دایره المعارف دفاع مقدس - موسوعة الحرب العراقیة الایرانیة - Encyclopedia of Iran Iraq war

جمعه ششم بهمن ۱۳۹۱
ن : محمد نصر

روزشمار سال چهارم جنگ

روزشمار سال چهارم جنگ

سال 1362
7/7/1362
دبیر کل و نماینده ویژه او، اولاف پالمه، در نیویورک با وزرای خارجه ایران و عراق ملاقات کردند.
8/7/1362
شهر‏های اندیمشک و دزفول هدف ۵ فروند موشک ۹ متری قرار گرفتند که شهادت حدود ۱۰۰ نفر از ساکنان این دو شهر را به دنبال داشت.
28/7/1362
عمليات گسترده والفجر4 28/7/62 در منطقه عمومي سليمانيه پنجوين به فرماندهی مشترك ياالله عملیات والفجر ۴: این عملیات به یکی از مهمترین و سرنوشت ساز ترین نبردهای طول جنگ  تبدیل شد با اینکه اصلاً به عنوان یک عملیات گسترده برنامه ریزی نشده بود !
هدف اولیه عملیات تصرف دشت شیلر بود. ‏دشت شیلر یک فرو رفتگی بزرگ از خاک عراق در داخل خاک ایران (استان کردستان) است که تبدیل به پناهگاه گروهک های ضد انقلاب شده بود. ‏این گروهک ها در داخل دشت شیلر پادگان های متعددی ایجاد کرده و می‏توانستند نیروهایشان را به لطف فرورفتگی دشت در عمق خاک ایران، ‏به داخل کشور اعزام کنند و عراقی ها هم از آنها پشتیبانی می‏کردند. ‏
اما با آغاز عملیات موقعیت هایی پیش آمد که فرماندهان ایران را بر آن داشت نیروهای بیشتری برای افزایش حد پیشروی وارد عملیات کنند و از سوی دیگر عراقی ها هم حاضر به از دست دادن موقعیت استراتژیکشان در دشت شیلر نبودند و خیلی زود عملیات والفجر ۴ تبدیل به یک نبرد بزرگ و حساس یک ماهه شد و در نهایت با پیروزی شیرین نیروهای ایرانی پایان یافت. ‏
در این عملیات علاوه بر دشت شیلر، ‏ارتفاعات گرمک، ‏لری، ‏شیخ گزنشین و کانی مانگا به تصرف رزمندگان ایران درآمد و نیروهای ما تا عمق استان سلیمانیه عراق پیشروی نموده و در مجموع ۷۰۰ کیلومتر مربع از خاک عراق را تصرف کردند. ‏در روزهای پایانی نبرد که عراقی ها از حصول نتیجه ناامید شده بودند شهر پنجوین خودشان را ویران کردند تا به دست نیروهای ایرانی نیافتد. ‏رزمندگان هم پس از ورود به شهر ویران شده، ‏تصرف آن را بی نتیجه دیده و بر روی ارتفاعات اطراف شهر مستقر گردیدند. ‏
حیف نتوانستم نقشه این عملیات را در اینترنت پیدا کنم چون برای پی بردن به اهمیت آن فقط می‏توان نقشه اش را تماشا کرد !
9/8/1362
شورای امنیت قطعنامه 540 را صادر کرد در این قطعنامه نقض حقوق انسانی و بین المللی محکوم و توقف فوری کلیه عملیات‏های نظامی علیه اهداف غیر نظامی درخواست شده است. همچنین بر حقوق آزادی دریانوردی در خلیج فارس تصریح شده و از کشورها خواسته شده است که از هرگونه اقدامی که ممکن است به تشدید درگیری کمک نماید، اجتناب ورزند. در این قطعنامه همچنین از دبیر کل درخواست شده است که به تلاش‏های میانجیگرانه ادامه داده و با طرف‏های درگیر جهت یافتن راه‏های ی برای متوقف ساختن مخاصمات و نظارت برآن، از جمله اعزام ناظران سازمان ملل مشورت نماید.
1/9/1362
جمهوری اسلامی ایران از دبیر کل خواست تا بار دیگر گروهی را برای بررسی حملات به مناطق مسکونی به منطقه گسیل دارد.
14/9/1362
دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس در ملاقات با دبیرکل سازمان ملل خواستار اقدام وی در جلوگیری از گسترش درگیری شد.
20/9/1362
دبیرکل مواضع طرفین راجع به قطعنامه 540 را به شورا گزارش داد.
24/9/1362
انتشار اطلاعیه مطبوعاتی ۱۴۷۹ کمیته بین‌المللی صلیب سرخ درباره تأیید بمباران شهر‏های ایران به دست عراق و تقاضای رعایت موازین انسانی از طرفین.
 27/10/1362
حمله هوایی و موشکی عراق به شهر‏های ایلام و خرم آباد و خرمشهر و آبادان، ۲۵ دقیقه پس از تعهد این کشور مبنی بر قطع حمله به مناطق مسکونی در شهرها.
 21/11/1362
-عمليات متوسط تحريرالقدس 21/11/62 در منطقه عمومي سليمانيه دربنديخان-ارتفاع شاخ‌شميران به فرماندهی سپاه
-دبیرکل طی پیام‏های جداگانه به دو کشور با ابراز نگرانی از ادامه جنگ و خسارات ناشی از آن، تصمیم خود را دایر بر اعزام هیأتی برای بازدید از مناطق مسکونی مورد حمله و مذاکره درمورد منازعه به ایران و عراق اعلام داشت.
29/11/1362
عمليات متوسط والفجر5 29/11/62 در منطقه عمومي ايلام مهران-ارتفاع چنگوله به فرماندهی سپاه
2/12/1362
عمليات متوسط والفجر6 2/12/62 در منطقه عمومي ايلام دهلران-ارتفاع چيلات به فرماندهی سپاه
3/12/1362
عمليات گسترده خيبر 3/12/62 در منطقه عمومي بصره-ميسان هورالهويزه-پاسگاه زيد به فرماندهی مشترك يا رسول‌الله(ص) عملیات خیبر: عملیات خیبر بدون تردید بلند پروازانه ترین! تلاش ایران برای وارد آوردن شکست قطعی به ارتش عراق محسوب می‏شود. ‏
هنگامی که فرماندهان سپاه و ارتش در جریان عملیات والفجر مقدماتی در منطقه فکه به سر می‏بردند متوجه موقعیت بکر آب گرفتگی عظیم هورالهویزه شدند. ‏
این منطقه عظیم که از غرب طلائیه آغاز و تا جنوب چزابه ادامه دارد به عنوان یک مانع طبیعی برای اجرای عملیات از سوی نیروهای ایران و عراق تلقی می‏گردید تا جایی که هر دو طرف به استقرار نیروهای ژاندارمری و مرزبانی معلوم در اطراف و داخل هور اکتفا کرده و مردم بومی و قاچاقچیان به راحتی در داخل آن تردد می‏نمودند. ‏
هرچند عبور از هور به نظر غیرممکن می‏رسید اما توجه فرماندهان ایران را جلب کرد و در حالیکه دشمن را در شمالغرب سرگرم کرده بودند، ‏برای اجرای عملیات بزرگ آماده می‏شدند. ‏
همانطور که گفتم طرح عملیات خیبر بسیار بلندپروازانه بود و در صورت موفقیت کامل، ‏رژیم صدام چاره ایی جز قبول شکست و پذیرش شرایط ایران نداشت. ‏
طرح کلی عملیات به این شکل بود: محور اصلی عملیات عبارت بود از عبور از عرض آب گرفتگی هوروالهویزه و جزایر داخل آن (که بزرگترینشان جزایر مجنون شمالی و جنوبی بودند)، ‏رسیدن به رودخانه دجله و عبور از آن، ‏تصرف بزرگراه بصره-العماره در حدفاصل شهر القرنه تا شهرک العزیر و رسیدن به ساحل آب گرفتگی هورالحمار در غرب آن. ‏
در جنوب محور اصلی، ‏سایر نیروها که بیشتر شامل نیروهای زرهی ارتش می‏شدند باید از دو محور شلمچه و طلائیه به سمت شهرک نشوه در ساحل شط العرب پیشروی کرده و در اینجا با عبور از شط العرب بزرگراه بصره-العماره را تا شهر القرنه پاکسازی می‏کردند، ‏به این ترتیب امکان استقرار توپخانه و ادوات زرهی بر روی این بزرگراه تا شهرک العزیر فراهم می‏آمد زیرا سنگین ترین سلاحی که نیروهای محور اصلی برای تصرف و حفظ این بزرگراه با خود می‏بردند آر پی جی و خمپاره اندازهای سبک بود !
همزمان با عملیات خیبر، ‏عده ایی دیگر از رزمندگان در قالب دو عملیات والفجر ۵ و والفجر ۶ ارتفاعات مرزی حدفاصل مهران تا دهلران را آزاد می‏کردند و بزرگراه العماره-کوت را زیر آتش می‏گرفتند تا امکان انتقال نیرو به استان میسان برای دشمن فراهم نشود. ‏
5/12/1362
بمباران هوایی شهر‏های سقز و کوهدشت و پل‏دختر و مهاباد، به وسیله هواپیما‏های عراقی.
 16/12/1362
عیادت هیئت پزشکی کمیته بین‌المللی صلیب سرخ از ۱۶۰ مجروح شیمیایی در بیمارستان‌‏های تهران.
 17/12/1362
شهادت حاج ابراهیم همت، فرمانده لشکر ۲۷ محمد رسول الله (ص) سپاه در جبهه‌‏.
18/12/1362
دبیر کل اعلام کرد هیأتی برای بررسی اتهام کاربرد سلاح‏های شیمیایی توسط عراق اعزام می‏کند.هیأت اعزامی در منطقه شواهد کاربرد سلاح‏های شیمیایی را بازدید و بررسی کرد.
28/12/1362
پایان بازدید یک هفت‏های کارشناسان سازمان ملل متحد از مناطق جنگی ایران که به تأیید استفاده عراق از گاز خردل و گاز اعصاب (تابون) انجامید و شورای امنیت نیز با صدور بیانیه‏ای این گزارش را تأیید کرد، ولی از عراق به عنوان استفاده کننده سلاح‌‏های شیمیایی نام نبرد.

سال 1363

10/1/1363
شورای امنیت کاربرد سلاح‏های شیمیایی را قویاً محکوم کرد و از این کشورها درخواست کرد که پروتکل 1925 ژنو در این ارتباط را رعایت کنند. شورا همچنین کلیه اقدامات مربوط به نقض حقوق انسانی و بین المللی را محکوم نموده و خواستار راه حل صلح جویانه جهت حل و فصل این درگیری شد.
11/3/1363
به ابتکار اعضای شورای همکاری خلیج فارس، شورای امنیت قطعنامه 552 را صادر کرد. و در این قطعنامه از کلیه کشورها خواسته شده است که به حقوق آزادی دریانوردی احترام بگذارند و حمله به کشتی‏های تجاری در مسیر کویت و عربستان سعودی متوقف شود.
16/1/1363
گزارش هیأت اعزامی پیرامون ادعای جمهوری اسلامی ایران مبنی بر استفاده عراق از سلاح‏های شیمیایی، همراه با اظهار تأسف دبیرکل از کاربرد سلاح‏های شیمیایی، به شورای امنیت تسلیم شد.
3/2/1363
حمله به نفتكش‌هاي ايران
 6/2/1363
شهادت حجت الاسلام و المسلمین مهدی شاه آبادی
7/2/1363
سفر طه ياسين رمضان به مسكو
5/3/1363
بمباران و موشک باران تهران، کرمانشاه، قم، قزوین، ایلام، گیلان غرب، پیرانشهر، اراک، بانه، مریوان.
11/3/1363
تصویب قطعنامه ۵۵۲، در جلسه ۲۵۴۶ شورای امنیت سازمان ملل متحد، درباره ضرورت احترام کشورها به حقوق کشتیرانی و محکوم کردن حمله به کشتی‌ها و درخواست توقف آن، ولی از ذکر نام عراق به عنوان آغازگر و ادامه دهنده جنگ نفت‌کشها پرهیز کرد و به همین علت جمهوری اسلامی ایران آن را بی‌اعتبار دانست.
15/3/1363
شورای امنیت تصمیم و اقدامات دبیرکل را تأیید و تنفیذ کرد.
19/3/1363
دبیر کل با ارسال پیامی برای رؤسای جمهوری ایران و عراق خواستار توقف حملات نظامی به مناطق مسکونی و غیرنظامی شده و درخواست نموده است که در آینده از شروع نمودن این گونه حملات نظامی عمدی خودداری ورزند.
20/3/1363
ایران و عراق تقاضای دبیرکل مبنی بر خودداری از حمله به مناطق مسکونی را پذیرفتند. عراق این تعهد را مشروط بر عدم تمرکز نیرو‏های ایرانی در مراکز مسکونی کرد.
22/3/1363
تعهد دو دولت مبنی بر خودداری از حمله به مناطق مسکونی به اجرا درآمد.
24/3/1363
دبیرکل تصمیم خود را مبنی بر اعزام دو هیأت به ایران و عراق و استقرار آنها به منظور بررسی اتهام نقض توافق عدم حمله به مناطق مسکونی و غیرنظامی را به شورای امنیت اطلاع داد.
31/3/1363
افراد هیأت "الف" سازمان ملل متحد در بغداد مستقر شدند.
 5/4/1363
-افراد هیأت "ب" سازمان ملل متحد در تهران مستقر شدند.
-دبیرکل با ارسال دو یادداشت جداگانه از هر دو طرف خواست که از کمیته بین المللی صلیب سرخ برای اجرای کنوانسیون ژنو در مورد اسرای جنگی پشتیبانی نمایند و به عنوان قدرت‏های محافظ به اسرای جنگی در ایران و عراق خدمت نمایند.
8/4/1363
دبیرکل با ارسال دو نامه، از ایران و عراق خواست تا از تمرکز نیرو‏های نظامی در مناطق مسکونی خودداری کنند و تعهد و پایبندی جدی خودرا به عدم کاربرد سلاح شیمیایی ابراز دارند.
17/4/1363
اجلاس هفت كشور صنعتي
 19/4/1363
اعلام حمایت دوباره کویت از عراق در جنگ، در دیدار معاون نخست وزیر کویت، از لندن.
26/6/1363
گروه بازرسی مستقر در بغداد، در بررسی شکایت عراق مبنی بر حمله ایران به مناطق مسکونی گزارش داد که هیچ حمله تعمدی از سوی ایران صورت نگرفته است.

منابع روزشمار: کتب مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ(مرکز اسناد دفاع مقدس)



:: موضوعات مرتبط: روزشمار جنگ ایران و عراق
:: برچسب‌ها: روزشمار جنگ ایران و عراق÷ سال 1362, 1363