرقدرت نیروها پس از محاصره شهر فاو در محور ساحلی و نیز دستیابی به خور عبدالله در جنوب فاو، پاکسازی عناصر باقی مانده دشمن در راس البیشه آغاز شد. در نتیجه یگان مامور به تصرف شهر فاو، پس از رفع موانع موجود و مقابله با مقاومت های پراکنده دشمن، توانست با انهدام مقر تیپ 111 و به اسارت گرفتن فرمانده آن، شهر فاو را به صورت کامل پاکسازی کند. در نتیجه تا پایان روز اول، رزمندگان اسلام موفق به تصرف شهر فاو و پاکسازی کامل منطقه و حضور در شمال فاو(محور ساحلی) شدند و بدین ترتیب مراحل اول و عملیات انجام پذیرفت.

دشمن در شرایطی که جمهوری اسلامی را فاقد توانایی و قابلیت اجرای عملیات عبور از رودخانه ارزیابی می کرد، پس از مواجهه با حضور قدرتمندانه نیروهای اسلام در شهر فاو و بعد از گذشت سه روز از شروع عملیات، به تدریج نسبت به ابعاد عملیات فاو هوشیار شده و لشکر گارد را وارد منطقه کرد. شتاب زدگی و عدم توجیه کامل نسبت به منطقه، موجب گردید که نیروهای لشکر گارد سوار برخودرو و در حال حرکت به سمت منطقه درگیری، در محاصره نیروهای خودی افتاده و به هلاکت برسند. از این زمان بود که نبرد سنگین به مدت 75 روز ادامه پیدا کرد.

فاو از حضور تا تثبیت

حضور نظامی ایران در فاو، نشانگر بی ثباتی حکومت بغداد و ضعف و ناتوانی ارتش عراق بود.دشمن پس از ناتوانی در باز پس گیری یک باره فاو، شیوه پیشروی لاک پشتی را آغاز کرد تا بلکه بتواند قسمت های محدودتری را تصرف کند. و خط تبلیغاتی رسانه های جهانی هم در تحرکات نظامی دشمن بی تاثیر نبود، چنانچه نشریه واشنگتن پست طی گزارشی نوشت:«عراق نمی تواند اجازه دهد ایرانی ها در این شهر باقی بمانند، زیرا این مساله به احتمال قوی عواقبی تضعیف کننده از نظر روحی و سیاسی در داخل عراق و نیز در کشورهای همسایه خواهد داشت... تصرف شبه جزیره فاو توسط نیروهای ایران و غافلگیری عراقی ها، به طوری که هنوز هم موفق به بیرون راندن سربازان ایرانی از منطقه نشده اند، بغداد را سخت سرافکنده کرده است.»

رادیو بی بی سی نیز طی تفسیری اظهار داشت:

«ایران به خوبی در زمین از عهده نیروها برآمد و تصرف این همه اراضی عراق، ضربه ای تحقیر آمیز به عراق وارد کرده است.»   

 

مشکلات باز پس گیری فاو برای دشمن

 دشمن در انجام پاتک می بایست از نیروی زرهی مکانیزه استفاده می کرد که با توجه به باتلاقی بودن زمین عمدتا محدود به جاده می شد و این وضعیت با توجه به آتش توپخانه بر روی جاده ها و حضور قدرتمند نیروهای ایران در آن جا، امکان مانور را از دشمن می گرفت. به علاوه نظر به این که قسمتی از منطقه پوشیده ازنخل است، راه حل دیگر جنگ تن به تن در نخلستان بود. اما نیروهای دشمن توانایی و روحیه مناسب برای این کار را نداشتند.

 تلاش های دشمن در این فاصله عمدتا در سه محور خلاصه می شود:

   1. ادامه پاتک در برخی از محورها، خصوصا کارخانه نمک و جاده ام القصر.

   2. گسترش عقبه ها و احداث جاده و مواضع جدید توپخانه و ... .

   3. طراحی استراتژی دفاع متحرک.

 دشمن به منظور حل بحران های ناشی از فتح فاو و ضایعات وارده به ارتش خود، علی رغم رکود جبهه ها و نیز عدم توانایی در عقب راندن نیروهای خودی، مکررا تبلیغاتی را مبنی بر بازپسگیری منطقه عملیاتی والفجر 8، انجام می داد



:: موضوعات مرتبط: تاریخ جنگ ایران و عراق
:: برچسب‌ها: عملیات والفجر 8 ÷ والفجر هشت


شنبه بیست و سوم دی ۱۳۹۱
ن : محمد نصر

عملیات قادر

12.00

عملیات قادر

نخستین عملیات مستقل ارتش پس از عملیات بدر


نام عملیات: قادر (سه مرحله پیوسته(

زمان اجرا: 24/4/1364

مدت اجرا: 2 ماه

تلفات دشمن (کشته، زخمی و اسیر): 1020

رمز عملیات: یا صاحب الزمان

مکان اجرا: غرب شهر اشنویه ایران ـ شمالی‌ترین نقطه از خط جنگ

ارگان‌های عمل‌کننده: نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی

اهداف عملیات: آزاد‌سازی بلندی‌های منطقه معروف به کلاشین


شرح عملیات

عملیات «قادر» در 24 تیر ماه 1364 نخستین عملیات مستقل ارتش پس از عملیات بدر بود و سرهنگ «علی صیاد شیرازی» فرماندهی آن را بر عهده داشت. در این عملیات یگان‌هایی از سپاه و ارتش حضور داشتند.این عملیات دو ماهه طی سه مرحله و با نامهای قادر 1، 2 و 3 اجرا شد و هدف از انجام آن در غرب، تسلط بر شهر «سیدکان» استان «اربیل» عراق و آزادسازی بلندی‌های منطقه بود. رزمندگان ایرانی در ساعت 2 بامداد با رمز «یا صاحب الزمان (عج)» خطوط پدافندی دشمن را شکافته و از غرب شهر «اشنویه» ایران به سوی بلندی‌های «کلاشین» عراق پیشروی کردند. در هر یک از مراحل این عملیات هدف‌هایی تأمین شد، اما عواملی هم‌چون پاتک‌های سنگین دشمن سبب گردید تا سرانجام این عملیات در تاریخ 18 شهریور ماه 1364 با عدم موفقیت کامل روبرو گردد و تنها به انهدام نیروها و ماشین جنگی دشمن اکتفا شود. سرهنگ «حسن آبشناسان» فرمانده تیپ 23 نوهد نیروهای تکاور ارتش در روند این عملیات به شهادت رسید.نتیجه این عملیات پیوسته، آزادسازی بلند‌ی‌های «سر سپندار»، «کلازرده» و «بربرزیندوست»، آسیب 3 گردان پیاده کماندویی از سپاه پنجم عراق و کشته و زخمی شدن و اسارت 1020 تن از نیروهای دشمن بود.



:: موضوعات مرتبط: تاریخ جنگ ایران و عراق
:: برچسب‌ها: عملیات قادر


شنبه بیست و سوم دی ۱۳۹۱
ن : محمد نصر

عملیات بدر

12.00

عملیات بدر

نام‌ عمليات: بدر (آبی - خاکی)

زمان‌ اجرا: 20/12/1363 مدت اجرا : 8 روز

تلفات‌ دشمن‌:18200 (كشته، زخمي‌ و اسير)

رمز عمليات: یا فاطمه الزهرا (س)

مكان‌ اجرا: منطقه‌ هورالهویزه جبهه جنوبی در شرق بصره عراق

ارگان‌هاي‌ عمل‌كننده: رزمندگان‌ سپاه‌ پاسداران‌ انقلاب‌ اسلامي‌ با همکاری‌ ارتش‌ جمهوري‌ اسلامي‌

اهداف‌ عمليات: دست اندازی و تسلط بر جاده بصره العماره عراق ، راهیابی به مرکز اصلی هورهای غرب رودخانه دجله و انهدام نیروهای ارتش عراق در ادامه اهداف عملیات خیبر

 

بعد از عملیات خیبر، دشمن علاوه بر سازماندهی سپاه های اول، دوم، سوم و چهارم، اقدام به تشکیل فرماندهی شرق دجله و رده های مواضع پدافندی در سراسر منطقه جنوب کرد و در مسیر آب راه ها و در داخل نیزارها کمین هایی قرار داد تا در صورت هجوم نیروهای ایرانی، نقش هشدار دهنده و تاخیری داشته باشند و از نزدیکی نیروهای شناسایی به خط دشمن نیز ممانعت به عمل آورد و به منظور زیر نظر داشتن هرگونه تحرک و داشتن دید کلی بر هور و اطراف آن دکل های متعددی را نصب کرد. گذشته از کمین و نصب دکل ها، در آب راه ها موانع قابل ملاحظه ای ایجاد کرد که گذشتن از آن ها بسیار سخت و بلکه غیر ممکن می نمود. بعد از این موانع، سیل بندی هم مشرف بر آب به عرض 12 متر و ارتفاع 2 متر احداث کرده و بر روی آن سنگرهای متعددی تعبیه، که از سه جهت، دارای دید کافی بر روی آب بود.

 در حالی که دستیابی به یک جناح از دشمن در شمال بصره و قطع جاده مهم بصره العماره، که می توانست منطقه مانور مناسبی را برای عملیات های آینده به سمت بصره و یا العماره باز نموده و دروازه جدیدی را برای ورود به مناطق خشکی جدید بگشاید، هم چنان به عنوان یک هدف مهم تلقی می شد؛ عواملی هم چون تجربیات به دست آمده از عملیات خیبر در خصوص الزامات پشتیبانی و تاکتیکی و عملیات آبی و خاکی، جبران بسیاری از نواقص و کمبودهای مهندسی موجود در عملیات مذکور، در اختیار داشتن جزایر مجنون به عنوان مناطق واسط و سرپل که امکان تمرکز نیروها و انتقال تجهیزات به جلو را تسهیل می نمود، موجب شدند منطقه غرب هورالهویزه مجدداً برای انجام عملیات بزرگ بعدی انتخاب گردد.

 اهداف عملیات

 دستیابی و تسلط بر جاده العماره بصره و نیز راهیابی به مرکز اصلی هورهای غرب دجله که استان های ناصریه، بصره و العماره را احاطه کرده است و هم چنین تسلط بر شرق دجله همراه با انهدام نیرو از جمله اهداف این عملیات بود.

 هم چنین تسلط بر شرق دجله همراه با انهدام نیرو از جمله اهداف این عملیات بود. هم چنین، پاکسازی پاسگاه های ترابه، بلال، ابولیله و نیز روستاهای البیضه، الصخره، پَد خندق و انهدام پل های العزیر، خندق و ... در حد شمالی منطقه عملیات؛ و پاکسازی روستاها و انهدام پل هایی همچون جوبیر و ... در حد جنوبی منطقه در دستور عملیات بود.

  منطقه عملیات

 منطقه عملیات در غرب هورالهویزه واقع است که از شمال به ترابه و زجیه و از جنوب به القرنه و کانال سوئیب محدود می گردد. این منطقه دارای دو نوع طبیعت متفاوت است: یک خشکی در قسمت غربی که حداقل عرض آن 2 کیلومتر در زجیه و حداکثر عرض آن 8 تا 9 کیلومتر در عزیر و الهاله می باشد و 2 هور بزرگ (هورالهویزه در شرق و هورالحمار در غرب) این خشکی را احاطه نموده اند.

 طول منطقه عملیات از ترابه تا الهویدی حدود 50 کیلومتر می باشد. زمین آن از جنس خاک رس نمکی و به حالت گرد است. در نزدیکی سیل بندهای هور نیز با نشست آب، منطقه حالت باتلاقی به خود می گیرد.

 هم چنین، منطقه مذکور توسط رودخانه دجله به دو قسمت شرقی و غربی تقسیم می شود که 4/3 خشکی منطقه در شرق رودخانه واقع است. جاده حساس و مهم بغداد بصره نیز در غرب رودخانه واقع است.

 وسعت کل منطقه عملیات اعم از خشکی و هور 1000 کیلومتر مربع می باشد که 250 کیلومتر مربع آن خشکی و مابقی آن هور می باشد، دراین منطقه یکی از بزرگ ترین ذخایر نفت عراق موجود می باشد که دولت عراق مشغول بررسی و نقشه برداری آن شده بود.

  استعداد دشمن

 از منطقه قلعه صالح تا نهر سوئیب تحت فرماندهی نیروهای شرق دجله بود. استعداد و نحوه گسترش یگان های دشمن به صورت زیر بود:

 الف فرماندهی دفاع الاهوار؛ از قلعه صالح تا الکساره:

 دو گردان کماندویی یوسف و عبدالله از لشکر 10.

 تیپ 2 کماندویی سپاه چهارم .

 ب لشکر 35 پیاده؛ از منطقه الکساره تا نهر روطه.

 تیپ 429 پیاده با پیاده با 3 گردان .

 تیپ 94 پیاده با 3 گردان.

 قاطع القادسیه، خالد، الصنادیه، صدام، دینار الثانی.

 دو گردان کماندویی الفیحا و محمد قاسم از لشکر 5 مکانیزه.

 نیروهای کماندو الشیبانی.

 4 گردان تانک .

 5 گردان توپخانه.

 ج- فرماندهی نیروهای دفاع از بصره، از نهر روطه تا نهر سوئیب :

 تیپ 93 پیاده با 3 گردان.

 تیپ 703 پیاده با 3 گردان.

 قاطع الشهید .

 یک گردان تانک.

 یک گردان توپخانه.

 د- لشکر 31 پیاده ، از نهر سوئیب تاپاسگاه طلائیه:

 تیپ 118 پیاده.

 تیپ 49 پیاده.

 تیپ 605 پیاده.

 سه گردان توپخانه.

  نیروهايی که دشمن حین عملیات برای پاتک وارد منطقه کرد نیز عبارت بودند از:

 لشکر 10 زرهی با تیپ های 17 و 42 زرهی و 24 مکانیزه.

لشکر گارد ریاست جمهوری با تیپ های 1 مکانیزه، 2 زرهی، 3 نیروی مخصوص و 4 زرهی.

لشکر 4 پیاده کوهستانی با تیپ های 5، 18 و 29 پیاده.

لشکر 6 زرهی با تیپ های 16 و 30 زرهی و 25 مکانیزه.

لشکر 1 مکانیزه با تیپ های 27 مکانیزه، 34 زرهی و 51 مختلط.

لشکر 5 مکانیزه با تیپ های 20 و 15 مکانیزه.

تیپ های 65، 66 و 68 نیروی مخصوص.

تیپ 10 زرهی.

قوای خودی

نیروهای عمل کننده در منطقه تحت پوشش سه قرارگاه عملیاتی و با فرماندهی مرکزی قرارگاه خاتم الانبیاء صلی الله علیه و آله وسلم به شرح زیر تشکیل گردیده بود:

قرارگاه نجف تحت فرماندهی قرارگاه خاتم الانبیاء صلی الله علیه و آله وسلم هدایت نیروهای زیر را به عهده داشت:

لشکر 25 کربلا.

لشکر 14 امام حسین علیه السلام.

لشکر 5 نصر.

لشکر 7 ولی عصر (عج).

تیپ 15 امام حسن علیه السلام.

تیپ 18 الغدیر.

تیپ 21 امام رضا علیه السلام.

گردان های ویژه شهید صدر.

گروه 22 توپخانه (2 گردان).

گروه 40 توپخانه رسالت (1 آتشبار).

لشکر 77 پیاده ارتش.

محدوده عملیاتی قرارگاه نجف: از منطقه ترابه تا آب راه نینوا .

قرارگاه کربلا تحت فرماندهی قرارگاه خاتم الانبیاءصلی الله علیه و آله وسلم هدایت نیروهای زیر را به عهده داشت:

لشکر 17 علی ابن ابی طالب علیه السلام.

لشکر 31 عاشورا.

لشکر 8 نجف اشرف.

لشکر 27 محمد رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم.

تیپ مستقل 44 قمربنی هاشم علیه السلام.

لشکر 21 پیاده ارتش با 9 گردان پیاده، 2 گردان مکانیزه و 3 گردان تانک.

لشکر 28 پیاده ارتش.

گردان های 327، 350، 347، القارعه، 397، 372، 364 و 343 توپخانه.

محدود عملیاتی قرارگاه کربلا: از جنوب خط حد قرارگاه نجف تا شمال پَد الهویدی 

قرارگاه نوح تحت فرماندهی قرارگاه خاتم الانبیاء صلی الله علیه و آله وسلم هدایت نیروهای زیر را به عهده داشت:

 لشکر 41 ثارا... .

 تیپ احمد ابن موسی.

 محدوده عملیاتی قرارگاه نوح: از پد الهویدی تا کانال سوئیب.

 هم چنین، دو قرارگاه ظفر 1 و 2 تحت نظر قرارگاه خاتم الانبیاء صلی الله علیه و آله وسلم برای قرارگاه های نجف و کربلا منظور شده بود:

 الف قرارگاه ظفر 1

 از سپاه، تیپ ویژه شهدا

 از ارتش، تیپ 1 از لشکر 23 نوهد

 ب قرارگاه ظفر 2

 از سپاه، تیپ مستقل 33 المهدی (عج)

 از ارتش، تیپ مستقل 55 هوابرد (4)

 در مجموع، نیروهای عمل کننده سپاه عبارت بودند از: 345/31 بسیج، 964/13وظیفه و 17010 پاسدار.

  طرح عملیات

 برای انجام عملیات، منطقه مورد نظر به دو محور شمالی و جنوبی تقسیم شد. محور شمالی به قرارگاه نجف، و محور جنوبی به قرارگاه کربلا واگذار شد.

 قرارگاه نجف از شمال البیضه تا امتداد آب راه جمل، و قرارگاه کربلا از شمال، مقابل آب راه جمل و روستای نخیره در شرق دجله؛ و از جنوب، منطقه القرنه (خط الهاله) وارد عمل می شدند. قرارگاه نوح علیه السلام نیز ماموریت داشت ضمن تصرف پدافندی و گسترش در آن محور، به سوی پل زردان پیشروی کند و سپس کانال سوئیب را شکافته و آب را به سمت بصره جاری نماید.

 هم چنین به دو قرارگاه فرعی ظفر و نجف 2 ماموریت های جداگانه ای به صورت احتیاط و نیز انجام عملیات فریب واگذار شد. به این ترتیب که قرارگاه ظفر می باید آماده می شد تا در صورت امکان به طریق هلی برد از العزیز به طرف شمال در غرب روخانه دجله حرکت کند. نجف 2 نیز ماموریت اجرای آتش روی جاده العماره بصره و شمال پل العزیر به عهده داشت.

  شرح عملیات

 عملیات در ساعت 23 روز 20/12/1363 با اسم رمز مبارک یاالله، یاالله، یاالله و قاتلوهم حتی لاتکون فتنه، یا فاطمه الزهرا، یا فاطمه الزهرا، یا فاطمه الزهراسلام‌الله‌علیه آغاز گردید و در همان ساعات اولیه، تمامی خطوط و استحکامات دشمن به سرعت در هم کوبیده شد.

 در منطقه قرارگاه کربلا، لشکرهای 8 و 31 به سرعت خود رابه خط دوم دشمن رسانده و در ساعت 2 بامداد پس از پاکسازی این خط که دارای تعدادی مین پراکنده نیز بود، به سمت دجله حرکت نمودند. تیپ 44 نیز پس از شکستن خط اول، سریعا یک گردان 110 نفری انفجار را به همراه مواد لازم از روی جاده خاکی جوبیر به سمت پل فرستاد و در ساعت 02:30 اعلام کرد که پل بتونی جوبیر را از دوطرف منهدم نموده است.

 در منطقه قرارگاه نجف، به علت وجود چند کمین در فاصله زیادی از خطوط اول دشمن، موج دوم نیروها که می بایست از آبراه های اصلی حرکت کنند با این کمین ها درگیر و در نتیجه متوقف شدند و تا ساعاتی بعد مشغول پاکسازی منطقه گردیدند.

 یکی از یگان های قرارگاه نوح نیز در قسمت پَد الهویدی و سیل بند اول دشمن به سیم های خاردار و موانع دشمن برخورد کرد و سپس با تعویض محور و حل مشکلات در ساعت 3 بامداد خط اول را شکسته و پاکسازی پَد الهویدی را تا ساعت 03:20 به پایان رساند و سپس به سمت داخل پیشروی کرد.

 در آغاز روشنایی صبح (ساعت 6) قرارگاه نجف پاکسازی خط اول خود را به جز البیضه به اتمام رساند در حالی که واحدهایی از لشکرهای 7، 5 و 14 روی خط دوم درگیر بودند. در این میان، نیروهای لشکر 25 به علت طولانی بودن مسیر خود تا صبح به هدف نرسیده و به عقب بازگشتند. منطقه ترابه نیز به طور کامل پاکسازی گردید.

 پس از الحاق نیروهای قرارگاه کربلا در خطوط اول و دوم، لشکر 17 از سمت شمال به سمت دجله اقدام به پدافند به سمت شمال نمود و واحدهایی از لشکرهای 8 و 31 به کنار دجله رسیدند.

 در منطقه قرارگاه نوح نیز لشکر 41، پَد الهویدی و سیل بند اول را پاکسازی کرد.

 با شروع روشنایی صبح، پاتک های دشمن نیز آغاز شد. فشارهای ممتد دشمن در طول روز اول منجر به بازپس گیری پَد الهویدی و رخنه محدود در چند محور دیگر گردید. در شب دوم، واحدهایی از قرارگاه نجف در محور چهارراه دوم پَد خندق و جنوب آن وارد عمل شدند. لیکن با مقاومت دشمن مجبور شدند به مواضع قبلی خود بازگردند. در این میان، قرارگاه کربلا موفق شد منطقه پیشرفتگی رودخانه دجله و جنوب جوبیر(کیسه ای) را تصرف و تامین نماید. هم چنین، واحدهایی از این قرارگاه موفق شدند خود را به دجله رسانده و ضمن وارد آوردن ضربات موثری بر دشمن، رو به جنوب پدافند نمایند.

 با شروع روشنایی صبح روز دوم، پاتک های دشمن با شدت بیشتری آغاز گردید و تا پایان این روز موفق به تصرف سیل بند دوم و الصخره و رخنه در برخی نقاط سیل بند اول در جنوب و شمال پَد خندق گردید.

 در منطقه قرارگاه کربلا، پاتک های دشمن عمدتاً از منطقه الهاله به سمت همایون انجام شد که پس از انهدام تعدادی تانک و نفربر و به گل نشستن تعدادی دیگر، دشمن بدون نتیجه عقب نشست.

 در روز سوم عملیات، با بمباران هوایی دشمن تعدادی از واحدهای قرارگاه نجف در وضع نامناسبی قرار گرفتند. چهار راه پَد خندق نیز به دست دشمن افتاد و نیروهای خودی در 600 متری شرق این چهار راه مستقر گردیدند.

 در شب و روز چهارم عملیات، واحدهای قرارگاه نجف در شمال چهارراه پَد خندق به دلیل عدم الحاق به جنوب و نیز فشار دشمن، به مواضع اولیه خود عقب نشینی کردند. هم چنین یکی از واحدهای قرارگاه کربلا از خط صفین 3 به سمت شمال تک نمود که در بعضی از محورها تا جاده خندق پیشروی کرد، لیکن به دلیل عدم پاکسازی منطقه و نیز عدم الحاق با نیروهای قرارگاه نجف مجبور شد به خط صفین 3 باز گردد. سپس، پاتک های شدید دشمن به خط پدافندی صفین 3 آغاز شد. در این پاتک ها، دشمن نتوانست رخنه ای در خط پدافندی مذکور ایجاد کند.

 در شب پنجم، قرارگاه کربلا با نیروهای باقی مانده خود به غرب دجله تک نمود. اگر چه این قرارگاه توانست ضمن انهدام نیروهای دشمن مستقر در شرق برگراه، قسمت اعظم پل ابوعران را تخریب کند، لیکن با فشارها دشمن از سمت شمال، جنوب و جنوب شرقی تا صبح روز پنجم (25/12/1363) مجبور شد منطقه غرب دجله رابه جز سیل بند غربی در داخل کیسه ای را تخلیه کند.

 با روشنایی صبح روز پنجم پاتک های دشمن با شدت تمام آغاز گردید و تا بعد از ظهر این روز دشمن موفق به ایجاد رخنه در کناره شرقی دجله و برهم زدن آرایش پدافندی خودی گردید. آتش توپخانه دشمن نیز از این روز شدت گرفته و خطوط اول و دوم و سیل بند عقب آب راه ها را مورد هدف قرار داد.

 با روشنایی صبح روز ششم، پاتک های دشمن ادامه یافت که در ساعت 10 صبح خط صفین 3 به طور کامل به پشت جاده النهیر، جمل 3 منتقل شد. با فشار دشمن و پراکندگی واحد های خودی وضعیت خط بسیار نامساعد بود. بر همین اساس و به دلیل عدم تضمین برای حفظ خط پَدافندی شمال منطقه با توجه به این که در صورت شکستن خط فوق، تمامی نیروهای منطقه درخطر انهدام قرار می گرفتند، تصمیم گرفته شد عقب نشینی شود. این عقب نشینی از ساعت 5 بعد از ظهر 26/12/1363 آغاز شد و تا ساعت 10 شب به پایان رسید و پل پَد چهارم در چند نقطه منهدم و قطع گردید. منطقه ترابه و پَد خندق تا 700 متری شرق چهار راه پَد در دست نیروهای خودی باقی ماند.

 در شب 2/1/1364 دشمن به روستای ترابه پاتک کرد که با دادن 16 اسیر و تعدادی تلفات مجبور شد عقب نشینی کند.

  نتایج عملیات

طی عملیات بدر علاوه بر تلفات سنگین که به دشمن وارد شد، بیش از 500 کیلومتر مربع از منطقه هور از جمله روستاهای ترابه، لحوک، نهروان، فجره و نیز جاده خندق به طول 13 کیلومتر، که فاصله آن با جاده العماره بصره 6 کیلومتر است، به تصرف نیروهای خودی درآمد. لازم به ذکر است که پس از این عملیات، عراق با استفاده از پشتیبانی هوایی و موشکی خود به حملات گسترده به شهرها و مناطق مسکونی و نیز کشتی های حامل نفت ایران مبادرت ورزید.

تلفات و خسارات وارده به دشمن

تلفات و خسارات وارده به دشمن طی عملیات بدر به شرح ذیل می باشد: کشته و زخمی شدن بیش از ده هزار نفر. به اسارت در آمدن 3200 نفر. انهدام 250 تانک و نفربر انهدام 40 قبضه انواع توپ. انهدام 200 خودرو. انهدام 60 قبضه انواع خمپاره انداز. انهدام 15 دستگاه مهندسی. انهدام 4 هواپیمای PC – V . انهدام 2 هواپیمای میگ و سوخو. انهدام 4 هلی کوپتر. به غنیمت گرفته شدن 50 قبضه انواع خمپاره انداز. به غنیمت گرفته شدن 2 دستگاه رازیت.



:: موضوعات مرتبط: تاریخ جنگ ایران و عراق
:: برچسب‌ها: عملیات بدر


شنبه بیست و سوم دی ۱۳۹۱
ن : محمد نصر

عملیات خیبر

عملیات خیبر

نام‌ عمليات: خيبر

زمان‌ اجرا: سوم اسفندماه ۱۳۶۲
تلفات‌ دشمن‌ : ۱۶۱۴۰ كشته زخمي

رمز عمليات: يا رسول‌ الله (ص)

مكان‌ اجرا: هورالهويزه‌ - جبهه‌ جنوبي‌ جنگ‌

ارگان‌هاي‌ عمل‌كننده: سپاه‌ پاسداران‌ انقلاب‌ اسلامي‌ در جزاير مجنون‌ و هورالهویزه و ارتش‌ جمهوري‌ اسلامي‌ در پاسگاه‌ زيد

اهداف‌ عمليات: ادامه‌ تاكتيك‌ تعقيب‌ متجاوز، ضربه‌ زدن‌ به‌ ماشين‌ جنگي‌ دشمن‌ و به‌ كارگيري‌ ابتكار عمل‌ و تهديد جاده‌ بغداد - بصره‌ و تصرف‌ و تأمين‌ جزاير مجنون‌ و بخشي‌ از هورالهويزه‌

 پس از فتح خرمشهر و عقب نشینی سراسر ارتش عراق، دشمن برای دست یابی به پدافند مطمئن تدابیری به کار بست؛ به گونه ای که در مناطق کوهستانی، ارتفاعات مرزی را همچنان در اشغال خود نگه داشت؛ و در مناطق پست، با به کارگیری موانع مصنوعی موقعیت خود را تحکیم بخشید. در عین حال، دشمن از موانع طبیعی نیز به منظور ایجاد اطمینان بیشتر بهره می گرفت. در این میان، رودخانه عریض اروند و منطقه وسیع هورالعظیم از نگرانی دشمن نسبت به تهاجم قوای ایران کاسته بود. این موضوع در منطقه هورالعظیم بیشتر مشهود بود، به طوری که دشمن هیچ گونه مانعی را برای ایجاد پدافند در غرب این منطقه در نظر نگرفته بود. عراق هرگز نمی پنداشت آب گرفتگی وسیع هورالعظیم برای نیروهای پیاده ایران قابل عبور باشد؛ و نیز گمان نمی کرد قوای مسلح ایران تلاش اصلی خود را در این منطقه قرار دهند.

 هم چنین عراق در سال های سوم و چهارم جنگ تاکتیک های جدیدی اتخاذ کرد، که طبعا نیازمند به کارگیری تاکتیک ها و تدابیر جدید بود. به منظور برهم زدن معادله نظامی جنگ به نفع جمهوری اسلامی و به دست گرفتن ابتکار عمل، منطقه هور با سه ویژگی انتخاب گردید:

 ضعف و ناتوانی دشمن در عملیات آبی خاکی،سرعت عمل،غافلگیری.

 منطقه هور با توجه به تجارب به دست آمده از عملیات رمضان تا والفجر 4 و با در نظر گرفتن توان خودی و دشمن، و نیز نقش زمین و تاثیر گذاری آن، انتخاب شد. نظر به راکد بودن نسبی آب هور و وسعت بیش از اندازه آن، که طبعاً منجر به طولانی شدن عقبه های نیروهای خودی می شد و نیز فقدان زمین مناسب جهت قدرتمندی و قابلیت های نیروهای خود (پس از عملیات رمضان تا قبل از خیبر)، از جمله شرایط و عواملی بود که موجب می شد دشمن تصور عملیات گسترده را از طرف هور نداشته باشد و همین تصور باعث گردید که عراق، از جزایر مجنون شمالی و جنوبی و شرقی دجله تنها با چند گردان پدافند نماید.

 در این میان، اجرای عملیات والفجر مقدماتی در منطقه شمال هور، به رغم نتایج غیرمطلوب آن، نتیجه ای بزرگ هر چند غیر مستقیم بر جای گذارد. عملیات در منطقه چزابه، شناسایی موقعیت ضعیف دشمن در منطقه هور را در پی داشت.

 فرماندهان سپاه پاسداران که به مناسبت عملیات والفجر مقدماتی در آن منطقه حضور یافته بودند، با مشاهده نقاط ضعف دشمن، سریعاً به طراحی عملیات خیبر پرداختند و با استفاده از تجربه حاصل از عملیات والفجر مقدماتی، ضریب امنیت را شدت بخشیده و رعایت حفاظت اطلاعات را اصل قرار دادند. مضافاً به این که دو نکته مهم دیگر در دستور کار قرار گرفت. نکته اول، فعالیت های شناسایی بود که با توجه به رعایت اصل حفاظت، به نیروهای بومی سپاه خوزستان واگذار شد.

 نکته دوم، تغییر در سازمان رزم سپاه پاسداران و ایجاد قابلیت عملیات آبی خاکی بود که باید متحقق می شد ، بر همین اساس، یگان دریایی سپاه (قرارگاه نوح) تشکیل شد. در عین حال، برای جلوگیری از هوشیاری دشمن، قرارگاه دریایی سپاه در بوشهر فعال گردید تا به این وسیله تلاش جدید به منظور افزایش فعالیت در خلیج فارس تلقی گردد.

  اهداف عملیات

 هدف از عملیات خیبر عبارت بود از انهدام نیروهای سپاه سوم عراق، تامین جزایر مجنون شمالی و جنوبی، ادامه تک از جزایر و محور طلائیه به سمت نشوه و الحاق به نیروهایی که از محور زید به دشمن حمله می کردند. در نظر بود که خشکی شرق دجله از طریق هور تصرف شود تا دشمن نتواند از سمت شمال سپاه سوم را تقویت کند.

 منطقه عملیات

منطقه عملیاتی که در شرق رودخانه دجله و داخل هورالهویزه واقع شده است، از شمال به العزیر و از جنوب به القرنه طلائیه محدود می گردد. این منطقه دارای دو نوع طبیعت متفاوت است: هور و خشکی. قسمت خشکی، که حداقل عرض آن 8 کیلومتر و حداکثر 10 کیلومتر است، توسط دو هور بزرگ هورالهویزه در شرق و هورالحمار در غرب آن احاطه شده است. هم چنین، منطقه مذکور توسط رودخانه دجله به دو قسمت شرقی غربی تقسیم می شود که 3/4 آن در شرق رودخانه قرار دارد. جاده مواصلاتی عماره بصره نیز در غرب رودخانه واقع است. در داخل منطقه مزبور جزایر شمالی و جنوبی مجنون واقع است. هم چنین تاسیسات دیگری وجود دارد که عبارتند از: دکل های برق، دکل های تقویتی رادیو و تلویزیون، تاسیسات و کارخانجات کاغذ سازی، چاه های نفت و ... هور منطقه ای است هم سطح دریا که در بعضی مناطق سطح آب آن 2 تا 3 متر بالاتر از آب دریاست و به طور کلی نسبت به مناطق هم جوار گود می باشد و در مسیر رودخانه های قدیمی و دایمی به وجود می آید و دارای روییدنی هایی به شرح زیر است: نی با ارتفاع 2 تا 7 متر که عمدتاً در جاهای عمیق می روید. بردی(1) که معمولاً ارتفاع آن بین 1 تا 2 متر است. چولان(2) که در جاهای کم عمق می روید و ارتفاع آن کمتر از 50 سانتی متر است. به علت پوشش فشرده سطح هور از نی، بردی و چولان، تردد در آن تنها از معابری خاص (آبراه ها، نهر ها و یا محل عبور حیوانات وحشی) امکان پذیر است.

علت انتخاب هور

علاوه بر آنچه قبلاً ذکر شد، علت انتخاب هور به لحاظ عوامل زیر بود:

پرهیز از تک جبهه ای (حمله رویاروی و مستقیم به دشمن را تک جبهه ای می گویند). حمله به جناح دشمن؛ شکل حضور دشمن در منطقه شرق بصره به گونه ای بود که الحاق نیروهای خودی در طلائیه و سپس رسیدن به عقبه دشمن در نشوه، جناحی عمده از دشمن به تصرف در می آمد که تزلزل خطوط دشمن را در پی داشت. عدم تصور دشمن نسبت به انجام عملیات در هور.

بکر بودن منطقه.

غیرممکن بودن مانور زرهی برای دشمن.

استعداد دشمن

منطقه مورد نظر برای عملیات در حوزه استحفاظی سپاه سوم عراق قرار داشت و در جریان عملیات یگان های زیردر این منطقه حضور یافتند: الف -یگان های پیاده : تیپ های 3، 5، 11، 18، 605، 702، 704، 93، 95، 96، 701، 501، 35، 419، 108، 113، 427، 36، 22، 23، 28، 418، 422، 19 پیاده. ب - یگان های رزهی: تیپ های 30، 16، 6، 56، 14، 26 و 37 زرهی و تیپ 55 مختلط. ج -یگان های مکانیزه:

تیپ های 25، 8، 27، 15 و 20 مکانیزه.

د -گارد مرزی و گارد ریاست جمهوری: تیپ های 5، 8 و 11 گارد مرزی و یک تیپ از گارد ریاست جمهوری. ه- نیروی مخصوص: تیپ 65. و -جیش الشعبی و کماندو: بیش از 10 گردان. ز - توپخانه: حدود 30 گردان.

قوای خودی

هدایت و فرماندهی عملیات بر عهده قرارگاه مرکزی خاتم الانبیا صلی الله علیه و آله وسلم بود. دو قرارگاه اصلی (کربلا و نجف) و پنج قرارگاه فرعی (نصر، حنین، بدر، حدید و فتح) تحت امر قرارگاه مرکزی بودند. یگان های عملیاتی نیز به شرح ذیل بود:الف سپاه پاسداران: لشکرهای 5 نصر، 8 نجف اشرف، 31 عاشورا، 19 فجر، 41 ثارالله، 17 علی ابن ابی طالب علیه السلام، 14امام حسین علیه السلام، 27 محمد رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم و 7 ولی عصر(عج).

تیپ های مستقل 15 امام حسن علیه السلام، 10 سید الشهداعلیه السلام، 44 قمر بنی هاشمعلیه السلام، 33 المهدی (عج)، 18 الغدیر و 21 امام رضاعلیه السلام.

تیپ های مستقل زرهی 72 محرم، 20 رمضان و 28 صفر.

یگان دریایی (قرارگاه نوح).

در مجموع، سپاه پاسداران 220 گردان عملیاتی در اختیار داشت و استعداد توپخانه آن نیز 7 گردان بود.

ب - ارتش جمهوری اسلامی:

لشکر های پیاده 77، 21، 28 و 55. لشکرهای زرهی 81، 16 و 92.

قرارگاه خاتم الانبیاءصلی الله علیه و آله وسلم به عنوان قرارگاه مرکزی:

قرارگاه نجف تحت فرماندهی قرارگاه خاتم الانبیاء صلی الله علیه و آله وسلم فرماندهی قرارگاه های فرعی را به عهده داشت:

قرارگاه نصرهدایت لشکر 5 نصر و تیپ 15 امام حسنعلیه السلام را به عهده داشت.

قرارگاه حدید هدایت تیپ 44 قمر بنی هاشم و تیپ 21 امام رضا علیه السلام را به عهده داشت.

قرارگاه فتح هدایت لشکر 27 محمد رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم و تیپ 33 المهدی (عج)+ تیپ 18 الغدیر را به عده داشت.

قرارگاه حنین هدایت لشکر 17 علی ابن ابی طالب علیه السلام و لشکر 41 ثارالله و تیپ 10 سیدالشهداعلیه السلام را برعده داشت.

قرارگاه بدر هدایت لشکر 8 نجف، لشکر 31 عاشورا، لشکر 19 فجر را به عهده داشت.

قرارگاه کربلا هدایت نیروهای زیر را به عده داشت.

از ارتش لشکرهای 77، 21 و 28 پیاده و لشکر 8 زرهی.

از سپاه لشکر 14 امام حسین علیه السلام، 7 ولی عصر (عج) و تیپ زرهی 72 محرم. لازم به ذکر است که لشکر 16 و 92 زرهی ارتش در حین عملیات به کار گرفته شدند.

طرح عملیات

دو قرارگاه کربلا و نجف ماموریت داشتند ضمن تامین اهداف محوله، روی پل دوعیجی در شمال نشوه (غرب نهر کتیبان) الحاق کرده و سپس به سوی بصره ادامه عملیات دهند. قرارگاه کربلا می بایست با عمل ازمحور زید و چسبیدن به نهر کتیبان جهت مسدود کردن منطقه ورودی دشمن در دو عیجی اقدام می کرد. قرارگاه نجف نیز پس از دستیابی به العزیر و القرنه و تصرف جزایر مجنون و الحاق به طلاییه، جهت بازکردن جاده طلاییه نشوه که تنها امید برای ادامه عملیات و انتقال نیرو و مهمات بود، اقدام نماید. یگان های تحت امر این قرارگاه می باید با عبور از طلاییه به سمت نشوه و تامین آن در پل دوعیجی به قرارگاه کربلا(نیروهای ارتش)ملحق می شدند. قرارگاه نجف برای تصرف اهداف خود به تشکیل پنج قرارگاه فرعی (نصر، بدر، حنین، حدید، فتح) مبادرت می ورزید. قرارگاه دیگری با نام نوحعلیه السلام وظیفه ترابری دریایی و پشتیبانی یگان های عمل کننده را برعهده داشت.

شرح عملیات

نکته قابل توجه قبل از آغاز تک، حضور گسترده نیروهای مانور قدس در مناطق عملیاتی، پس از انجام مانور در مراکز مختلف شهرستان ها بود. علاوه بر این، با توجه به مانور قدس و تهدید و اقدامات جنون آمیز دشمن و حمله موشکی به دزفول و بمباران شهرهای کرمانشاه، ایلام، رامهرمز و ...، جو کلی جنگ در کشور، شکل خاصی به خود گرفته بود. عملیات در ساعت 21:30 روز 3/12/1362 با رمز یا رسول الله آغاز شد. در مرحله اول نیروهای قرارگاه نجف با تهاجم سراسری در مناطقی همچون تنگه و شهر القرنه، جاده بصره العماره و نیز جزایر شمالی و جنوبی مجنون استقرار یافتند. در این میان، قرارگاه کربلا که در محور زید وارد عمل شده بود، با به دست آوردن کمترین موفقیت موجب بازگشت یگان های ارتش به مواضع قبلی خود شد. در مرحله دوم عملیات، دو تلاش اصلی در محور جزایر مجنون و طلاییه به منظور الحاق و سپس پیشروی به سمت نشوه در نظر گرفته شد؛ بنا به عللی پیشروی انجام نشد. در مقابل، دشمن به تدریج خود را بازیافته و پس از کشف اهداف عملیات و محورهای اصلی تک، تلاش اصلی خود را ابتدا روی پاکسازی حوالی جاده بصره العماره گذارد و سپس روی طلاییه متمرکز شد. در ادامه عملیات، پس از آن که محور زید با عدم موفقیت مواجه شد، لشکر 14 سپاه پاسداران که تحت امر قرارگاه کربلا (ارتش) بود، آزاد شده و به همراه لشکر 27 ماموریت طلاییه را به عهده گرفت. در آن شب نبردی سخت درگرفت که تا صبح به طول انجامید . در این میان، فشار دشمن همچنان ادامه داشت و با آن که محور جاده طلاییه به طول 6 کیلومتر در اختیار نیروهای خودی بود، لیکن وسعت کم منطقه مانور از یک سو و آتش انبوه و بسیار زیاد دشمن از سوی دیگر، امکان پیشروی الحاق با محور جزایر مجنون را ناممکن ساخته بود. به همین خاطر از ادامه عملیات در طلاییه صرف نظر شد و به این ترتیب اهداف عملیات خیبر به حفظ جزایر مجنون محدود شد.

بر همین اساس و با توجه به فشارهای دشمن، مرحله سوم عملیات به منظور تثبیت موفقیت خودی در جزایر انجام شد. دشمن که هر گونه حضور نیروهای ایرانی در هور را خطری برای جاده بصره العماره می دانست با اجرای آتش شدید و توان پیاده وزرهی می کوشید جزایر مجنون را بازپس گیرد. این در حالی بود که نیروهای خودی خسته از چند روز جنگ، نداشتن عقبه نزدیک و نیز عدم حمایت آتش توپخانه، به مقاومت خود ادامه می دادند. متقابلاً، دشمن با تمرکز صدها قبضه توپ روی جزایر و بمباران مداوم آن ها با هواپیما و نیز در اختیار داشتن عقبه خشکی با واحدهای زرهی خود فشارهای متعدد و طاقت فرسایی را وارد می ساخت.

به رغم وضعیت یاد شده، نیروهای خودی می کوشیدند به هر صورت ممکن جزایر را حفظ نمایند. براین اساس، سپاه پاسداران با تمام استعداد خود جهت دفع تهاجم دشمن و حفظ جزایر در آن جا استقرار یافت.

نهایتاً دشمن که در مقابل خود مقاومتی غیر قابل تصور و پیش بینی مشاهده می کرد، به تدریج از بازپس گیری جزایر ناامید شد و به تحکیم مواضع پدافندی خود مبادرت ورزید.

نتایج عملیات

عملیات خیبر که به آزاد سازی منطقه ای به وسعت 1000 کیلومتر مربع در هور، 140 کیلومتر مربع در جزایر مجنون و 40 کیلومتر مربع در طلاییه انجامید، موجب افزایش عزم بین المللی در جهت کنترل ایران و جلوگیری از شکست عراق گردید؛ به گونه ای که از تاریخ 3/12/1362 (زمان آغاز عملیات خیبر) تا تاریخ 30/7/1363 تعداد 474 طرح صلح از سوی 54 کشور مختلف جهان ارایه شد. شورای امنیت سازمان ملل نیز در تاریخ 11/3/1363 قطع نامه 552 خود را در خصوص پایان دادن به جنگ ایران و عراق تصویب نمود. این در حالی بود که هیچ یک از قطع نامه و طرح های مذکور نظر ایران را تامین نمی کرد. هم چنین، در این عملیات فرماندهان جنگ به اهمیت تاثیر تجهیزات دریایی و آبی خاکی برای کسب نتایج مهم و حیاتی پی بردند و نیز سپاه پاسداران به یکی از ضرورت های حساس و حیاتی در تکمیل و توسعه سازمان خود آگاه گردید و آن لزوم ایجاد تقویت و توسعه یگان های دریایی برای انجام عملیات های آبی خاکی بود. این رهیافت، قابلیت سپاه در انجام عملیات عبور از هور و رودخانه های بزرگ را توسعه داد و هسته اصلی عملیات های بدر، والفجر8، کربلا3، 4 و 5 و نیز زمینه ای برای تشکیل نیروی دریایی سپاه پاسداران گردید.

تلفات و ضایعات عراق در این عملیات به شرح ذیل می باشد:

کشته و زخمی شدن حدود 15000 نفر. به اسارت درآمدن 1140 نفر . انهدام 150 تانک و نفربر و 200 خودرو. به غنیمت در آمدن 10 تانک و 60 کامیون. انهدام 21 تیپ به میزان 20 تا 100 درصد



:: موضوعات مرتبط: تاریخ جنگ ایران و عراق
:: برچسب‌ها: عملیات خیبر


شنبه بیست و سوم دی ۱۳۹۱
ن : محمد نصر

عملیات والفجر 4

عملیات والفجر 4

 حماسه بزرگ جبهه شمالی


نام عملیات : والفجر 4

زمان اجرا : 27/7/1362 مدت اجرا : 33 روز
مکان اجرا : منطقه شمالی شهر پنجوین عراق در جبهه شمالی جنگ
رمز عملیات : یا الله ... یا الله ... یا الله تلفات دشمن : 19000 نفر کشته ، زخمی و اسیر ارگان های عمل کننده : سپاه و ارتش اهداف عملیات : آزاد سازی بخشی از میهن اسلامی و ارتفاعات مهم منطقه ، تصرف پیشرفتگی دشت شیلر ، مسدود ساختن راه ورود گروهک های ضد انقلاب که از طریق دشت شیلر انجام می شد ، تصرف پادگان پنجوین و گرمک عراق و خارج ساختن مریوان از زیر دید و تیر دشمن

شرح عملیات:

دشت وسیع و دره شیلر میان شهر مرزی بانه و مریوان با فرورفتگی خاصی که از خاک عراق به داخل ایران دارد ، در گذشته و در تاریخ جنگ تحمیلی منطقه مهمی به شمار می رفت . بلندی های سورن ، سورکوه و کانی مانگا در دهانه این دشت قرار دارند .

 چگونگی انجام عملیات :

 عملیات والفجر 4 در سه مرحله و با هدف وصل این بلندی ها به یکدیگر در خط خودی ، از روز 27 مهرماه 1362 به مدت 33 روز در منطقه جبهه شمالی سلیمانیه و پنجوین انجام شد . حمله ساعت 24 و با رمز یا الله ... با الله ... یا الله در منطقه ای به وسعت صدها کیلومتر مربع آغاز شد . نیروها در دو محور بانه و بلندی های لری ، گرمک ، کنگرک و در محور مریوان و بلندی های پنجوین به نام زله ، مارو و خلوزه به پیشروی پرداختند .

 در مرحله دوم پس از گذشت دو روز از مرحله نخست ، بلندی های سورن و کانی مانگا و چندین نقطه دیگر آزاد شد ، اما بر اثر پاتک های دشمن روی قله های کانی مانگا ، برخی از مناطق دست به دست شد و نهایتا در اشغال دشمن باقی ماند .

مرحله سوم عملیات روز 2 آبان ماه 1362 به اجرا درآمد . سپاه پاسداران تنها با 25 گردان وارد عمل شد و در مجموع 1000 کیلومتر مربه شامل 300 کیلومتر مربع از اراضی ایران و 700 کیلومتر مربع از اراضی عراق آزاد شد و معابر نفوذی گروهک های نفوذی ضد انقلاب به داخل ایران در دره شیلر مسدود گردید . این عملیات را 8 تیپ و دو گردان از سپاه و 1 لشکر پیاده از ارتش به انجام رساندند . فرآیند این عملیات ، تصرف پیشرفتگی دشت شیلر ، شهر و پادگان پنجوین و گرمک عراق و تسلط بر 13 شهر و روستای عراق ، همراه با 19000 تن کشته و زخمی و اسیر و نابودی ده ها گردان و گروهان کماندویی و مخصوص دشمن بود . دستاورد دیگر این عملیات خارج ساختن شهر مریوان از زیر دید و تیر دشمن و فراهم سازی مقدمات عملیات بعدی در استان سلیمانیه عراق بود .

تلفات دشمن :

با انجام این عملیات 200 تن از رزمندگان اسلام از اسارت افراد ضد انقلاب بیرون آمدند . ارتش عراق در طول این عملیات 10 فروند هواپیما ، یک فروند هلیکوپتر ، بیش از 90 دستگاه تانک و نفربر زرهی ، 200 دستگاه خودرو و انبوهی از سلاح و مهمات خود را از دست داد و 5 دستگاه تانک و نفربر ، 10 دستگاه لودر و بولدوزر ، 200 دستگاه خودرو سبک و سنگین ، 20 قبضه سلاح ضد هوایی سام 7 ، مقداری وسایل مخابراتی ، مهمات و سلاح های سبک و سنگین از دشمن به غنیمت نیروهای ایرانی در آمد. در این عملیات سردار علی رضاییان فرمانده قرارگاه مقدم حمزه سدالشهدا در منطقه به شهادت رسید .



:: موضوعات مرتبط: تاریخ جنگ ایران و عراق
:: برچسب‌ها: عملیات والفجر 4 ÷ والفجر چهار


شنبه بیست و سوم دی ۱۳۹۱
ن : محمد نصر

عملیات والفجر 1

عملیات والفجر 1

نخستین تجربه سپاه پس از سازماندهی

 

نام عملیات : والفجر 1

زمان اجرا : 20/1/1362
مدت اجرا : 6 روز

مکان اجرا : شمال غربی فکه در جبهه میانی
رمز عملیات : یا الله یا الله یا الله تلفات دشمن : 6750 نفر کشته ، زخمی و اسیر
ارگان های عمل کننده : سپاه و ارتش
اهداف عملیات : سرکوب نیروهای دشمن و باز پس گیری مناطق تحت اشغال

شرح عملیاتک

سه ماه پس از انجام عملیات ناموفق والفجر مقدماتی ، عملیات والفجر 1 در منطقه شمال غربی فکه تا بلندی های حمرین طرح ریزی شد . در ساعت 22 و 10 دقیقه 20 فروردین ماه 1362 با رمز یا الله - یا الله - یا الله حمله یگان های سپاه و ارتش به فرماندهی سرهنگ علی صیاد شیرازی ( فرمانده وقت نیروی زمینی ارتش ) آغاز شد .

از زمان عملیات ثامن الائمه که به شکست حصر آبادان انجامید ، تا آغاز عملیات والفجر یک همواره برای در هم کوبیدن خط دشمن و گرفتن فرصت عکس العمل از آنها از تاریکی شب و ساعات استراحت نیروهای آنان بهره گرفته می شد ، اما در این عملیات روش هجوم در پوشش آتش تهیه برای در هم کوبیدن دشمن برگزیده شد . بر این اساس عملیات با اجرای آتش انبوه توپخانه شروع شد . 60 هزار گلوله توپ بر مواضع عراقیها فرو ریخت و این تا آن زمان بی سابقه بود . البته شمن نیز با 100 گلوله به استقبال توپهای ایرانی آمد .  موقعیت منطقه عملیاتی والفجر بیشتر تپه ماهور ( تپه های کوتاه ) بوده و بلندی های مهم آن از 180 متر تجاوز نمی کند و در منطقه جنوب شرقی کوه های حمرین قرار دارد . قرارگاه خاتم الانبیاء عملیات را از دو محور شمالی و جنوبی به فرماندهی قرارگاه کربلا در جناح راست و قرارگاه نجف در جناح چپ پیش می برد . در این عملیات 8 لشکر از سپاه پاسداران و 2 لشکر ، 3 تیپ و یک گردان از نیروی زمینی ارتش ایران و به عبارت دیگر 30 گردان از ارتش و 80 گردان از سپاه مشارکت داشتند . هر دو جناح کار پیشروی را تا سحر گاه فردا و تا اعلام دستور توقف به خوبی انجام دادند . از صبح همان روز تا پایان ششمین روز عملیات ، عراق بارها دست به پاتک زد و چندین مرتبه بلندی ها منطقه در دست طرفین رد و بدل شد ، اما نیروهای خودی توانستند اهداف به دست آمده را تثبیت کرده و حالت پدافند به خود بگیرند .

در پایان این عملیات تعداد 6750 تن از نیروهای دشمن کشته ، زخمی و اسیر شدند و 98 دستگاه تانک و نفربر زرهی منهدم ، 5 فروند چرخبال ساقط و سه واحد 550 نفری جیش الشعبی ، سه گردان کماندویی و 4 گردان مکانیزه آسیب دید . همچنین بخشی از بلندی های حمرین ، چندین روستا در حاشیه رودخانه دویرج و پاسگاه مرزی پیچ انگیزه آزاد شد که در مجموع 150 کیلومتر وسعت را در بر می گرفت .



:: موضوعات مرتبط: تاریخ جنگ ایران و عراق
:: برچسب‌ها: عملیات والفجر 1 ÷ والفجر یک


شنبه بیست و سوم دی ۱۳۹۱
ن : محمد نصر

عملیات والفجر مقدماتی

عملیات والفجر مقدماتی:


نام‌ عمليات: والفجر مقدماتي‌ زمان‌ اجرا: 11/18 /1361
تلفات‌ دشمن‌:4620 (كشته، زخمي‌ و اسير)
رمز عمليات: يا الله‌ - يا الله‌ - يا الله‌
مكان‌ اجرا: منطقه‌ عمومي‌ فكه‌

ارگان‌هاي‌ عمل‌كننده: رزمندگان‌ سپاه‌ پاسداران‌ انقلاب‌ اسلامي‌ و نيروي‌ زميني‌ ارتش‌ جمهوري‌ اسلامي‌

اهداف‌ عمليات: تصرف‌ پل‌ غزيله‌ و پيشروي‌ به‌ سوي‌ شهر العماره‌ عراق

 در حالی که عدم موفقیت در عملیات رمضان، دورنمای پیشروی در شرق بصره را دور از دسترس نشان می داد، پیروزی در عملیات محرم و تسلط بر زمین های تخت استان میسان، دستیابی به شهر العماره عراق که به عنوان تهدید هم زمان علیه دو شهر بصره و بغداد محسوب می شد را امکان پذیر کرده بود. به همین منظور و نیز از آن جایی که فرماندهان جنگ ناگزیر بودند در مقابل تجهیزات برتر عراق، زمین سخت را گزینش کرده و درگیری در وضعیت دشوار را به دشمن تحمل کنند، منطقه رملی غرب ارتفاعات میشداغ حدفاصل فکه تا چزابه برای انجام عملیات سرنوشت ساز والفجر انتخاب گردید.

  اهداف عملیات

 اولین هدف تصرف پل غزیله بود و چنانچه این مرحله از عملیات با موفقیت انجام می شد، تصرف شهر العماره به عنوان دومین هدف در دستور کار قرار می گرفت.

 

 موقعیت منطقه

 منطقه عملیاتی از شمال به میشداغ و برقازه از جنوب به هورالهویزه از شرق به چزابه و شهر بستان و از غرب به شهر العماره عراق و رودخانه دجله منتهی می شد.

 در منطقه مزبور رودخانه های متعددی وجود دارد، از جمله: رودخانه دویرج که از کوه های شمالی منطقه سرچشمه گرفته و به هورالسناف می ریزد و رودخانه میمه که سرچشمه آن ارتفاعات ایلام است و به طرف هور بن عمران (جنوب هورالسناف) منتهی می شود.

  استعداد دشمن

 مسئولیت پدافند از منطقه عملیاتی (از چیلات تا هورالعظیم) به عهده سپاه چهارم عراق بود. لشکرهای سازمانی این سپاه نیز عبارت بودند از:

 الف‌-لشکر 14 پیاده ؛ شامل:

 تیپ 421 پیاده

 تیپ 422 پیاده

 تیپ 18 پیاده کوهستانی

 تیپ گردان تانک سیف سعد

 منطقه گسترش لشکر 14 از شیب تا پاسگاه دویرج و مقر فرماندهی آن نیز در غرب تقاطع جاده چزابه غزیله با جاده صفریه بود.

 ب - لشکر 1 مکانیزه؛ شامل:

 تیپ 108 پیاده

 تیپ 501 پیاده

 تیپ 1 مکانیزه

 تیپ های 92، 93 و 94 پیاده، 34 زرهی و 27 مکانیزه (به عنوان احتیاط) منطقه گسترش این لشکر از پاسگاه دویرج تا پاسگاه پیچ انگیزه و مقر فرماندهی آن نیز در جنوب منطقه بزرگان بود.

 ج -لشکر 10 زرهی؛ شامل:

 تیپ 17 زرهی

 تیپ 42 زرهی

 تیپ 34 زرهی

 تیپ 24 مکانیزه

 تیپ 412 پیاده

 منطقه گسترش این لشکر از پیچ انگیزه (شیار به جلیه) تا جنوب غربی دهلران (چیلات) بود.

 د - نیروهای احتیاط؛ شامل:

 لشکر 3 زرهی، در منطقه شرق هورالسناف جنوبی

 تیپ 30 زرهی از لشکر 6 زرهی، در منطقه جنوب زبیدات

 تیپ 16 زرهی از لشکر 6 زرهی، در منطقه العماره

 تیپ 25 مکانیزه از لشکر 6 زرهی، در منطقه شرق هورالسناف

 تیپ 37 زرهی از لشکر 12 زرهی، در منطقه بزرگان

 تیپ 101 پیاده گارد مرزی، در منطقه العماره

 تیپ 10 زرهی وابسته به ستاد کل، احتمالا در شمال العماره

 تیپ های 48 پیاده و 49 زرهی ار لشکر 11، در منطقه العماره

 تیپ 51 زرهی مختلط، در منطقه فکه

 گارد ریاست جمهوری، در منطقه بزرگان

 تیپ 704 پیاده در منطقه صفریه تا رشیده

  قوای خودی

 بعد از عملیات محرم، سپاه پاسداران در صدد گسترش سازمان رزم خودی برآمد. بر همین اساس لشکر فتح به سپاه 3 صاحب الزمان (عج) تبدیل شد و سازمان تمامی تیپ های تابع آن به جز تیپ 44 قمر بنی هاشم (ع) نیز به لشکر تغییر یافت.

 لشکر ظفر نیز سپاه 11 قدر را تشکیل داد و در نتیجه دو تیپ 27 و 31 آن به لشکر تبدیل شدند و سه تیپ جوادالائمه(ع)، امام رضا (ع) و امام صادق (ع) نیز لشکر نصر5 را به وجود آوردند. هم چنین، یک تیپ مستقل به نام تیپ 10 سید الشهدا (ع) تشکیل شده و تحت امر این سپاه در آمد.

 لشکر فجر هم با تیپ های المهدی (عج)، امام سجاد (ع) و ثارالله به سپاه هفتم حدید تبدیل شد. در این میان لشکر فجر با همان سازمان لشکر باقی ماند تیپ ثارالله نیز که به لشکر تبدیل شده بود، به اتفاق لشکر قدس (شامل: لشکر 7 ولی عصر و تیپ 15 امام حسن) و لشکر 8 نجف تحت امر سپاه هفتم قرار گرفتند.

 به این ترتیب با گسترش سازمان رزم سپاه پاسداران و ایجاد سه سپاه عملیاتی، قرارگاه مرکزی خاتم الانبیاء (ص) جهت انجام این عملیات استعداد زیر را در نظر گرفت:

 قرارگاه کربلا هدایت نیروهای زیر را به عهده داشت:

 سپاه 3 صاحب الزمان (عج)

 لشکر 14 امام حسین (ع) با استعداد 8 گردان

 لشکر 25 کربلا به استعداد 11 گردان.

 لشکر 17 علی بن ابی طالب (ع) با استعداد 14 گردان

 تیپ مستقل 44 قمربنی هاشم (ع) با استعداد 5 گردان

 سپاه 7 حدید

 قرارگاه قدس هدایت نیروهای زیر را عهده داشت:

 لشکر 7 ولی عصر (عج) با استعداد12 گردان

 تیپ 15 امام حسین (ع) با استعداد 10 گردان

 لشکر 8 نجف اشرف با استعداد 14 گردان

 لشکر 41 ثارالله (ع) با استعداد 11 گردان

 لشکر 19 فجر با استعداد 24 گردان

 قرارگاه نجف هدایت نیروهای زیر را به عهده داشت:

 سپاه 11قدر

 لشکر 27 محمد رسول الله (ص) با استعداد 24 گردان

 لشکر 31 عاشورا با استعداد 13 گردان

 تیپ مستقل 10 سیدالشهدا (ع) با استعداد 7 گردان

 ضمنا، از ارتش نیز یگان های زیر تحت امر فرماندهی این عملیات بودند:

 لشکر 16 زرهی با استعداد 6 گردان تانک و 6 گردان مکانیزه

 تیپ 84 خردم آباد با استعداد 4 گردان پیاده و 1 گردان تانک

 هم چنین استعداد توپخانه شرکت کننده در این عملیات عبارت بودند از :

 ارتش : 16 گردان

 سپاه: 7 گردان

 طرح عملیات

در طراحی عملیات مقرر شد قوای دو قرارگاه کربلا و نجف به طرف العماره تک نمایند. در مرحله اول، قوای قرارگاه نجف در محور طاووسیه تا رشیده، حد فاصل خط تا کانال های آخر را تصرف کرده و در مرحله دوم و در ادامه تک، جناح راست تا حاشیه جنوبی دویرج(پشت جاده آسفالت فکه و در غرب بزرگراه و سرپل حلفائیه) را تصرف نمایند. نیروهای قرارگاه کربلا نیز می بایست با استفاده از معابر وصولی جای پای تصرف شده توسط قرارگاه نجف را تا چزابه ادامه داده و در پشت کانال پدافند نمایند. در مرحله دوم منطقه شرق غزیله و شمال هورالهویزه پاکسازی شده و سرپل غزیله تامین گردد. هم چنین با احداث خاکریز، جناح قوای کربلا می بایست تامین شود تا چنانچه ماموریت قوای نجف در رسیدن به جاده با مشکل مواجه شد، جناح قوای کربلا از تعرض و آسیب دشمن مصون بماند. در صورتی که اهداف مراحل اول و دوم عملیات تحقق می یافت، چنین پیش بینی شده بود که با بازسازی یگان ها و ایجاد شرایط مناسب و نیز با توجه به وضعیت دشمن، عملیات در مرحله سوم به سمت العماره ادامه یابد. هم چنین مقرر شد در منطقه چیلات و طیب تک فریب انجام شود. لشکر 14 امام حسین (ع) نیز ماموریت داشت تا در منطقه فاو عملیات فریب انجام دهد.

شرح عملیات

در ساعت 21:30 روز 17/11/1361 پس از اعلام رمز مبارک یاالله، یاالله، یاالله عملیات از پنج محور شمال و جنوب رشیده، صفریه و ارتفاعات چرمر و خاک آغاز شد و نیروها در تاریکی مطلق شب به منظور پاکسازی میادین مین و شکستن خطوط دفاعی دشمن و رخنه در این خطوط پیشروی کردند. وسعت و عمق موانع و استحکامات دشمن و وجود کانال های متعدد که دشمن برای ایجاد آن ها تلاش بسیاری متحمل شده بود، سرعت لازم را از نیروها گرفت. در نتیجه، اگر چه خط اول دشمن شکسته شده بود، لیکن به دلیل عدم پاکسازی منطقه در حالی که تاریکی شب رو به پایان بود طبیعی به نظر می رسید که امکان استقرار کامل وجود نداشته باشد. در واقع تاریکی مطلق شب، عدم الحاق نیروها و پاکسازی منطقه، عمق و وسعت زیاد میادین مین، هوشیاری و اطلاع قبلی دشمن نسبت به وقوع عملیات، عوامل بازدارنده ای بودند که به عدم تامین کامل اهداف مرحله اول عملیات منجر شدند.

به رغم وضعیت موجود به خاطر موقعیت خاصی که به تبع آغاز عملیات در میان مردم ایجاد شده بود و از طرفی به دلیل امیدواری مسئولین و نیز تبلیغات سوء دشمن و ... مرحله دوم عملیات در ساعت 21 روز 20/11/1361 به منظور انهدام نیرو و تجهیزات دشمن آغاز گردید. اما این بار نیز عدم هماهنگی در نیروهای عمل کننده و هم چنین هوشیاری دشمن و احاطه او بر راه کارهای خودی، مانع از پیشرفت رزمندگان گردید.

بررسی عملیات

از ابتدای پیشروی نیروهای خودی از نقطه رهایی تا رسیدن به خط دوم دشمن بیش از 16 نوع مانع از سوی دشمن تعبیه و ایجاد شده بود و یا به صورت عارضه طبیعی منطقه وجود داشت. دشمن با این اقدامات در واقع آن چه را به صورت تجربه از عملیات های گذشته به دست آورده بود، تقریبا به صورت کامل در منطقه عملیاتی والفجر مقدماتی اجرا کرد. ارتش عراق سعی داشت با موانع یاد شده تا حد امکان در پیشروی نیروهای ایرانی تاخیر بیاندازد. از این رو، موانع مزبور به منزله زنگ خطر و عامل هشدار دهنده محسوب می شد. و از طرفی به طور طبیعی توان نیروها را جهت تامین اهداف در شب می گرفت، علاوه بر این، گرفتن جناح و به کارگیری نیروی احتیاط دو موضوع قابل توجه بود که در تاکتیک های دشمن در عملیات والفجر مقدماتی مشاهده گردید. موضوع دیگر این که در گذشته نیروهای هجومی و اصلی دشمن در خطوط حضور داشتند و به طور طبیعی در معرض آسیب پذیری نیروهای مهاجم بودند؛ لیکن در این عملیات نظر به این که دشمن شکستن خط را برای خود مفروض می دانست، نیروهای هجومی اش را در احتیاط قرار داد و با گذاردن نیروهای پدافندی در خط و عمق بخشیدن به میادین مین و ایجاد موانع دیگر عملا سعی بر این داشت که پس از گرفتن توان نیروهای مهاجم با وارد کردن نیروهای اصلی خود مناطق تصرف شده را باز پس گیرد.

نتایج عملیات

با این عملیات طراحان نظامی خودی دریافتند که عملیات های بعدی باید در مناطق عاری از نقاط قوت دشمن ( موانع، آتش توپخانه و ...) انجام شود. از سوی دیگر، مناطق انتخابی باید به گونه ای باشند که ضعف های خودی در آن کم تر بوده و جنگ متکی به نیروهای انسانی در آن مناطق عملی باشد. مضافا به این که فرماندهان سپاه پاسداران به این نتیجه رسیدند که باید ضمن پرهیز از انتخاب مناطق با عمق زیاد، این انتخاب متناسب با قوای خودی باشد. ضمناً در این عملیات علاوه بر انهدام قابل توجه تیپ های 905 و 704 و یک گردان از نیروهای سودانی تعداد 113 تن از نیروهای دشمن اسیر شدند.در آستانه اين عمليات غلامحسين افشردي معروف به حسن باقري فرمانده اطلاعات و عمليات قرارگاه خاتم الانبياء و فرمانده نيروي زميني سپاه و چند تن ديگر از جمله مجيد بقايي فرمانده قرارگاه كربلا در حين شناسايي در كمين نيروهاي عراقي گرفتار شده و به شهادت رسيدند .



:: موضوعات مرتبط: تاریخ جنگ ایران و عراق
:: برچسب‌ها: عملیات والفجر مقدماتی


شنبه بیست و سوم دی ۱۳۹۱
ن : محمد نصر

عمليات رمضان

عمليات رمضان

ورود به خاك عراق

نام عمليات : رمضان زمان اجرا : 23/4/1361
مكان اجرا : منطقه عملياتي شلمچه ( شمال غربي خرمشهر و شرق بصره )
رمز عمليات : يا صاحب الزمان ادركني
تلفات دشمن : 8715 نفر كشته ، زخمي و اسير
ارگان هاي عمل كننده : سپاه و ارتش اهداف عمليات : فتح منطقه اي از خاك عراق و گرفتن امتياز ارضي براي پايان عادلانه به جنگ دو ساله در طي 5 مرحله

شرح عملیات

صدام پس از اشغال خرمشهر و به بهانه حمله سراسري اسرائيل به جنوب لبنان ، قصد داشت جنگ را خاتمه داده و امتياز خرمشهر را براي خود نگه دارد . از سوي ديگر فرماندهان ايراني با اطلاع از اين قصد بر آن شدند تا با فتح منطقه اي از خاك عراق و گرفتن امتياز ارضي ، پايان عادلانه اي به جنگ دهند . به اين ترتيب عمليات رمضان در چهار محور و پنج مرحله از سوي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و ارتش ايران طراحي و اجرا گرديد ، تا با عبور از خط مرز بين المللي ، يك زمين مثلث شكل به وسعت 1600 كيلومتر مربع تصرف شود . اين منطقه از شمال به كوشك و طلاييه و پاسگاه هاي مرزي در جنوب هويزه و حاشيه جنوبي هور الهويزه و از غرب به رودخانه اروند ( در نقطه تلاقي دجله و فرات به نام القرنه ) تا شلمچه در غرب خرمشهر ، و از شرق به خط مرزي شمالي جنوبي و از كوشك تا شلمچه منتهي مي شد .مهندسين عراق در منطقه شمال غربي بصره و تنومه خطوط پدافندي عراق را با ساخت يك كانال به طول 30 و عرض يك كيلومتر ( كه مختص پرورش ماهي بود ) با پمپاژ آب و احداث موانع و كمين و سنگرهاي تيربار به عنوان مانع اساسي و بازدارنده از حملات احتمالي نيروهاي ايراني به سوي بصره تدارك ديده بودند . همچنين در قسمت جنوبي منطقه ( رو به روي شلمچه ) آب رها شده بود تا از هرگونه تردد نيروهاي زرهي و پياده ، عملا ممانعت به عمل آيد . سرانجام عمليات رمضان در شب 21 رمضان و سالروز شهادت امام علي (ع) در ساعات 21 و 30 دقيقه شامگاه 23 تير ماه 1361 با رمز يا صاحب الزمان ادركني در منطقه عملياتي شلمچه و شرق بصره آغاز شد . در اين حمله 8 لشگر پياده از سپاه و دو لشگر زرهي از ارتش به عنوان نيروي اصلي و همچنين يك تيپ پياده ازسپاه و يك لشگر زرهي از ارتش به عنوان نيروي ذخيره حضور داشتند كه تحت امر چهار قرارگاه عملياتي كار مي كردند .

 در مرحله نخست در سه محور به علت موانع و استحكامات مثلثي شكل و ميادين مين فراوان ، نيروهاي ايراني نتوانستند با سرعت عمل به تمامي اهداف مورد نظر دست يابند ، لذا با روشن شدن هوان از ادامه پيشروي خودداري شد . اما در محور جنوبي جنوب پاسگاه زيد چهار تيپ از سپاه و دو تيپ از ارتش توانستند با سرعت عمل چشمگيري همه مواضع دشمن را در هم كوبيده و تا عمق 30 كيلومتري مواضع عراقي ها رسيده و خود را به نهر كتيبان در شرق اروند و كانال ماهيگيري برسانند ، به گونه اي كه به قرارگاه فرماندهي لشگر 9 زرهي عراق دست يافته و علاوه بر غنيمت گرفتن خودرو تويوتا فرماندهي ، قرارگاه را منهدم مي كنند . علي رغم اين موفقيت ، جناح راست نيروها بازمانده بود و با روشن شدن هوا عراقي ها با يك لشگر زرهي فشار اصلي را معطوف اين منطقه كرده و از پيشروي نيروهاي ايراني ممانعت به عمل آوردند .

 در اين مرحله از عمليات 85 دستگاه تانك و نفربر و 12 توپ دشمن منهدم و 71 دستگاه تانك و نفربر نيز به غنيمت گرفته شد .

 مرحله دوم نيز در محور مياني جنوب پاسگاه زيد و با همان يگان ها و تقويت دو تيپ ديگر در تاريخ 25 مرداد ماه 1361 صورت گرفت كه چندان موفقيت آميز نبود و تنها مقداري خسارت به دشمن وارد آمد و شماري از آنان كشته و زخمي و اسير شدند .

 در مرحله سوم احتمال مي رفت كه دشمن با تجمع نيروهاي زرهي قصد پاتك دارد ، لذا در تاريخ 30 مرداد ماه 1361 از شركت نيروهاي زرهي خودي صرف نظر شد تا نيروهاي پياده بتوانند به انهدام تانك ها و نفربر ها بپردازند . بنابراين عمليات مرحله سوم از جنوب پاسگاه زيد آغاز شد و نيروهاي ايراني به طور خيره كننده اي به در هم شكستن و تصرف مواضع دشمن پرداختند . رزمندگان اسلام توانستند در اين مرحله مهم ، در زميني به وسعت 180 كيلومتر مربع ، نزديك به 700 دستگاه تانك و نفربر را منهدم و 14 دستگاه تانك و نفربر دشمن را كه 4 دستگاه از نوع پيشرفته تي 72 بود به غنيمت بگيرند .

 مرحله چهارم عمليات در يكم شهريور ماه 1361 از محور جنوبي منطقه عملياتي شلمچه شروع شد اما به دليل آمادگي و هوشياري عراقي ها و استحكامات و مواضعي كه تعبيه شده بود ، راهي از خط نخست دشمن ، به روي رزمندگان اسلام باز نشد .

 مرحله پنجم و پاياني كه تلاش نهايي و اصلي اين عمليات سياسي نظامي بود ، در 6 شهريور ماه 1361 از شمال پاسگاه زيد و در حد فاصل دژ مرزي عراق و خاكريزهاي مثلثي آغاز شد . در آغاز درگيري و نبرد ، همه چيز طبق طرح فرماندهان ايراني پيش رفت و نيروهاي ارتش و سپاه توانستند گذشته از پاكسازي و الحاق ، خاكريزي مناسب و دو جداره در جناح شمالي دشمن بسازند . ولي از آنجا كه دقت كافي در ساخت آن به كار نرفت ، دشمن توانست 5 كيلومتر در آن رخنه كند . در اين مرحله 130 دستگاه تانك و نفربر منهدم و 11 دستگاه نيز به غنيمت گرفته شد و همچنين 800 تن از نيروهاي دشمن كشته و زخمي شدند .

 بنابراين در اين عمليات 1097 دستگاه تانك و نفربر منهدم شده و 50 دستگاه تانك و نفربر به غنيمت نيروهاي ايراني درآمد . همچنين 8715 تن از نيروهاي بعثي عراقي نيز كشته و زخمي و اسير شدند .

 جمهوري اسلامي ايران با اجراي اين عمليات سياسي نظامي نشان داد كه در نفوذ به خاك عراق و ادامه نبرد ، تنها به دنبال خواسته هاي به حق مردم مظلوم خود است ؛ هر چند كه تنها محدوده پاسگاه زيد عراق به وسعت 400 كيلومتر مربع تصرف و لشگر 9 زرهي عراق به طور كامل منهدم شد و هدف اصلي تامين نگشت ، اما اين عمليات يك اقدام مثبت تلقي گرديد .



:: موضوعات مرتبط: تاریخ جنگ ایران و عراق
:: برچسب‌ها: عمليات رمضان


شنبه بیست و سوم دی ۱۳۹۱
ن : محمد نصر

عمليات بيت المقدس

12.00

عمليات بيت المقدس

نقطه عطف فتوحات سرنوشت ساز جنگ 


نام عمليات : بيت المقدس ( الي بيت المقدس )

زمان اجرا : 10/2/1361 مدت اجرا : 25 روز

مكان اجرا : منطقه عمومي رودخانه كرخه و غرب رود كارون

رمز عمليات : يا علي ابن ابي طالب

تلفات دشمن : 35500 نفر كشته ، زخمي و اسير

ارگان هاي عمل كننده : سپاه و ارتش

اهداف عمليات : آزاد سازي خرمشهر و خارج ساختن شهر هاي اهواز ، حميديه و سوسنگرد از برد توپخانه سنگين دشمن طي چهار مرحله

شرح عملیات

بيش از بيست ماه از آغاز جنگ تحميلي استكبار عليه جمهوري نوپاي اسلامي ايران مي گذشت و شهر خرمشهر همچنان در چنگ نيروهاي ارتش عرق قرار داشت . عمليات فتح المبين در منطقه غرب دزفول و شوش اخيرا به پايان رسيده و نتايج شگفت انگيز آن روح تازه اي را در كالبد رزمندگان اسلام دميده بود . فرماندهان جنگ بر آن بودند تا فرصت ابتكار عمل و كشاندن جنگ به يك شكل فرسايشي و بلند مدت از دشمن گرفته شود ، به ويژه آنكه فصل گرماي طاقت فرساي جنوب كشور در راه بود .

 عمليات پيروزمندانه فتح المبين كه با آزاد سازي بخش گسترده اي از خاك خوزستان در شمال غرب اين استان پايان پذيرفته بود ، راه را براي آزاد سازي مناطق خرمشهر ، شلمچه ، هويزه و بخش هاي ديگر هموار ساخته بود ، چرا كه اين منطقه وسيع بر خلاف منطقه عملياتي فتح المبين فاقد عارضه و ناهمواري زميني بود .

 البته دشمن در غرب رودخانه كارون كه در قلب خرمشهر جاري است ، استحكامات و موانع پيشرفته را احداث و 36 هزار نفر از نيروهاي خود را در خطوط پدافندي پيچيده اي متمركز و مستقر كرده بود . گذر از چنين خط مرگباري به يك معجزه و كاري خدايي شبيه بود . همچنان امام خميني ، فرمانده كل قوا به محض آزاد شدن خرمشهر فرمودند : خرمشهر را خدا آزاد كرد .

 سر انجام در ساعت 30 دقيقه بامداد 10 ارديبهشت ماه 1361 نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي ايران قرارگاه مشترك كربلا سپاه و ارتش و 3 قرارگاه عملياتي قدس در منطقه سوسنگرد و محور شمالي كرخه كور ، قرارگاه فتح در منطقه دارخوين و قرارگاه نصر در شمال خرمشهر ، حمله سراسري خود را از منطقه عمومي رودخانه كرخه كور و غرب رود كارون به منظور آزادسازي خرمشهر و مناطق شمال آن و عقب راندن دشمن از مرز بين المللي آغاز نمودند . همچنين از سوي ستاد جنگ مقرر شده بود تا در جريان اين عمليات ، شهر هاي اهواز ، حميديه و سوسنگرد از برد توپخانه سنگين و دوربرد دشمن خارج شود . پيش از آغاز عمليات ، از سوي قرارگاه كربلا ، رمز حمله با نام مبارك يا علي بن ابي طالب در روز سيزدهم رجب و در نخستين دقايق دهم ارديبهشت ماه 1361 به نيروهاي تحت امر صادر شد .

 پس از 25 روز تلاش براي آماده سازي مقدمات و انجام طرح بزرگ عمليات ، به منظور رويارويي با مشكلات احتمالي ، از جمله آب گرفتگي هاي غير طبيعي كه دشمن ير سر راه رزمندگان ايراني ايجاد كرده بود و پيچيدگي مواضع و حجم ماشين آلات زرهي و نيروهاي پياده دشمن و انجام چهار مرحله عمليات تهاجمي در منطقه اي به وسعت 6000 كيلومتر مربع ، همه چيز براي يك حمله بزرگ مهيا شد .

 سرانجام در تاريخ سوم خرداد ماه 1361 خرمشهر كه با 34 روز مقومت غيورانه ئر برابر دشمن سقوط كرده بود ، پس از 575 روز اشغال و ويران شدن خانه ها و اماكن عمومي و دولتي ، در كمتر از 25 روز آزاد و پاكسازي شد و به آغوش ميهن اسلامي بازگشت .

 بازتاب اين پيروزي شگرف تا مدت ها در رسانه هاي جهان در صدر تمام اخبار و گزارش ها بود . فتح خرمشهر به منزله بزرگترين پيروزي نظامي سياسي جمهوري اسلامي در جريان جنگ تحميلي و مهلك ترين ضربه به پيكره دشمن تلقي شد .

 طي عمليات پيروزمندانه بيت المقدس اين خسارات به دشمن وارد آمد :

 1- لشكر هاي 3 زرهي ، 11 و 15 پياده دشمن درمحور خرمشهر ، به ميزان 80 درصد منهدم شدند .

 2- لشكر هاي 5 مكانيزه و 6 زرهي در محور شمالي عمليات با فرار و عقب نشيني به ميزان 20 درصد آسيب ديدند .

 3- لشكر هاي 9 و 10 زرهي كه در عمليات فتح المبين آسيب ديده بودند هر يك به ميزان 20 درصد ، لشكر 7 پياده 40 درصد ، و يك لشكر زرهي كه در آخرين روزهاي سقوط خرمشهر ظاهر شد به ميزان 20 درصد منهدم شدند .

 4- تيپ 10 زرهي به ميزان 30 درصد منهدم . تيپ هاي 31 ، 32 و 33 نيروي مخصوص كه به هنگام تجاوز به خرمشهر نقش اساسي داشتند ، ضربات سنگيني را متحمل شدند.

 5- تيپ هاي 9 ، 10 ، 20 و 113 گارد مرزي و تيپ هاي 238 و 501 پياده 50 درصد منهدم شدند و نيروهاي آنها به اسارت رزمندگان اسلام در آمدند.

 6- تيپ هاي 416 ، 417 ، 601 ، 602 و 603 به ميزان 50 درصد و تيپ 109 پياده به ميزان 60 درصد منهدم شدند . همچنين گردان هاي شناسايي حنين و حطين آسيب ديدند .

 در مجموع چهار مرحله عمليات ، بيش از 16500 تن از نيروهاي دشمن كشته و زخمي و 19000 نفر نيز اسير شدند . علاوه بر بند خرمشهر ، مناطق و تاسيسات ديگري طي اين عمليات آزاد شدند كه عبارتند از :

 1 پادگان حميد ، جفير ، حسينيه و شهر هويزه

 2 جاده مهم و مواصلاتي اهواز خرمشهر

 3 آزاد سازي 180 كيلومتر از خط مرزي و 5038 كيلومتر مربع از مناطق اشغالي

 4 جاده مواصلاتي سوسنگرد هويزه

 5 خارج شدن بخش وسيعي از خاك جنوب ايران از زير آتش توپخانه سنگين دشمن

 6 تصرف و تامين 12 پاسگاه مرزي

 تجهيزات و جنگ افزار هاي منهدم شده دشمن نيز بدين شرح است :

 1 285 دستگاه تانك و نفربر

 2 ده ها انبار مهمات

 3 40 فروند هواپيما

 4 2 فروند هليكوپتر

 5 چندين دستگاه لودر و ماشين هاي مهندسي رزمي

 6 500 دستگاه خودرو

 7 ده ها قبضه توپ سنگين و سبك

 8 مقدار قابل توجهي از تيربارهاي گوناگون و سلاح هاي سبك و سنگين

 همچنين غنايم فراواني به دست رزمندگان اسلام افتاد كه عبارتند از :

 1 105 دستگاه تانك و نفربر

 2 ده ها انبار مهمات

 3 95000 عدد انواع مين

 4 صد ها دستگاه خودرو سبك و سنگين

 5 تعداد قابل توجهي لودر ، بولدزر و ماشين هاي مهندسي رزمي

 6 18 قبضه توپ 130 ميليمتري

7 هزاران قبضه سلاح انفرادي



:: موضوعات مرتبط: تاریخ جنگ ایران و عراق
:: برچسب‌ها: عمليات بيت المقدس


شنبه بیست و سوم دی ۱۳۹۱
ن : محمد نصر

عمليات فتح المبين

عمليات فتح المبين

 فتح الفتوح رزمندگان اسلام

نام عمليات : فتح المبين

زمان اجرا : 2/1/1361

مدت اجرا : 10 روز 

مكان اجرا : محور شوش ، رودخانه كرخه ، جاده اهواز انديمشك و غرب دزفول

رمز عمليات : يا زهرا ( سلام الله عليها )
تلفات دشمن : بيش از 4000 كشته و 15000 اسير

ارگان هاي عمل كننده : سپاه و ارتش

اهداف عمليات : آزاد سازي بخش وسيعي از خاك ايران و خارج ساختن شهر هاي دزفول ، انديمشك و جاده انديمشك
اهواز از برد توپخانه و سايت موشكي دشمن در چهار مرحله

شرح عملیات:

هفده ماه از انجام عمليات ناكام توكل در منطقه پل نادري و شرق رودخانه وحشي كرخه مي گذشت و دشمن همچنان در منطقه گسترده فكه ، شوش ، عين خوش ، چنانه و مناطق ديگري از جبهه جنوب به سر مي برد ، تا سرانجام عمليات فتح المبين در چهار مرحله براي آزاد سازي بخش وسيعي از خاك ميهن و خارج ساختن شهرهاي دزفول ، انديمشك و جاده اهواز انديمشك از برد توپخانه و سايت موشكي سنگين و پركار عراق طرح ريزي شد . در عمليات طريق القدس زمينه مناسبي براي اين كار بزرگ و سرنوشت ساز فراهم شده بود .

 براي عمليات فتح المبين فرمانده وقت سپاه ( سرلشگر رضايي ) با قرآن استخاره مي كند كه اين آيه مباركه مي آيد انا فتحنا لك فتح مبينا

 ساعت 30 دقيقه بامداد دوم فروردين ماه 1361 يكصد گردان از سپاه و 35 گردان از ارتش ايران ، در غرب دزفول و شوش با رمز يا زهرا به قلب دشمن زدند . در مقابل 170 گردان از قواي رزمي عراق صف كشيده بودند . نيروهاي خودي در قالب چهار قرارگاه عملياتي سازماندهي شده و از چهار محور شوش ، رودخانه كرخه ، كوه ميشداغ در جاده اهواز انديمشك و غرب دزفول حمله را شروع كردند .

 در مرحله اول و دوم ، تنگه هاي عين خوش و رقابيه به روي دشمن مسدود و در دو مرحله ديگر ارتش عراق تا پشت رودخانه دويرج عقب رانده شد  در اين عمليات شهيدان حسين خرازي فرمانده لشگر 14 امام حسين و محسن وزوايي فرمانده يك گردان از تيپ 27 محمد رسول الله در شكست عراقي ها در محور رقابيه و علي گره زد بزرگترين موفقيت را به ارمغان آوردند . كار بي نظيري كه در اين عمليات انجام شد و مايع شگفتي عراقي ها گرديد ، حفر كانال و تونل در زمين هاي رملي منطقه و دور زدن دشمن از طريق آن بود . لشگر هاي 19 زرهي و 1 مكانيزه عراق كه در اين محاصره غافلگبر شده بودند ، با تحمل آسيب هاي فراوان و شكستي كه احمد متوسليان فرمانده تيپ 27 محمد رسول الله به آنها وارد آورد ، از ميان رفتند .

با انجام عمليات فتح المبين 2400 كيلومتر از خاك ايران در شمال خوزستان آزاد و دستيابي به چاه هاي نفت ابوغريب حاصل شد . طي 10 روز نبرد ، 18 فروند هواپيما ، 3 فروند چرخبال ، 361 دستگاه تانك و نفربر ، صد ها دستگاه خودروي نظامي و شمار چشمگيري از سلاح هاي انفرادي و نيمه سنگين دشمن از بين رفت و بيش از 4000 تن از نيروهاي عراقي كشته و 15000 نفر ديگر نيز به اسارت نيروهاي ايراني در آمدند . همچنين شمار 150 دستگاه تانك ، 170 دستگاه نفربر ، 165 قبضه توپ ، شماري سلاح سبك و نيمه سنگي ، يك سايت كامل موشك سام به همراه سه فروند موشك و انبوهي مهمات ديگر به دست رزمندگان اسلام افتاد . اين عمليات با فرماندهي مشترك قرارگاه كربلا سپاه و ارتش و چهار قرار گاه قدس به فرماندهي سردار عزيز جعفري ، نصر به فرماندهي سردار شهيد حسن باقري ، فجر به فرماندهي سردار شهيد مجيد بقايي و قرارگاه فتح به فرماندهي سردار سرلشكر رحيم صفوي و غلامعلي رشيد انجام شد .



:: موضوعات مرتبط: تاریخ جنگ ایران و عراق
:: برچسب‌ها: عمليات فتح المبين


شنبه بیست و سوم دی ۱۳۹۱
ن : محمد نصر

عمليات طريق القدس

12.00

عمليات طريق القدس ؛

فتح بستان


نام عمليات : طريق القدس ( فتح بستان )

زمان اجرا : 8/9/1360

مدت اجرا : 14 روز

 مكان اجرا : منطقه عملياتي چزابه شمال شهر بستان

 رمز عمليات : يا حسين

 تلفات دشمن : 4046 كشته ، زخمي و اسير

 ارگان هاي عمل كننده : سپاه و ارتش

 اهداف عمليات : قطع ارتباط شمال به جنوب دشمن در خاك ايران با آزاد سازي شهر بستان و تنگه چزابه و رسيدن نوار مرز بين المللي

 شرح عملیات:

با عزل بني صدر از فرماندهي كل قوا و انتصاب سرهنگ صياد شيرازي ( امير سپهبد علي صياد شيرازي ) به فرماندهي نيروي زميني ارتش و انجام عمليات ثامن الائمه كه به شكست حصر آبادان معروف شد ، هماهنگي سپاه و ارتش بيشتر و ارتباط فرماندهان اين دو قوا تنگ تر و محكمتر گرديد و زمينه هايي تبيين استراتژي جديد در جنگ با هدف آزادسازي مناطق تحت اشغال دشمن فراهم شد . از ميان طرح هايي كه در شوراي عالي دفاع مطرح بود ، طرح قطع ارتباط دشمن از شمال به جنوب با آزاد سازي تنگه چزابه و آزاد سازي شهر بستان براي رسيدن به نوار مرز بين المللي نيز وجود داشت . بنابراين در بامداد 8 آذر 1360 عمليات طريق القدس با رمز مقدس يا حسين به طور همزمان در چند محور و با هدف آزاد سازي شهر بستان و رسيدن به خطوط مرزي در چزابه آغاز شد . در اين نبرد كه طراح آن شهيد حسن باقري بوده و فرماندهي آن را سپاه پاسداران بر عهده داشت ، 23 گردان از سپاه و 9 گردان از ارتش در مصاف با 60 گردان مجهز دشمن از چند محور ، نبرد را آغاز كردند .

 رزمندگان اسلام با عبور از منطقه رملي در شمال بستان ، دشمن را دور زده و بستان را فتح كردند . عبور از زمين هاي رملي صعب العبور سبب غافلگيري دشمن گرديد و بدين ترتيب همه اهداف از پيش تعيين شده به دست آمد .

 در طي يك هفته عمليات ، منطقه اي به گستره 650 كيلومتر مربع شمال شهر بستان ، تنگه استراتژيك چزابه ، 70 روستا و پنج پاسگاه مرزي آزاد شد و پس از گذشت 420 روز از آغاز جنگ تحميلي ، رزمندگان توانستند در منطقه عمومي سوسنگرد و بستان ، در مرز بين المللي مستقر شوند .

 همچنين فتح چزابه موجب شد تا اتصال قواي دشمن در غرب كرخه و غرب كارون گسسته شده و توان قواي سپاه سوم و چهارم ارتش عراق در جنوب تجزيه گردد .

 اين عمليات بهترين زمينه براي پيروزي در عمليات بزرگ فتح المبين تلقي مي شود . در اين عمليات 180 دستگاه تانك و نفربر ، 200 دستگاه خودرو ، 13 فروند هواپيما و 4 فروند هليكوپتر منهدم و 45 گردان و گروهان از 12 تيپ و نيروهاي كماندويي لشگر 5 مكانيزه ارتش عراق از بين رفته و 4046 تن از نيروهاي دشمن كشته ، زخمي و اسير شدند .

 طي عمليات طريق القدس ، غنايمي نيز از دشمن به دست آمده است كه به اين ترتيب گزارش شده است :

 1- 100 دستگاه تانك

 2- 150 دستگاه بولدوزر و ماشين هاي مهندسي رزمي

 3- 19 قبضه توپ 152 ميليمتري

 4- 70 دستگاه نفربر

 5- 250 دستگاه خودرو

 6- 2 قبضه تيربار سنگين دوشكا با خودرو

 7- ميزان قابل توجهي سلاح مهمات

 عمليات طريق القدس نخستين مرحله از استراتژي موسوم به راه كربلا بود . در اين عمليات عباس كرد آبادي و احد فروغي از فرماندهان سپاه پاسداران به شهادت رسيدند.



:: موضوعات مرتبط: تاریخ جنگ ایران و عراق
:: برچسب‌ها: عمليات طريق القدس


شنبه بیست و سوم دی ۱۳۹۱
ن : محمد نصر

عمليات ثامن الائمه

عمليات ثامن الائمه

شكست حصر آبادان

 

نام عمليات : ثامن الائمه

زمان اجرا : 5/7/1360

 مدت اجرا : 2 روز

 مكان اجرا : شرق رود كارون آبادان

 رمز عمليات : نصر من الله و فتح قريب

 تلفات دشمن : 3800 كشته ، اسير و زخمي

 ارگان هاي عمل كننده : سپاه و ارتش

 اهداف عمليات : اجراي فرمان امام مبني بر شكست حصر آبادان با تصرف 3 پل كارون و قطع حلقه ارتباطي نيروهاي دشمن با يكديگر به اميد گشودن گره كور جنگ و آزاد سازي نيروهاي خودي از حلقه محاصره عراقي ها

شرح عملیات

در نخستين ماه هاي سال 1360 شهيد يوسف كلاهدوز قائم مقام وقت فرماندهي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي ، طرح شكست حصر آبادان را كه توسط شهيد حسن باقري طراحي شده بود ، به شوراي عالي دفاع ارائه داد . پس از تصويب طرح و هماهنگي با نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي و نيروهاي تحت امر سپاه پاسداران ، چگونگي انسجام و نحوه ادغام نيروها ، همچنين نام حمله ، روز و ساعت آن مشخص شد .

 

موقعيت جغرافيايي زمين و طرز گسترش و آرايش يگان هاي ارتش عراق درمنطقه به گونه اي بود كه با يك حمله غافلگيرانه و محاصره برق آسا ، مي توانست ضربه كمر شكني به دشمن وارد سازد . فراتر از همه انگيزه هايي كه براي عمل در شرق رود كارون و پاكسازي دشمن در آن منطقه به لحاظ سياسي و نظامي وجود داشت ، نظر صريح فرمانده كل قوا ، يعني امام خميني مبني بر اين بود كه حصر آبادان بايد شكسته شود .

اين فرمان پس از گذشت يك سال از آغاز جنگ و محاصره شهر ساحلي آبادان همچنان به صورت يك مسئوليت بر دوش فرماندهان و بويژه ارتشيان لشكر 77 خراسان كه در آن منطقه مستقر بودند ، سنگيني مي كرد . سر انجام در ساعت 1 بامداد پنجم مهرماه 1360 ، نخستين عمليات گسترده و مشترك ارتش و سپاه با نام ثامن الائمه و با رمز نصر من الله و فتح قريب به منظور تصرف پل هاي روي كارون و قطع حلقه ارتباطي نيروهاي محاصره كننده آبادان آغاز شد .

پيروزي در اين عمليات به معناي ورود به مرحله تازه اي از جنگ و گشودن گره كور جنگ محسوب مي شد . نزديك به 13 كيلومتر از كناره رود كارون و همين ميزان از كارون تا جنوب جاده ماهشهر آبادان در اشغال دشمن بود ، به گونه اي كه دو جاده اهواز آبادان و ماهشهر آبادان در منطقه اشغال شده قرار داشت و قسمت هايي از آن نيز در تصرف دشمن بود .

استحكامات مهمي كه عراق براي پدافند در اين منطقه به وجود آورده بود ، به اندازه اي به آنها قوت قلب مي بخشيد كه تمام منطقه را با آرامش خاطر ، از دو پل قصبه و حفار و گاهي هم با يك پل ديگر تدارك و پشتيباني مي كردند .

با اين وجود ، ساعت 14 روز پنجم مهرماه ؛ يعني به فاصله 13 ساعت از آغاز عمليات اعلام شد كه دومين پل ارتباطي دشمن با غرب كارون نيز به تصرف نيروهاي رزمنده ايران در آمده است و پيشروي از همين نقطه ادامه دارد .

عراق با استعداد سه تيپ از لشگر هاي زرهي 3 و 111 ، و چهار گردان پياده و پنج گردان توپخانه در منطقه حضور داشت . از جمله خسارات و تلفات دشمن در اين عمليات ، انهدام 90 دستگاه تانك و نفربر ، 100 دستگاه خودرو ، دو پل پي . ام . پي و كشته و زخمي شدن و اسارت بيش از 3800 تن از نيروهاي عراقي بود .

 همچنين مقدار قابل توجهي تجهيزات پيشرفته از آنها به غنيمت گرفته شد كه عبارت بودند از :

 160 دستگاه تانك و نفربر

 150 خودروي نظامي

 30 دستگاه بولدوزر

 5 قبضه توپ 152 ميليمتري دور برد

 2 قبضه موشك انداز كاتيوشا

 مقداري اسلحه سبك و سنگين و مهمات

 تلفات و خسارات زياد دشمن در طي دو روز عمليات ، به واسطه حمله سريع و شيوه تهاجم نيروهاي ايراني بود . فرماندهان ايراني در اين نبرد به سه هدف مهم دست يافتند كه نشان مي داد با ابتكار مي توان دست به يك عمليات موفق و گسترده زد . اين سه هدف عبارتند از:

 1- انهدام نيروهاي دشمن

 2- آزادسازي نيروهاي خودي از حلقه محاصره دشمن

 3- آماده شدن براي حمله تعيين كننده نهايي

 پس از انجام موفق عمليات موفق ثامن الائمه و اعلام تبريك خبر شكست حصر آبادان به امام ، هواپيماي سي 130 حامل شماري از فرماندهان جنگ هنگام بازگشت به تهران سقوط كرد . در اين سانحه كه روز هفتم مهرماه اتفاق افتاد محمد جهان آرا فرمانده سپاه خرمشهر ، جواد فكوري فرمانده نيروي هوايي ارتش ، يوسف كلاهدوز قائم مقام فرماندهي سپاه پاسداران ، ولي الله فلاحي رئيس ستاد مشترك ارتش و موسي نامجو وزير دفاع و نماينده امام در شوراي عالي دفاع كه همگي در طراحي و اجراي عمليات شكست حصر آبادان شركت داشتند ، به همراه تني چند از افسران و همراهان به شهادت رسيدند .



:: موضوعات مرتبط: تاریخ جنگ ایران و عراق
:: برچسب‌ها: عمليات ثامن الائمه


شنبه بیست و سوم دی ۱۳۹۱
ن : محمد نصر

عمليات توكل

عمليات توكل

پايان عمليات گسترده تا زمان عزل بني صدر


نام عمليات : توكل

 زمان اجرا : 20 / 10 / 1359

 مكان اجرا : جاده ماهشهر آبادان و غرب رود كارون

 ارگان هاي عمل كننده : نيروي زميني ارتش ، سپاه پاسداران ، ستاد جنگ هاي نا منظم

 اهداف عمليات : شكست محاصره چهار ماهه شهر آبادان و باز پس گيري ساحل شرقي رود كارون

شرح عملیات:

دو ماه پيش از عمليات توكل در منطقه عمومي آبادان ، عمليات ديگري در همين منطقه به شكست انجاميده بود . فرماندهان ستاد اروند بر آن شدند تا براي شكست محاصره چهار ماهه آبادان و باز پس گيري منطقه شرق رود كارون و پس راندن دشمن تا مرز بين المللي شلمچه و رود خين عمليات توكل را طرح ريزي كنند و با بهره گبري از يگانهاي پياده و زرهي ارتش از سه محور جاده ماهشهر- آبادان ، آبادان خرمشهر و غرب كارون ، آن را به اجرا درآورند .

سرانجام در 20 دي ماه 1359 عمليات توكل توسط يگان هايي از ارتش ، شماري از نيروهاي سپاه و ستاد جنگ هاي نا منظم آغاز شد . قواي زرهي از ذو محور و نيروهاي پياده از محور سوم وارد عمل شدند . در سه راهي آبادان و كوي ذوالفقاريه كه نيروهاي پياده تك كرده بودند ، خط نيروهاي عراقي در هم شكست و شماري از آن ها اسير شدند . اما به سبب عدم پيشروي در دو محور ديگر ، اين نيروها نتوانستند موقعيت خود را تثبيت كنند و به ناچار دست به عقب نشيني زدند . به اين ترتيب عمليات توكل ، كه در مرحله نخست موفقيت چنداني در پي نداشت ، در مراحل بعدي نيز با توقف حمله رو به رو گرديد و ناكامي مرحله نخست سبب شد تا انجام اين گونه عمليات هاي گسترده تا زمان عزل بني صدر از مقام فرماندهي كل قواي مسلح منتفي شود .

 



:: موضوعات مرتبط: تاریخ جنگ ایران و عراق
:: برچسب‌ها: عمليات توكل


شنبه بیست و سوم دی ۱۳۹۱
ن : محمد نصر

عملیات نصر ( هويزه )

عملیات نصر ( هويزه )

شهادت سيد حسين علم الهدي


 نام عمليات : نصر ( هويزه )

 زمان اجرا : 15/10/1359

 مدت اجرا : 3 روز

 مكان اجرا : جاده حميديه - سوسنگرد و هويزه

 تلفات دشمن ( كشته ، اسير ، زخمي ) : 1800 نفر

 ارگان هاي عمل كننده : زرهي ارتش ج . ا ، نيروي زميني سپاه ، ستاد جنگ هاي نا منظم به فرماندهي شهيد دكتر مصطفي چمران

 اهداف عمليات : آزاد سازي جفير ، پائگان حميد و در نهايت خرمشهر

شرح عملیات:

مليات نصر(هويزه)

 شهادت سيد حسين علم الهدي

 عمليات نامنظم و در نوع خود گسترده نصر با هدف آزاد سازي جفير ، پادگان حميد و در نهايت خرمشهر و شرق بصره طرح ريزي شد . بنا بر اين بود تا با دستيابي به اهداف مورد نظر ، نيروهاي دشمن تا حومه شهره بصره تعقيب شوند. اين طرح فراگير و بزرگ در روز 15 دي ماه 59 ، با استعداد سه تيپ زرهي از لشگر 6 و لشگر 92 زرهي اهواز و و دوگردان پياده از نيروهاي سپاه پاسداران ، همچنين شماري از افرا ستاد جنگ هاي نا منظم به اجرا در آمد .

رزمندگان اسلام از دو محور جاده حميديه سوسنگرد و هويزه وارد عمل شدند . در آغاز كار با موفقيت چشمگيري پيش رفت و شمار فراواني از افسران و سربازان عراقي به اسارت در امدند ، اما به دليل عدم برنامه ريزي براي حقظ و تثبيت دستاورد هاي عمليات و ضعف طراحي ، رزمندگان مجبور به عقب نشيني شدند . طي اين روند نزديك به يكصد و چهل تن از پاسداران و دانشجويان پيرو خط امام يه فرماندهي شهيد سيد حسن علم الهدي ( فرمانده سپاه هويزه ) در حلقه محاصره دشمن قرار گرفته و دليرانه به شهادت رسيدند . اين عمليات دومين تجربه نا موفق ارتش ج . ا در حملات گسترده بود كه به مدت 3 روز به طول انجاميد .

در اين حمله عليرغم شكست حلقه محاصره شهر سوسنگرد ، هويزه در 27 در ماه 59 به اشغال نيروهاي دشمن در آمد و با خاك يكسان شد . پس از پايان عمليات نصر ، معروف به نبرد هويزه ، تعداد 1800 تن از نيروهاي دشمن كشته ، اسير و زخمي شدند . همچنين 55 دستگاه تانك ، 3 فروند هليكوپتر و 50 دستگاه خودروي دشمن منهدم شد .



:: موضوعات مرتبط: تاریخ جنگ ایران و عراق
:: برچسب‌ها: عملیات نصر, هويزه


شنبه بیست و سوم دی ۱۳۹۱
ن : محمد نصر

عمليات پل نادري

عمليات پل نادري


عمليات پل نادري

 درسي سنگين براي آينده جنگ

نام عمليات : پل نادري

زمان اجرا : 23/7/1359

 مكان اجرا : محور جنوبي جنگ در غرب شهرهاي دزفول و انديمشك

 ارگان هاي عمل كننده : نيروي زميني ارتش ج . ا

 اهداف عمليات : بيرون راندن دشمن از غرب رودخانه كرخه و تامين مرز بين المللي

 شرح عملیات:

در نخستين روزهاي هجوم سراسري ارتش عراق به خطوط مرزي ايران ، عمليات پل نادري صورت گرفت . طي اين حمله محدود كه در روز 23 مهرماه سال 59 به منظور رويارويي و عقب راندن دشمن تا پشت خط مرزي آغاز شد ، سه تيپ پياده و يك گروهان زرهي از ارتش از غرب شهرهاي دزفول و انديمشك ، در محور جنوبي جنگ وارد عمل شدند ولي عليرغم پيش بيني فرماندهان نيروي زميني ارتش ، اين يورش پيروزي قابل توجهي به بارنياورد .

در عمليات پل نادري پيش بيني شده بود با بيرون راندن دشمن از غرب رودخانه كرخه ، حفاظت از مرز بين المللي تامين گردد . همچنين در نظر بود با پيشروي به سوي منطقه حلفاييه و چزابه عقبه نيروهاي عراقي در اين مناطق و شهرهاي بستان و سوسنگرد بسته شود كه در نتيجه اين محاصره احتمالي ، مناطق مذكور نيز از اشغال دشمن خارج شود . اما ضعف در برآورد و طراحي عمليات سبب ناكامي نيروهاي خودي شد .



:: موضوعات مرتبط: تاریخ جنگ ایران و عراق
:: برچسب‌ها: عمليات پل نادري


شنبه بیست و سوم دی ۱۳۹۱
ن : محمد نصر

قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره جنگ ایران و عراق

قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره جنگ ایران و عراق

درباره جنگ ایران و عراق مجموعا  18 قطعنامه در شورای امنیت به تصویب رسید که 11 مورد آن در زمان جنگ و 7 مورد آن پس از جنگ به تصویب رسید؛ که به طور خلاصه عبارتند از:

1- قطعنامه شماره 479 در 6 مهر ماه 1359 مصادف با 28 سپتامبر 1980 یعنی 7 روز پس از آغاز جنگ و درخواست آتش بس دو طرف در حالی که  بخش زیادی از خاک ایران در اشغال بود و این قطعنامه بدون اشاره به آغازگر جنگ و بدون خواستن از عراق به باز گشتن به مرزهای بین المللی؛ و تنها درخواست آتش یس بین طرفین به تصویب رسید.

2- قطعنامه شماره 514 در 21 تیر ماه 1360 مصادف با 12 ژوئیه july) 1981)،پس از نزدیک به 22 ماه سکوت شورای امنیت و پس از آزاد سازی مناطق اشغالی و فتح خرمشهر در عملیاتهای پیروز سال دوم جنگ؛درحالی که عراق از اکثر مناطق ایران بیرون رانده شده بود به اتفاق آرا به تصویب رسید.

3- قطعنامه شماره 522 در 12 مهر 1361 مصادف با 4 اکتبر 1982 پس از ورود ایران به خاک عراق در عملیاتهای رمضان در پی استراتژی ایران به نام تنبیه متجاوز به اتفاق آرا به تصویب رسید.

4- قطعنامه شماره 540 در 9 آبان 1362 مصادف با 31 اکتبر 1983 در بعد از عملیات والفجر 4 در غرب کشور و انتشار گزارشهای نمایندگان ویژه دبیر کل سازمان ملل از حمله به مناطق مسکونی و غیر نظامی ایران توسط عراق با 12 رأی موافق و 3 رأی ممتنع صادر شد.

5- قطعنامه شماره 552 در 11 خرداد 1363 مصادف با 1 ژوئن june)1984) بعد از عملیات خیبر در پی درخواست دولتهای عربی خلیج فارس به خاطر حمله ایران به کشتیهای کویتی و عربستان، سازمان ملل تشکیل جلسه داد و با 13 رأی موافق و 2 رأی ممتنع آن را به تصویب رساند.

6- قطعنامه شماره 582 در 5 اسفند ماه 1364 مصادف با 24 فوریه 1986 در پی فتح فاو در عملیات  پیروز والفجر 8 به اتفاق آرا به تصویب رسید.

7- قطعنامه شماره 588 در 16 مهر 1365 مصادف با  8  اکتبر 1986 به اتفاق آر تصویب  شد.

8- قطعنامه شماره 598 در 29 تیر ماه 1366 برابر با 20 ژوئیه july) 1987) پس از عملیات مهم کربلای 5 و سقوط هواپیمای مسافربری ایران توسط ناو امریکا در خلیج فارس در منطقه شلمچه و شرق بصره  به اتفاق آرا به تصویب رسید.این قطعنامه تا حدودی نسبت به قطعنامه های قبلی خواسته های ایران را برآورده میکرد.این قطعنامه یک سال پس از صدور یعنی در تاریخ 27 تیرماه 1367 توسط امام پذیرفته شد.

9- قطعنامه شماره 612 در 19 اردیبهشت 1367 مصادف با 9 می 1988 ،پس از استفاده شدید عراق از سلاحهای شیمیایی علیه مردم شهر حلبچه عراق بعد از عملیات والفجر 10 در این منطقه و کشته شدن حدود 5000 کرد عراقی و همچنین کاربرد این سلاحها در باز پس گیری فاو در محکومیت استفاده از این گونه سلاحها بدون ذکر نام عراق به عنوان استفاده کننده  سلاحهای شیمیایی، صادر شد.

10- قطعنامه شماره 616 در 29 تیر 1367 مصادف با 20 ژوئیه july)  1988)،دو روز پس از اعلام پذیرفتن قطعنامه 598 توسط جمهوری اسلامی ایران، درباره محکومیت اقدام آمریکا در ساقط کردن هواپیمای مسافربری ایران توسط ناو امریکا در خلیج فارس(در12/4/1367) و تأکید بر اجرای فوری و کامل قطعنامه 598 ،به تصویب رسید.

11- قطعنامه شماره 619 در 18 مرداد 1367 مصادف با 9 اگوست 1988 در روزهای پایانی جنگ مبنی بر عملیاتی شدن بند 2 قطعنامه 598 مبنی بر اعزام و نظارت نیروهای سازمان ملل بر آتش بس و عقب نشینی نیروهای طرفین درگیر تصویب شد.

12- قطعنامه شماره 620 در 4 شهریور 1367 مصادف با  26 اگوست 1988 ،شش روز پس از آتش بس بین ایران و عراق در این قطعنامه بدون محکومیت عراق ،با توجه به گزارش های هیات اعزامی دبیر کل سازمان ملل به منطقه از اینکه استفاده از سلاح های شیمیایی علیه ایران شدیدتر و بیشتر شده است ابراز تاسف می شود.همچنین از کشورهای جهان خواسته شد که نسبت به ارسال مواد و تجهیزات شیمیایی به دو کشور، کنترل بیشتری داشته باشند.

13- قطعنامه شماره 631 در 19 بهمن 1367 مصادف با 8 فوریه 1989،نزدیک به شش ماه پس از جنگ درباره اجرای قطعنامه 598 و تعویض نیروهای ناظر سازمان ملل(یونیماگ) به تصویب رسید.

14- قطعنامه شماره 642 در 7 مهر 1368 مصادف با 29 سپتامبر 1989، در زمان رهبری امام خامنه ای در مورد تمدید مأموریت نیروهای ناظر بر اجرای موارد آتش بس و قطعنامه 598 سازمان ملل صادر شد.

15- قطعنامه شماره 651 در 9 فروردین 1369 مصادف با 29 مارس 1990، در ارتباط با تمدید مهلت اقامت مأموران سازمان ملل متحد تا تاریخ 8 مهر 1369 برابر با 30 سپتامبر 1990 و همچنین اجرای موفقیت‌آمیز قطعنامه 598 صادر شد.

16- قطعنامه شماره 671 در 5 مهر 1369 مصادف با 27 سپتامبر 1990، در مورد تمدید مدت مأموران سازمان ملل تا تاریخ 9 آذر 1369 برابر با 30 نوامبر 1990 به درخواست مدیرکل سازمان ملل و همچنین درخواست ارسال یک گزارش در ارتباط با وضعیت نیروهای نظامی دو کشور به تصویب رسید.

17- قطعنامه شماره 676 در 7 آذر 1369 مصادف با 28 سپتامبر 1990 ، درباره تمدید مأموریت نیروهای ناظر سازمان ملل تا تاریخ 11 بهمن 1369 برابر با 31 ژوئیه 1991 به درخواست دبیر کل سازمان ملل بر طبق گزارش قبلی ناظرین، به تصویب رسید.

18- قطعنامه شماره 685 در 11 بهمن 1369 مصادف با 31 ژانویه january) 1991)،آخرین قطعنامه شورای امنیت در موضوع جنگ ایران و عراق،نزدیک به دو سال و نیم بعد از پایان جنگ صادر شد.در این قطعنامه،مأموریت بازرسان سازمان ملل تا 2 اسفند 1369 برابر با 21 فوریه 1991 تمدید شد و همچنین بازرسان و دبیر کل سازمان ملل موظف به ارسال گزارش شدند.
 

ماهها پس از آتش بس، نیروهای عراقی همچنان در قسمتهایی از خاک ایران حضور داشتند ولی شورای امنیت بدون اینکه به طور مستقیم به این موضوع اشاره کند تنها از دو طرف درگیر می خواست که مفاد قطع نامه 598 را به اجرا در آورند. این در حالی بود که گروه نظارت سازمان ملل (یونیماگ) نیز در منطقه حاضر بود و وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در گزارش های متعدد خود به طور مرتب تخلفات عراق را به اطلاع این سازمان و شخص دبیر کل می رساند تا اینکه با تغییر سیاست های منطقه ای عراق و بعد از اشغال کویت توسط صدام،در تاریخ 23 مرداد 1369 طی نامه ای به رئیس جمهور ایران قرار داد 1975 الجزایر را مجددا پذیرفت و در تاریخ 26 مرداد  1369 یعنی دو سال پس از آغاز حالت آتش بس، از خاک جمهوری اسلامی ایران عقب نشینی کرد و شروع به آزادی اسرا نمود.


منبع:

سایت تاریخ جنگ ایران و عراق

http://warhistory.ir/



:: موضوعات مرتبط: تاریخ جنگ ایران و عراق
:: برچسب‌ها: قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره جنگ


شنبه بیست و سوم دی ۱۳۹۱
ن : محمد نصر

قطعنامه ۵۹۸

قطعنامه ۵۹۸

قطعنامه شماره 598 در 29 تیر ماه 1366 برابر با 20 ژوئیه july) 1987) پس از عملیات مهم کربلای 5 و سقوط هواپیمای مسافربری ایران توسط ناو امریکا در خلیج فارس در منطقه شلمچه و شرق بصره  به اتفاق آرا به تصویب رسید.این قطعنامه تا حدودی نسبت به قطعنامه های قبلی خواسته های ایران را برآورده میکرد.این قطعنامه یک سال پس از صدور یعنی در تاریخ 27 تیرماه 1367 توسط امام پذیرفته شد.


متن قطعنامه ۵۹۸
مورخ سی ام ژولای ۱۹۸۷[۱]

شورای امنیت،‌با تایید مجدد قطعنامه ۵۸۲(۱۹۸۶) و با ابراز نگرانی عمیق از اینکه علیرغم درخواست هایش برای آتش بس منازعه بین ایران ایران و عراق به شدت سابق و با تلفات شدید انسانی و تخریب مادی ادامه دارد و با ابراز تاسف از بمباران مراکر صرفا مسکونی و غیر نظامی و حملات به کشتیرانی بی طرف یا هماپیما های غیر نظامی و نقض قوانین بین المللی انسان دوستانه و دیگر قوانین ناظر بر درگیری های مسلحانه به ویژه کابرد سلاح های شیمیایی بر خلاف تعهدات پروتکل ۱۹۳۵ ژنو و با ابراز نگرانی عمیق نسبت به احتمال تشدید و گسترش بیشتر این منازعه و پذیرش این امر که باید تمامی اقدامات نظامی بین ایران و عراق خاتمه یابد و اینکه باید راه حلی جامع و عادلانه و شرافتمندانه و پایدار بیت ایران و عراق به دست آید و با یاد آوری مفاد منشور سازمان ملل متحد به ویژه تعهد همه دولت های عضو به حل اختلاف های بین المللی خود از راه مسالمت آمیز به نحوی که صلح و امنیت بین المللی و عدالت را به خطر نیاندازد و با یادآوری اینکه نزاع بین ایران و عراق صلح را نقض کرده است و شامل مواد ۳۹ و ۴۰ منشور سازمان می شود:

۱-    شورا خواستار آن است که به عنوان یک قدم اولیه جهت حل و فصل این مناقشه از راه مذاکره ایران و عراق یک آتش بس فوری برقرار کنند و به تمامی عملیات نظامی خود در دریا ، زمین و هوا خاتمه داده و تمامی نیروهای خود را بی درنگ به مرزهای شناخته شده بین المللی باز گردانند.

۲-    از دبیر کل می خواهد که یک تیم ناظر ملل متحد را برای بررسی ، تأیید و نظارت بر آتش بس و عقب نشینی نیروها اعزام نماید، همچنین از دبیر کل درخواست می نماید با مشورت طرفین، تدابیر لازم را اتخاذ نموده ، گزارش آن را به شورای امنیت ارائه نماید.

۳-    شورا مصرانه می خواهد که اسرای جنگی آزاد شده و پس از قطع مخاصمات کنونی ، بر اساس کنوانسیون سوم ژنو ( ۱۲ اوت ۱۹۴۹ ) بدون تأخیر به کشورهای خود بازگردانده شوند.

۴-    از ایران و عراق می خواهد با دبیر کل در اجرای این قطعنامه و در تلاش های میانجیگرانه برای حصول یک راه حل جامع،‌عادلانه و شرافتمندانه مورد قبول دو طرف در خصوص تمام موضوعات موجود و منطبق با اصول مندرج در منشور سازمان ملل متحد همکاریی کنند.

۵-    از تمام کشور های دیگر می خواهد که حداکثر خویشتنداری را مبذول دارند و از هر گونه اقدامی که می تواند منجر به تشدید و گسترش بیشتر منازعه گردد، احتزاز کنند و بیدن ترتیب اجرای قطعنامه حاضر را تسهیل کنند.

۶-    از دبیر کل درخواست می کند که با مشورت با ایران و عراق، مساله تفویض اختیار به یک هیات بی طرف برای تحقیق راجع به مسئولیت منازعه را بررسی کند و در اسرع وقت به شورای امنیت گزارش دهد.

۷-    با اعتراف به ابعاد خسارات وارده در خلال منازعه و احتیاج به تلاش های بازسازی . کمک های بین المللی مناسب به ویژه در هنگام توقف جنگ، از دبیر کل انتظار دارد در این رابطه، هیاتی از کارشناسان اجرای تحقیق درباره مساله بازسازی اعزام و گزارش آن را به شورا ارائه دهد.

۸-    شورا همچنین از دبیر کل می خواهد که از طریق مشورت با ایران و عراق و سایر کشور های منطقه تدابیر لازم را برای تقویت امنیت و ثبات منطقه بررسی کند.

۹-    از دبیر کل خواسته می شود که شورای امنیت را از روند اجرای این قطعنامه مطلع سازد.

۱۰-    شورا مصمم است برای بررسی اقدامات بیشتر جهت رعایت و اجرای این قطعنامه در صورت ضرورت،‌جلسات دیگری را مجددا تشکیل دهد.

منبع: عملکرد شورای امنیت در جنگ عراق و ایران

نوشته: حمد عبدالعزیز الکواری ترجمه: محمد علی عسگری

منبع:

سایت تاریخ جنگ ایران و عراق

http://warhistory.ir/



:: موضوعات مرتبط: تاریخ جنگ ایران و عراق
:: برچسب‌ها: قطعنامه ۵۹۸


شنبه بیست و سوم دی ۱۳۹۱
ن : محمد نصر

قطعنامه ۵۸۸

قطعنامه ۵۸۸

قطعنامه شماره 588 در 16 مهر 1365 مصادف با  8  اکتبر 1986 به اتفاق آر تصویب  شد.

متن قطعنامه ۵۸۸


مورخ دوم اکتبر ۱۹۸۶[۱]

شورای امنیت با توجه به مساله تحت عنوان(وضعیت ایران و عراق) و با توجه به اینکه خود را از بیش از شش سال پیش این موضوع را تحت نظر داشته و درباره آن تصمیماتی گرفته است، و ناراحتی شدید شورا به خاطر طولانی شدن و تشدید این نزاع که خسارت های جانی و مالی بسیاری را به بار آورده و صلح و امنیت بین المللی را در معرض خطر قرار می دهد و با اشاره به تعهد دولت های عضو مبنی بر اینکه در روابط بین المللی خود از زور استفاده نکنند یا علیه تمامیت ارضی یا استقلال سیاسی هیچ کشوری از زور استفاده نکنند به نحوی که با اهداف سازمان ملل متحد تناقض داشته باشد و با اشاره به احکام منشور سازمان ملل متحد و به طور ویژه به اینکه تمام دولت های عضو متعهد شده اند منازعات خود را با روش های مسالمت آمیز و به نحوی حل کنند که صلح و عدالت و امنیت بین المللی را در معرض خطر قرار ندهد و با اشاره به اینکه دولت های عضو به موجب منشور سازمان مسئولیت اصلی حفظ صلح و امنیت بین المللی را به شورای امنیت سپردهاند و به این منظور با پذیرش راه حل شورای امنیت توافق کرده اند و با تقدیر از تلاش دبیر کل برای دست یابی به راه حلی مسالمت آمیز برای این نزاع؛

۱-    از جمهوری اسلامی ایران و عراق می خواهد که به طور کامل و بدون درنگ قطعنامه ۵۸۳(۱۹۸۳) را که در تاریخ بیست و چهارم فوریه ۱۹۸۶ تصویب شد اجرا کنند.

۲-    از دبیر کل انتظار دارد که تلاش های خود را برای اجرای این قطعنامه در نزد طرفین افزایش داده و در موعدی که حداکثر سی ام نوامبر ۱۹۸۶ خواهد بود به شورای امنیت گزارش دهد.

۳-    شورا تصمیم می گیرد یکبار دیگر در مورد گزارش دبیر کل و شرایط ایجاد صلح دائم بین دو کشور بر اساس منشور سازمان و اصول عدالت و قانون بین المللی،‌نشستی برگزار کند.

این قطعنامه در جلسه ۳۷۱۳ تصویب شد.

منبع: عملکرد شورای امنیت در جنگ عراق و ایران

نوشته: حمد عبدالعزیز الکواری ترجمه: محمد علی عسگری

منبع:

سایت تاریخ جنگ ایران و عراق

http://warhistory.ir/



:: موضوعات مرتبط: تاریخ جنگ ایران و عراق
:: برچسب‌ها: قطعنامه ۵۸۸


شنبه بیست و سوم دی ۱۳۹۱
ن : محمد نصر

قطعنامه ۵۸۲

12.00

قطعنامه ۵۸۲

قطعنامه شماره 582 در 5 اسفند ماه 1364 مصادف با 24 فوریه 1986 در پی فتح فاو در عملیات  پیروز والفجر 8 به اتفاق آرا به تصویب رسید.


متن
قطعنامه ۵۸۲
مورخ بیست و چهارم فوریه ۱۹۸۶[۱]

 
شورای امنیت،  با توجه به مساله تحت عنوان (وضعیت ایران و عراق) و با اشاره به اینکه مساله وضعیت ایران و عراق تقریبا از شش سال پیش تحت نظر این شورا بوده و درباره آن تاکنون تصمیماتی اتخاذ شده است و با ابراز نگرانی فزاینده نسبت به طولانی شدن نزاع بین دو کشور و خسارت های جانی و مالی ناشی از آن و اینکه صلح و امنیت بین المللی را در معرض خطر قرار می دهد و با اشاره به احکام منشور سازمان ملل متحد به ویژه درباره تعهد همه دولت ها به اینکه منازعات بین المللی و عدالت را در معرض خطر قرار ندهد و با توجه به اینکه هر دو کشور جمهوری اسلامی ایران و عراق طرف پروتکل منع استفاده از گاز های خفه کننده یا سمی یا غیره در جمگ ها و منع روش های جنگ میکروبی هستند که در تاریخ هفدهم ژوئن ۱۹۳۵ امضا شد و با ناکید بر اصل عدم اجازه استیلا بر اراضی ازطریق زور و با آگاهی از تلاش های مینجگرانه دبیر کل؛

۱-    شورا نسبت به اعمال نخستینی که باعث شروع نزاع بین ایران و عراق شد، ابراز تاسف کرده و نسبت به تداوم آن متاسف است.

۲-    همچنین نسبت به تشدید این نزاع،‌ بخصوص حمله به اراضی و بمباران مراکز صرفا غیر نظامی و حمله به کشتی های بی طرف یا هواپیماهای غیر نظامی و نقض حقوق بشر و غیره از جمله قوانین مربوط به منازعات مسلحانه و به خصوص استفاده از سلاح شیمیایی که با تعهدات قید شده در پروتکل ژنو سال ۱۹۵۳ منافات دارد، ابراز تاسف می کند.

۳-    شورا از جمهوری اسلامی ایران و عراق می خواهد که فورا آتش بس برقرار کرده و تمام عملیات جنگی خود را در زمین، دریا و هوا متوقف کنند و تمام نیرو های خود را بی درنگ به مرزهای شناخته شده بین المللی بازگردانند.

۴-    شورا ترغیب می کند که طی مدت کوتاهی پس از توقف عملیات جنگی از طریق همکاری با کمیته صلیب سرخ بین المللی همه اسرای جنگی مبادله شوند.

۵-    شورا از طرفین می خواهد که فورا تمام ابعاد این نزاع را به میانجگری یا هر وسیله دیگری از وسایل حل مسالمت آمیز منازعات بسپارند.

۶-    شورا از دبیر کل انتظار دارد به تلاش جاری خود ادامه داده و هر دو طرف را برای اجرای این قطعنامه یاری دهد و شورا را از تحولات مطلع سازد.

۷-    شورا از تمام کشور های دیگر می خواهد بالاترین درجه خویشتنداری را به خرج داده و مانع هرگونه اقدامی شوند که باعث تشدید این نزاع و توسعه دامنه آن خواهد شد تا به این وسیله راه اجرای این قطعنامه تسهیل گردد.

۸-    شورا این مساله را همچنان تحت نظر خواهد داشت.

این قطعنامه در جلسه ۳۶۶۶ تصویب شد.


منبع: عملکرد شورای امنیت در جنگ عراق و ایران

نوشته: حمد عبدالعزیز الکواری ترجمه: محمد علی عسگری

منبع:

سایت تاریخ جنگ ایران و عراق

http://warhistory.ir/



:: موضوعات مرتبط: تاریخ جنگ ایران و عراق
:: برچسب‌ها: قطعنامه ۵۸۲


شنبه بیست و سوم دی ۱۳۹۱
ن : محمد نصر

قطعنامه ۵۵۲

قطعنامه ۵۵۲

قطعنامه شماره 552 در 11 خرداد 1363 مصادف با 1 ژوئن june)1984) بعد از عملیات خیبر در پی درخواست دولتهای عربی خلیج فارس به خاطر حمله ایران به کشتیهای کویتی و عربستان، سازمان ملل تشکیل جلسه داد و با 13 رأی موافق و 2 رأی ممتنع آن را به تصویب رساند.

متن قطعنامه ۵۵۲

مورخ اول ژوئن ۱۹۸۴[۱]

شورای امنیت،‌با مورد توجه قرار دادن نامه مورخ بیست و یکم می ۱۹۸۴ و وارده از سوی نمایندگان کشورهای امارات متحده عربی و بحرین و عمان و قطر و کویت و عربستان سعودی که در آن نسبت به تجاوزات ایران به کشتی های تجاری عازم از یا به سوی بنادر کویت و عربستان شکایت شده بود؛ و با توجه به اینکه دولت های عضو تعهد کرده اند که با هم در صلح زندگی و مطابق با منشور سازمان با یکدیگر روابط حسن همجواری داشته باشند، و تاکید دوباره بر تعهدات دولت های عضو نسبت به اصول و اهداف منشور سازمان ملل متحد، همچنین با تاکید دوباره بر اینکه تمام دولت های عضو نباید در روابط بین المللی خود از تهدید یا زور استفاده کنند و استقلال سیاسی هر دولتی یا تمامیت ارضی منطقه ای را تهدید نمایند و با مورد توجه قرار دادن اهمیت منطقه خلیج فارس برای صلح و امنیت بین المللی و نقش حیاتی آن در استقرار و ثبات اقتصاد جهانی و با ابراز نگرانی فزاینده نسبت به نجاوزات اخیر به کشتی های تجاری عازم از یا به بنادر عربستان و کویت، و پذیرش اینکه اینگونه تجاوزات تهدید برای صلح منطقه و ثبات آن به شمار می رودو آثار خطرناکی را بر صلح و امنیت بین المللی می گذارد؛

۱-    شورا از تمام دولت ها می خواهد که مطابق با قوانین بین المللی به حق آزادی کشتیرانی احترام بگذارند.

۲-    دوباره بر حق آزادی کشتیرانی در آب های بین المللی و راه های دریایی برای کشتی هایی که عازم از یا به تمام بنادر و تاسیسات کشورهای ساحلی هستند اما طرف اعمال تجاوزگرانه نیستند،‌ تاکید می کند.

۳-    شورا از تمام کشور ها می خواهد به تمامیت ارضی کشور هایی که طرف اعمال تجاوزگرانه نیستند احترام گذاشته و با حفظ حد اعلای خویشتنداری مانع هرگونه اقدامی شوند که به تشدید و توسعه این نزاع منجر می شود.

۴-    شورا تجاوزات اخیر را به کشتی های تجاری عازم از یا به بنادر کویت و عربستان سعودی محکوم می کند.

۵-    شورا خواستار آن است که این تجاوزات فورا متوقف شود و به هیچ کشتی ای که عازم از یا به کشورهایی است که طرف این اعمال تجاوزگرانه نیستند، آسیبی نرسد.

۶-    شورا مقرر می کند در صورت عدم پذیرش این قطعنامه، یکبار دیگر برای اتخاذ تدابیری کارآمد که متناسب با این وضعیت بحرانی باشد و آزادی کشتیرانی در این قطعنامه تقدیم کند.

۷-    شورا این موضوع را همچنان در دست بررسی دارد.

این قطعنامه در جلسه ۲۵۴۶ با اکثریت سیزده رای مثبت در برابر هیچ رای منفی و دو رای ممتنع (نیکاراگوئه و زیمبابوه)، تصویب شد.

منبع: عملکرد شورای امنیت در جنگ عراق و ایران

نوشته: حمد عبدالعزیز الکواری ترجمه: محمد علی عسگری

منبع:

سایت تاریخ جنگ ایران و عراق

http://warhistory.ir/



:: موضوعات مرتبط: تاریخ جنگ ایران و عراق
:: برچسب‌ها: قطعنامه ۵۵۲


شنبه بیست و سوم دی ۱۳۹۱
ن : محمد نصر

قطعنامه ۵۴۰

قطعنامه ۵۴۰

قطعنامه شماره 540 در 9 آبان 1362 مصادف با 31 اکتبر 1983 در بعد از عملیات والفجر 4 در غرب کشور و انتشار گزارشهای نمایندگان ویژه دبیر کل سازمان ملل از حمله به مناطق مسکونی و غیر نظامی ایران توسط عراق با 12 رأی موافق و 3 رأی ممتنع صادر شد.

متن قطعنامه ۵۴۰

مورخ سی و یکم اکتبر ۱۹۸۳[۱]

شورای امنیت، با نگاهی دوباره به مساله تحت عنوان (وضعیت بین ایران و عراق) و با اشاره به موضوع قطعنامه ها و بیانیه هایی که در تمام موارد خواستار آتش بس و پایان دادن به عملیات نظامی بین طرفین بوده است و با اشاره به گزارش دبیر کل مورخ بیستم ژوئن ۱۹۸۳ درباره هیاتی که برای تحقق درباره مناطق غیر نظامی ایران و عراق که در معرض حملات نظامی قرار گرفته،‌ فرستاده شد و با ابراز تشکر از دبیر کل به خاطر پیشنهاد پیشگیرانه و موزون و واقعی اش و با تقدیر از کمک و همکاری ابراز شده دو دولت ایران و عراق نسبت به هیات دبیر کل و تشویق آنها و با ابراز تاسف دوباره از نزاع بین دو کشور که منجر به خسارت های جانبی فراوانی در بین افراد غیر نظامی شده و زیان گسترده ای را به شهر ها و اموال و زیر ساخت اقتصادی وارد کرده است و با تاکید بر انجام پژوهشی واقعی پیرامون عوامل شروع جنگ؛

۱-    شورا از دبیر کل انتظار دارد به تلاش های خود برای میانجی گری بین دو طرف خاص و به منظور تحقق حل و فصل عادلانه و همه جانبه و شرافتمندانه و مورد قبول هر دو طرف ادامه دهد.

۲-    شورا تمام موارد نقض حقوق بشر و به خصوص احکام کنوانسیون ژنو سال ۱۹۴۹ در همه زمینه ها را محکوم کرده و خواستار توقف فوری همه حملات نظامی علیه اهداف غیر نظامی از جمله شهر ها و مناطق مسکونی است.

۳-    شورا بر حق آزادی کشتیرانی و تجارت در آب های بین المللی تاکید ورزیده از تمام دولت ها می خواهد که به حق احترام بگذارند و همچنین از دو کشور در حال جنگ می خواهد که فورا تمام اعمال ستیزه جویانه را در منطقه خلیج فارس از جمله گذرگاه های آبی و راه های آبی قابل استفاده برای کشتیرانی و تاسیسات بندری و ایستگاه ها و تاسیسات دریایی و تمام بنادری که دارای منفذ های مستقیم و یا غیر مستقیم به دریا هستند، متوقف کنند و به تمامیت ارضی کشور های ساحلی دیگر احترام بگذارند.

۴-    از دبیر کل انتظار دارد درباره راه های تضمین توقف این اعمال ستیزه جویانه و تحقیق درباره آنها با طرفین مشورت کند،‌از جمله درباره اینکه بتوان ناظرانی را از طرف سازمان ملل متحد اعزام کرد و گزارش نهایی از نتایج ایم مشورت ها را به شورا تقدیم کند.

۵-    شورا از هر دو طرف می خواهد دست از اعمالی بردارند که می تواند صلح و امنیت و همچنین، حیات دریایی در منطقه خلیج فارس را به خطر اندازد.

۶-    یک بار دیگر از تمام دولت های دیگر می خواهد تا بالاترین درجه انضباط را به خرج داده و مانع هر گونه اقدامی شوند که می تواند منجر به تشدید این نزاع و توسعه دامنه آن باشد تا اجرای این قطعنامه آسان گردد.

۷-    از دبیر کل انتظار دارد در مورد اجرای فوری و فعال این قطعنامه با هر دو طرف مشورت کند.

۸-    شورا تصمیم دارد این مساله را تحت نظر داشته باشد.

 

این قطعنامه در جلسه شماره ۲۴۹۳ با اکثریت دوازده رای مثبت در مقابل هیچ رای منفی و رای ممتنع سه عضو (پاکستان، مالت و نیکاراگوئه) تصویب شد.

منبع: عملکرد شورای امنیت در جنگ عراق و ایران

نوشته: حمد عبدالعزیز الکواری ترجمه: محمد علی عسگری

منبع:

سایت تاریخ جنگ ایران و عراق

http://warhistory.ir/



:: موضوعات مرتبط: تاریخ جنگ ایران و عراق
:: برچسب‌ها: قطعنامه ۵۴۰


شنبه بیست و سوم دی ۱۳۹۱
ن : محمد نصر

قطعنامه ۵۲۲

قطعنامه ۵۲۲

قطعنامه شماره 522 در 12 مهر 1361 مصادف با 4 اکتبر 1982 پس از ورود ایران به خاک عراق در عملیاتهای رمضان در پی استراتژی ایران به نام تنبیه متجاوز به اتفاق آرا به تصویب رسید.

متن قطعنامه ۵۲۲

مورخ ۴ اكتبر ۱۹۸۲[۱]

 شوراي امنيت ، با نگاه دوباره به موضوع وضعيت بين ايران و عراق، و با محكوم كردن ادامه و تشديد نزاع  بين دو كشور و خسارت‌هاي جاني و مالي سنگيني كه بر جاي گذاشت، موضوعي كه صلح و امنيت بين‌المللي را در معرض خطر قرار مي‌دهد، و با تاكيد دوباره بر اين مساله كه لازمه بازگشت صلح و امنيت به منطقه، وفاداري تمام كشورهاي عضو به تعهداتشان به موجب منشور سازمان ملل متحد است، و با اشاره به قطعنامه ۴۷۹(۱۹۸۰) كه در تاريخ بيست و هشتم سپتامبر ۱۹۸۰ به صورت اجماع تصويب شد و نيز بيانيه رئيس شورا در تاريخ پنجم نوامبر ۱۹۸۰ (S/14244)، و با اشاره به قطعنامه ۵۱۴(۱۹۸۲) كه در تاريخ دوازدهم ژولاي ۱۹۸۲ تصويب شد و بيانيه رئيس شورا در تاريخ پانزدهم ژولاي ۱۹۸۲(S/15296) و با آگاهي از گزارش دبير كل مورخ ۱۵ ژولاي ۱۹۸۲، (S/15293)؛

 

۱-    شورا يك‌بار ديگر به صورت فوري خواستار آتش‌بس و پايان دادن به تمام عمليات نظامي است.

۲-    دوباره خواستار عقب‌نشيني نيروها به مرزهاي شناخته شده بينالمللي است.

۳-    با استقبال از اينكه يكي از طرفين آمادگي خود را براي اجراي قطعنامه ۵۱۴(۱۹۸۲) اعلام كرده، از طرف ديگر هم مي‌خواهد كه به همين شيوه عمل كند.

۴-    شورا تاكيد مي‌كند بايد بدون تاخير بيشتر، ناظران سازمان ملل را براي تحقيق درباره آتش‌بس و عقب‌نشيني نيروها فرستاد تا بر اين موضوع نظارت داشته باشند.

۵-    شورا دوباره تاکید می کند که تلاش های مینجیگرانه جاری با اصرار باید ادامه داشته باشد.

۶-     شورا دوباره برخواست خود تاکید داشته و از تمام کشورها می خواهد هرگونه ...

منبع: عملکرد شورای امنیت در جنگ عراق و ایران

نوشته: حمد عبدالعزیز الکواری ترجمه: محمد علی عسگری

منبع:

سایت تاریخ جنگ ایران و عراق

http://warhistory.ir/



:: موضوعات مرتبط: تاریخ جنگ ایران و عراق
:: برچسب‌ها: قطعنامه ۵۲۲


شنبه بیست و سوم دی ۱۳۹۱
ن : محمد نصر

قطعنامه ۵۱۴

قطعنامه ۵۱۴

قطعنامه شماره 514 در 21 تیر ماه 1361 مصادف با 12 ژوئیه july) 1981)،پس از نزدیک به 22 ماه سکوت شورای امنیت و پس از آزاد سازی مناطق اشغالی و فتح خرمشهر در عملیاتهای پیروز سال دوم جنگ؛درحالی که عراق از اکثر مناطق ایران بیرون رانده شده بود به اتفاق آرا به تصویب رسید.

متن قطعنامه ۵۱۴

مورخ دوازدهم ژولاي ۱۹۸۲[۱]

شوراي امنيت با توجه مجدد به مساله عنوان شده در وضعيت ايران و عراق و با توجه به نگراني فزاينده‌اش درباره طولاني شدن نزاع بين اين دو كشور، كه موجب‌ خسارت‌هاي سنگين جاني و مالي شده است و صلح و امنيت بين‌المللي را در معرض خطر قرار مي‌دهد و با اشاره به احكام ماده دوم منشور سازمان ملل متحد و اينكه صلح  و امنيت بين‌المللي در اين منطقه نيازمند تعهد قاطع نسبت به اين احكام است و با اشاره به اينكه به موجب ماده ۲۴ منشور سازمان ، مسئوليت حفظ صلح و امنيت بين‌المللي بر عهده شوراي امنيت گذاشته شده است و با اشاره به قطعنامه ۴۷۹(۱۹۸۰) كه در تاريخ بيست و هشتم سپتامبر ۱۹۸۰ به صورت اجماع تصويب شد، به علاوه بيانيه‌اي كه رئيس شوراي امنيت در تاريخ پنجم نوامبر (s/14244) قرائت كرد و با آگاهي از تلاش‌هاي ميانجيگرانه‌اي كه گذشته از جنبش عدم تعهد و سازمان كنفرانس اسلامي، به طور خاص دبير كل و نماينده‌اش انجام مي‌دهد.

 

۱-    خواستار آتش‌بس و پايان دادن به تمام عمليات نظامي به صورت فوري است.

۲-    همچنين اين شورا خواستار عقب‌نشيني نيروها به مرزهاي شناخته شده بين‌المللي است.

۳-    شورا، گروهي از ناظران سازمان ملل را براي تحقيق و تائيد آتش‌بس و نظارت بر آن مي‌فرستد و از دبير كل انتظار دارد كه گزارشي از اين ترتيبات لازم به اين منظور را به شورا ارائه دهد.

۴-    شورا تداوم تلاش‌هاي ميانجيگرانه به روش هماهنگ با سازمان ملل را تشويق مي‌كند. هدف از اين تلاش‌ها دست‌يابي به حل و فصلي همه‌جانبه و عادلانه و شرافتمندانه براي همه امور مربوط است و به نحوي بايد باشد كه هر دو طرف بپذيرند و بر مبناي اصول منشور سازمان ملل متحد و مبتني بر احترام به حاكميت و استقلال و تماميت ارضي كشورها و عدم دخالت در امور داخلي آن‌ها باشد.

۵-    از تمام دولت‌ها انتظار دارد كه تمام اعمالي را كه مي‌تواند در تداوم اين نزاع نقش داشته باشد، منع كنند تا اجراي اين قطعنامه تسهيل شود.

۶-     شورا از دبير كل مي‌خواهد ظرف سه ماه گزارشي را درباره نحوه اجراي اين قطعنامه به شورا ارائه دهد.

 

منبع: عملکرد شورای امنیت در جنگ عراق و ایران

نوشته: حمد عبدالعزیز الکواری ترجمه: محمد علی عسگری

منبع:

سایت تاریخ جنگ ایران و عراق

http://warhistory.ir/



:: موضوعات مرتبط: تاریخ جنگ ایران و عراق
:: برچسب‌ها: قطعنامه ۵۱۴


شنبه بیست و سوم دی ۱۳۹۱
ن : محمد نصر

قطعنامه ۴۷۹

قطعنامه ۴۷۹


قطعنامه شماره 479 در 6 مهر ماه 1359 مصادف با 28 سپتامبر 1980 یعنی 7 روز پس از آغاز جنگ و درخواست آتش بس دو طرف در حالی که  بخش زیادی از خاک ایران در اشغال بود و این قطعنامه بدون اشاره به آغازگر جنگ و بدون خواستن از عراق به باز گشتن به مرزهای بین المللی؛ و تنها درخواست آتش یس بین طرفین به تصویب رسید.

متن قطعنامه ۴۷۹


مورخ بيست و هشتم سپتامبر ۱۹۸۰[۱]



شوراي امنيت با توجه به عنوان اين بند كه «وضعيت بين ايران و عراق» است و با توجه به اينكه همه كشورهاي عضو به موجب منشور (سازمان ملل متحد) متعهد هستند كه اختلافات بين‌المللي را از طريق راهكارهاي مسالمت‌آميز و به گونه‌اي حل كنند كه صلح و امنيت بين‌المللي و عدالت در معرض خطر قرار نگيرد و با توجه به اينكه تمام اعضا متعهد هستند در روابط بين‌المللي خود از تهديد به استفاده از زور يا كاربرد آن عليه تماميت ارضي هر دولت يا استقلال سياسي آن پرهيز كنند و با توجه به اينكه ماده بيست و چهارم منشور سازمان مسئوليت حفظ صلح و امنيت بين‌المللي را بر عهده شوراي امنيت مي‌گذارد و با توجه به نگراني فزاينده اين شورا نسبت به وضعيت بين ايران و عراق؛

 

۱-    از دو كشور ايران و عراق مي‌خواهد كه فوراً تداوم استفاده از زور را متوقف و نزاع خود را مطابق با اصول عدالت و حقوق بين‌المللي و از راه‌هاي مسالمت آميز حل كنند.

۲-    شورا اين دو كشور را به پذيرش هرگونه پيشنهاد ميانجيگرانه تشويق مي‌كند يا اينكه آن‌ها از آژانس‌ها يا ترتيب‌هاي منطقه‌اي و غيره از جمله راهكارهاي مسالمت‌آميز كه مي‌پسندند در اين‌باره كمك بگيرند،‌ يعني راهكارهايي كه تعهد آن‌ها را به منشور سازمان تسهيل مي‌كند.

۳-    شورا از ساير دولت‌ها مي‌خواهد كه بالاترين درجه خويشتنداري را از خود بروز داده و از هرگونه عملي كه باعث تشديد و توسعه ابعاد اين نزاع مي‌شود،‌ پرهيز كنند.

۴-    شورا تلاش‌هاي دبير كل و پيشنهاد كمك‌هاي بشردوستانه او را در اين باره تاييد مي‌كند.

۵-    از دبير كل انتظار دارد كه در ظرف ۴۷ ساعت گزارشي را به شورا ارائه كند.

 
منبع: عملکرد شورای امنیت در جنگ عراق و ایران
نوشته: حمد عبدالعزیز الکواری ترجمه: محمد علی عسگری 

منبع:

سایت تاریخ جنگ ایران و عراق

http://warhistory.ir/



:: موضوعات مرتبط: تاریخ جنگ ایران و عراق
:: برچسب‌ها: قطعنامه ۴۷۹


شنبه بیست و سوم دی ۱۳۹۱
ن : محمد نصر

بررسی عمليات مرصاد

بررسی عمليات مرصاد

 
1-عمليات مرصاد-رویکرد ارتش

شرايط سياسي ايران در اواخر تيرماه ۱۳۶۷ كه منجر به صدور اعلاميه حضرت امام (ره) جهت پذيرش قطعنامه ۵۹۸ گرديده بود باور عراقي ها را تقويت كرده بود كه اوضاع به نفع نيروهاي مخالف جمهوري اسلامي ايران تغيير كرده است لذا با انجام اقدامات نظامي و سياسي مي توان دگرگوني نظام را در ايران پيگيري كرد.

بر اين اساس اقدامات نظامي گسترده اي در منطقه جنوب، غرب و شمالغرب صورت پذيرفت كه عليرغم موفقيت ابتدايي در هيچ كدام عراقي ها نتوانستند به كوچكترين اهداف خود برسند. لذا آمادگي قبلي قصرشيرين را تخليه كرده و با حمايت هوائي و توپخانه،عناصر فريب خورده منافقين را در يك ستون شبه نظامي به طرف داخل ايراني گسيل داشتند.
سرعت اين ستون خودروئي موجب شده تا خيلي سريع با بهره گيري از اوضاع نامناسب داخلي در شهرهاي مرزي كه به واسطه حملات عراق به وجود آمده بود،به سر پل ذهاب ،كرند و اسلام آباد رسيده و از آنجا به طرف كرمانشاه حركت كنند.
نيروهاي ايراني با استفاده از موقعيت مناسب عمليات آفندي مرصاد را با رمز يا صاحب الزمان (عج) ادركني طراحي كرده و در حاليكه نيروهاي هوائي همراه با بالگردهاي نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي ايران به فرماندهي سپهبد شهيد علي صياد شيرازي ستون خودروئي را در جاده اسلام آباد به طرف كرمانشاه در تنگه چهارزبر (مرصاد) مورد هجوم قرار داد و تقريباً نابود ساختند يگانهاي زميني از طرف ايلام و كرمانشاه ستون ماشيني منافقين را محاصره كرده و هزاران نفر را كشته و زخمي كرده و تعداد قابل توجهي را به اسارت درآوردند. و بدين ترتيب آخرين عمليات گسترده نظامي در ۸ سال دفاع مقدس با پيروزي كامل رزمندگان ايراني پايان يافت و با آرامش نيروهاي عراقي زمينه براي اجراي آتش بس مهيا گرديد.

 

2-بررسی عمليات مرصاد-رویکرد سپاه
عمليات مرصاد
منطقه: جبهه مياني - اسلام‌آباد - سرپل ذهاب
رمز: يا صاحب‌الزمان (عج) ادركني
زمان: 3/5 تا 6/5/1367
وسعت منطقه آزاد شده: 1200 كيلومتر مربع
هدف: آزادسازي زمين‌هاي اشغال شده در غرب كرمانشاه

ارتش عراق پس از اعلام موافقت ايران با قطع‌نامه 598، در دو جبهه جنوبي و مياني به طور هم زمان حمله كرد. در جبهه جنوب هدف، تصرف اهواز و حداقل تصرف خرمشهر بود كه تلاش دشمن را نيروهاي سپاه و بسيج عقيم گذارند، امّا در جبهه مياني هدف دشمن زمينه‌سازي براي هجوم سازمان منافقين بود. در اين جبهه ارتش عراق با حمله به خطوط پدافندي خودي، آن‌ها را سرگرم كرده بود تا نيروهاي منافقين بتوانند از نقطة ديگري، پس از شكسته شدن خط به وسيله ارتش عراق، حركت خود را آغاز كنند. بدين ترتيب پس از شكسته شدن خط خودي در منطقه سرپل ذهاب در حمله ارتش عراق، نيروهاي منافقين بدون آن كه با مانعي روبه رو باشند، سوار بر خودروها به سوي كرمانشاه حركت كردند و تا تنگه "چهار زبر" پيش رفتند. چنانچه پذيرش قطع‌نامه، سقوط اعتبار و اقتدار امام و نظام را در پي داشت و نيروهاي منافقين با استقبال مردم مواجه مي‌شدند، عراق مي‌توانست از موضع طرف پيروز، شرايط خود را بر ايران ديكته كند و جنگ را به پايان ببرد. از سوي ديگر، در حالي كه هنوز توقف حملات عراق در جنوب قطعي نشده بود، بخشي از مدافعان جنوب راهي غرب كشور شدند تا همراه مردم بسيج شوند و تحت عنوان عمليات "مرصاد" به سركوب حملات عراق و منافقين بپردازند. در اين عمليات كه با فرماندهي سپاه پاسداران و با پشتيباني هوانيروز ارتش اجرا شد، رزمندگان خودي از سه محور چهار زبر، جاده قلاجه و جاده اسلام آباد - پل دختر وارد عمل شدند و در دو مرحله نيروهاي ضدانقلاب (منافقين) را كه تا تنگه چهار زبر پيش‌روي كرده بودند، سركوب كردند.
در اين عمليات اگرچه نيروهاي منافق تا پشت نوار مرزي عقب رانده شدند، ليكن قواي ارتش عراق ارتفاعات مرزي را همچنان در اشغال خود نگه داشتند.
12.00

منبع:

سایت تاریخ جنگ ایران و عراق

http://warhistory.ir/



:: موضوعات مرتبط: تاریخ جنگ ایران و عراق
:: برچسب‌ها: بررسی عمليات مرصاد


شنبه بیست و سوم دی ۱۳۹۱
ن : محمد نصر

بررسی عملیات والفجر 10

بررسی عملیات والفجر 10

1-عملیات والفجر 10-رویکرد ارتش

عمليات والفجر ۱۰ در منطقه عمومي نوسود ايران و حلبچه عراق با رمز يا رسول الله (ص) در تاريخ ۲۴/۱۲/۶۶ آغاز گرديد و بعد از ۶ روز نبرد به پايان رسيد. انتخاب اين منطقه با پيش بيني تصرف اهداف تعيين شده صورت پذيرفت تا ارتش عراق را وادار نمايد با اعزام گسترده نيروهاي احتياط خود به حلبچه زمينه براي انهدام ماشين جنگي عراق در اين منطقه نيز آماده شود ولي از آنجا كه عراقي ها براي منطقه جنوب نبردهاي گسترده اي را در آغاز سال ۱۳۶۷ پيش بيني كرده بودند لذا در اين منطقه به نيروهاي موجود اكتفا كرده و براي متوقف نمودن نيروهاي ايراني متوسل به حملات گسترده هوائي شدند.

با توجه به كم اثر بودن حملات هوائي نهايتاً در اواسط روز ۲۶/۱۲/۱۳۶۶ در حاليكه مردم حلبچه گروه گروه به طرف مرزهاي ايران در حركت بودند منطقه مورد هجوم هواپيماهاي عراق با پرتاب گسترده بمبهاي شيميايي قرار گرفت.
۵۰۰۰ نفر از كردهاي عراقي با اين حمله شهيد شدند و شهر حلبچه به يك شهر مرده تبديل گرديد. اين اقدام عراق هيچ عكس العمل مناسب بشر دوستانه و موثري را از كشورها و سازمان هاي بين المللي به دنبال نداشت .
نتيجه :
-    ۱۲۰۰ كيلومتر از خاك ايران و عراق آزاد شد.
-    ۵۴۴۰ نفر از عراقي ها به اسارت درآمدند و بيش از ۱۰۰۰۰ نفر كشته و مجروح شدند.
-    ۲۷۰ دستگاه تانك و نفربر منهدم گرديد و بيش از ۹۰ دستگاه به غنيمت گرفته شد.
-    يكصد و پانزده قبضه انواع توپ به غنيمت گرفته شد و تعداد ۷۳ عراده به همراه ۱۰ فروند هواپيما و يك فروند بالگرد منهدم گرديد.


2-بررسی عملیات والفجر 10-رویکرد سپاه

عملیات والفجر 10
منطقه: جبهه شمالي - سليمانيه - حلبچه
رمز: يا محمد بن عبدالله (ص)
تاريخ: 24/12 تا 29/12/1366
هدف: پيش روي به سوي سليمانيه از جنوب شرق با تصرف شهرهاي حلبچه، خرمال، دوجيله، بياره و طويله
وسعت منطقه آزاد شده: 1200 كيلومتر مربع

استراتژي تعقيب متجاوز در جبهه شمالي بر اين اساس طراحي شده بود كه با پيش‌روي در شمال سليمانيه - در منطقه عمومي ماووت - هدف‌هاي پيش‌بيني شده تحقق يابد، ليكن بروز مشكلاتي در آن منطقه كه عمدتاً ناشي از موانع طبيعي بود، طراحان نظامي را به اين نتيجه رساند كه محور حلبچه را جايگزين محور ماووت سازند، با توجه به اين نكته كه تصرف حلبچه خود هدف مستقلي بود، ضمن آن كه گامي به سوي مركز استان نيز محسوب مي‌شد. بر اين اساس، عمليات حلبچه با طراحي و فرماندهي سپاه پاسداران در سه محور و در چهار مرحله اجرا شد. ابتدا با تلاش طاقت فرساي مهندسي، ارتفاعات صعب، مناسب عبور شد و سپس عمليات آغاز گرديد. در اين عمليات رزمندگان موفق شدند با استفاده از غفلت دشمن، ارتفاعات مرزي را پشت سر گذارند و شهر نوسود ايران و شهرهاي بياره، طويله، دوجيله، خرمال و حلبچه را آزاد سازند. به اين ترتيب مقدمات تصرف سد دربنديخان و نيز انسداد جاده مهم سليمانيه فراهم آمد. پيش‌بيني مي‌شد كه تصرف اين منطقه وسيع، نيروهاي احتياط دور ارتش عراق را از جنوب راهي شمال كند و در اين زمين، همچون زمين شلمچه و فاو آسيب فراواني به ارتش عراق وارد آيد. ليكن سرفرماندهي ارتش عراق حاضر نشد براي باز پس گيري منطقه حلبچه، يگان‌هايي را كه در جنوب آماده نگه داشته بود وارد عمليات كند، بلكه براي مقابله با رزمندگان به سلاح‌هاي كشتار جمعي متوسل شد و صرفاً يگان‌ها و نيروهاي منطقه‌اي خود را وارد نبرد كرد كه آن‌ها نيز كاري از پيش نبردند، به عبارت ديگر، واكنش عراق در حلبچه بيش از آن كه به قواي زميني اين كشور متكي باشد، به نيروي هوايي اتكا داشت. عراق با اطمينان از حمايت‌هاي جهاني، روش ديگري را براي مقابله با ايران برگزيد: بمباران وسيع شيميايي مردم عراق در حلبچه؛ كشتاري دهشتناك كه در نهايت شگفتي به هيچ وجه حس هم دردي و عواطف انساني مجامع و محافل سياسي و تبليغاتي جهان را برنينگيخت؛ در نيم روز 26/12/1366 در حالي كه انبوه مردم حلبچه خانه و كاشانه خود را به قصد ايران، ترك مي‌كردند، به دستور حكومت عراق، نيروي هوايي اين كشور مردم منطقه و خصوصاً روستاي "انب" را هدف بمباران شيميايي قرار داد كه بر اثر آن، حدود 5000 تن كُرد عراقي به شهادت رسيدند.

12.00

منبع:

سایت تاریخ جنگ ایران و عراق

http://warhistory.ir/



:: موضوعات مرتبط: تاریخ جنگ ایران و عراق
:: برچسب‌ها: بررسی عملیات والفجر 10


شنبه بیست و سوم دی ۱۳۹۱
ن : محمد نصر

بررسی عملیات كربلاي 5

بررسی عملیات كربلاي 5
1-عملیات كربلاي 5 -رویکرد ارتش»

نام گذاري سال ۱۳۶۵ به سال سرنوشت از طرف ايران و عدم موفقيت عمليات كربلا ۴ به دليل كشف محورهاي نفوذي ايران توسط دشمن پيش آمد، بحراني براي فرماندهان جنگ به وجود آورد كه موجب شد فرماندهي عالي جنگ براي انجام يك عمليات، تضمين پيروزي طرح هاي عملياتي را در خواست نمايد.

اين درخواست نيز باعث گرديد تاك متر كسي خطر را براي انجام يك عمليات قبول نمايد ولي به دليل آنكه پذيرش بن بست در جنگ،هدف عمده اي بود كه استكبار جهاني انتظار داشت فرماندهي سپاه پاسداران با كسب تجربه نقاط ضعف عراق و آسيب پذير بودن مواضع عراقي ها در منطقه شلمچه، عمليات كربلا ۵ را طراحي كرد و با پيش بيني اهدافي با عمق كمتر در داخل خاك عراق به اجراء درآورد.
در اين عمليات نقش ويژه اي به عهده نيروي هوائي ارتش، هوانيروز و يگانهاي پشتيباني كننده از نيروي زميني ارتش مانند توپخانه سنگين زميني ارتش مانند توپخانه سنگين و احداث پل هاي مورد نياز گذاشته شد.
چهار قرارگاه نجف ،قدس ،كربلا و نوح با بيش از ۱۰ لشكر به مواضع سپاه سوم،ششم و هفتم عراق يورش بردند تا منطقه شلمچه را تصرف نموده و امكان پيشروي به سمت بصره را فراهم آورند. در شكل كلي همان طرح عمليات كربلا ۴ با تغييرات جزئي و با رمز يا زهرا (س) اجراء گرديد قرارگاه نوح پشتيباني را به عهده گرفت و محور پيشروي از شلمچه به طرف تنومه تعيين شد و بر اساس ماموريت محوله، قرار بود قرارگاه كربلا در شمال، قرارگاه قدس در مركز و قرارگاه نجف در جنوب از خطوط مرزي عبور كرده و بعد از تصرف بوبيان ،كوت سواري و شلمچه در امتداد شط العرب به طرف تنومه ادامه حمله دهند. ولي ارتش عراق براي سد كردن حركت رزمندگان ايران حاضر شد بهاي سنگيني پرداخت نمايد لذا با گسيل انبوه نيروهاي خود به منطقه اي به وسعت كم در زير آتش شديد و موثر نيروي خودي ايستادگي نمود. برادر حسين خرازي و اسماعيل دقايقي از فرماندهان سپاه پاسداران در اين عمليات به شهادت رسيدند.
نتيجه :
-    مواضع متعددي درخاك عراق به اشغال ايران درآمد كه بالغ بر ۷۵ كيلومتر مربع بود.
-    حدود ۹۰۰۰۰ عراقي كشته و زخمي شد و ۲۳۸۵ نفر به اسارت درآمدند.
-    ۸۰۰ تانك و نفربر منهدم شد و ۱۹۰ دستگاه به غنيمت درآمد.
-    ۴۰ هواپيما و ۵ بالگرد سقوط كرد.
-    ۱۸۰ عراده توپ و ۹۰ قبضه پدافند هوائي منهدم و ۲۰ عراده توپ نيز به غنيمت درآمد.
-    بعد از عمليات شمارش معكوس پايان جنگ شروع شد كه منجر به صدور قطع نامه ۵۹۸ در سال ۱۳۶۶ گرديد.



2-بررسی عملیات كربلاي 5 -رویکرد سپاه
عملیات كربلاي 5
منطقه: جبهه جنوبي - شلمچه - كانال زوجي
رمز: يازهرا (س)
 تاريخ: 19/10 تا 02/12/1365
هدف: تصرف شلمچه و پيش‌روي به سوي بصره
وسعت منطقه آزادشده: حدود 75 كيلومتر

نام‌گذاري سال 1365 به "سال سرنوشت" و عدم موفقيت در عمليات "كربلاي4" بحران بزرگي را براي فرماندهان جنگ ايجاد كرده بود. آقاي هاشمي رفسنجاني به عنوان فرماندهي عالي، ادامه جنگ را به شرط تضمين پيروزي مقبول مي‌دانست و فرماندهان يگان‌هاي سپاه نيز كه از نتايج عمليات "كربلاي4" دچار فشار روحي بودند و نيز استحكامات شلمچه را غيرقابل عبور مي‌دانستند، نه تنها تضمين پيروزي را ميسر نمي‌ديدند. بلكه كسب موفقيت در شلمچه را غير قابل دسترسي ارزيابي مي‌كردند. اما در اين ميان فرمانده كل سپاه كه از شكست در كربلاي 4، فقط ضعف دشمن در شلمچه را شناسايي كرده بود، از نادر افراد اميدواري بود كه در جلسات تصميم‌گيري بر اجراي عمليات در منطقه شملچه اصرار مي‌ورزيد و به عبارت ديگر، اگرچه عمليات "كربلاي4" به موفقيت نينجاميد، ليكن تاكتيك به كار رفته در آن عمليات در محور شلمچه كه سبب شكسته شدن خط دشمن و نفوذ به عمق مواضع آن‌ها شد، آسيب‌پذيري موانع مستحكم شرق بصره را آشكار ساخت. به هر صورت، عمليات "كربلاي5" در وضعيت بسيار دشواري طراحي و بلافاصله آغاز شد. در اين عمليات مواضع عراق در كانال پرورش ماهي، پنج ضلعي و شلمچه از سمت شمال مورد هجوم قرار گرفت و بسياري از دژهاي نفوذناپذير تسخير شد. از آن جا كه اين عمليات تنها دو هفته پس از پايان عمليات كربلاي 4 به وقوع پيوست، دشمن از نظر زمان غافل‌گير شد. همچنين به دليل اين كه جهت هجوم نيروهاي خودي، خلاف جهت آرايش نيروهاي عراقي بود، در تاكتيك نيز دشمن غافل‌گير شد. به اين ترتيب خشنودي عراق در متوقف كردن عمليات ابوالخصيب (كربلاي4) ديري نپاييد و دو هفته بعد بصره كه زمين‌هاي اطراف آن بسيار مسلح و نفوذناپذير شناخته مي‌شد، در مقابل هجومي جديد و تهديدي جدي قرار گرفت؛ هجوم نيروهاي پياده‌اي كه اگر به زرهي و هلي‌كوپتر تجهيز شده بودند، پيشروي آنان تا دروازه بصره مسلم به نظر مي‌رسيد. فرصت دادن به نيروهاي رزمي سپاه و واگذاري اين منطقه، به معناي تسليم عراق و تحقق خواسته‌هاي جمهوري اسلامي ايران در جنگ بود، لذا عراق پذيرفت كه براي سدّ كردن حركت رزمندگان ايران بهاي سنگيني بپردازد و با گسيل انبوه نيروهاي خود به منطقه‌اي با وسعت كم، در زير آتش شديد و مؤثر نيروي خودي ايستادگي نمايد. اين اقدام كه به متلاشي شدن شمار فراواني از يگان‌هاي عراقي انجاميد، بدين معنا بود كه دشمن براي از دست ندادن زمين شرق بصره، آماده پذيرش تلفات فراوان است. در عين حال ارتش عراق نتوانست مانع از سقوط مواضع خود در شرق بصره شود و 80% از هدف‌هاي عمليات كربلاي 5 تأمين شد. پيروزي ايران در اين زمين شمارش معكوس پايان جنگ را در پي داشت. عبور از استحكامات شرق بصره نشان داد پيروزي ايران در هر وضعيت متصور است و استحكامات و تجهيزات عراق نمي‌تواند در بازداشتن رزمندگان ايران نقش تعيين كننده‌اي داشته باشد، لذا براي جلوگيري از شكست ارتش عراق تلاش گسترده‌اي صورت گرفت كه در نهايت به تصويب قطع‌نامه 598 انجاميد. در اين عمليات حسين خرازي و اسماعيل دقايقي فرماندهان لشكر 14 امام حسين (ع) و 9 بدر به شهادت رسيدند.

12.00

منبع:

سایت تاریخ جنگ ایران و عراق

http://warhistory.ir/

Normal 0 false false false EN-US X-NONE FA MicrosoftInternetExplorer4


:: موضوعات مرتبط: تاریخ جنگ ایران و عراق
:: برچسب‌ها: بررسی عملیات كربلاي 5