دانشنامه جنگ ایران و عراق

روزشمار سال سوم جنگ

سال 1361

9/7/1361
عمليات متوسط مسلم‌بن‌عقيل(ع) 9/7/61 در منطقه عمومي كرمانشاه سومار به فرماندهی مشترك ياابالفضل‌العباس(ع)
12/7/1361
تصویب قطعنامه ۵۳۲، در جلسه ۲۳۹۹ شورای امنیت سازمان ملل متحد، درباره اظهار تأسف از طولانی شدن جنگ ایران و عراق و خسارت‌‏های آن، درخواست آتش بس فوری و عقب نشینی نیروها به مرز‏های بین‌المللی و اعزام هیئت میانجی ملل متحد.
18/7/1361
تشکیل دومین اجلاس وزیران دفاع شورای همکاری خیلج فارس، برای هماهنگ کردن همکاری‌‏های نظامی اعضا، در جنگ ایران و عراق.
30/7/1361
مجمع عمومی سازمان ملل قطعنامه 3/37 را صادر کرد که در آن خواستار آتش بس فوری، عقب نشینی نیروها و حل و فصل مسالمت آمیز مناقشات دو کشور شده است.
6/8/1361
جمهوری اسلامی ایران از دبیر کل خواست تا هیأتی را برای بررسی تخریب مناطق مسکونی ایران به وسیله عراق اعزام نماید.
10/8/1361
عمليات متوسط محرم 10/8/61 در منطقه عمومي ايلام ارتفاع مرزي حمرين به فرماندهی مشترك يا زينب(س)
26/8/1361
اعلام موجودیت مجلس اعلای عراق.
 28/9/1361
اصابت ۲ فروند موشک عراقی به مناطق مسکونی دزفول، که ۶۲ شهید و ۲۸۷ مجروح و ویرانی ۱۲۰ خانه و ۳۸۰ مغازه و یک مسجد را به دنبال داشت.
17/11/1361
عمليات گسترده والفجر مقدماتي 17/11/61 در منطقه عمومي ميسان چزابه-فكه به فرماندهی سپاه ياالله عملیات والفجر مقدماتی: این عملیات هم با هدف توسعه جنگ در استان میسان عراق، ‏با برنامه ریزی فراوان و تمرکز یک نیروی عظیم با قصد پیشروی تا خود شهر العماره اجرا گردید اما به علت هوشیاری نیروهای عراقی نیروهای ایران موفق به شکستن خطوط دشمن نشدند و عملیات به نتیجه نرسید. ‏بعداً مشخص شد تعدادی از اعضای جاسوس سازمان مجاهدین خلق اطلاعات عملیات را لو داده‏اند. ‏در جریان آماده سازی اجرای این عملیات حسن باقری (افشردی) قائم مقام ۲۵ ساله فرماندهی کل نیروی زمینی سپاه به شهادت رسید. ‏
2/12/1361
-رئیس شورای امنیت طی بیانیه‏ای درخواست‏های قبلی شورا مبنی بر آتش بس فوری، عقب نشینی نیروها و حل مسالمت آمیز منازعه را تکرار کرد.
-جمهوری اسلامی ایران بار دیگر درخواست کرد دبیر کل هیأتی را برای بررسی مناطق مسکونی تخریب شده اعزام نماید. همچنین خاطر نشان شده که این هیأت در مورد ادعای عراق تحقیقی نماید. عراق نیز با این امر موافقت کرد.
17/12/1361
حمايت رسمي امريكا از عراق)
23/2/1362
دبیر کل تصمیم خود مبنی بر اعزام هیأتی برای بررسی مناطق مسکونی تخریب شده در ایران و عراق را اعلام داشت.

سال 1362

21/1/1362
عمليات گسترده والفجر 1 21/1/62 در منطقه عمومي ميسان جبل‌فوقي به فرماندهی ارتش ياالله عملیات والفجر ۱: همانگونه که گفته شد. ‏عملیات محرم علیرقم موفقیت نسبی، ‏ایراداتی داشت. ‏برای رفع این ایرادات و در ضمن جبران ناکامی عملیات والفجر مقدماتی و پیشروی به سمت العماره، ‏عملیات والفجر ۱ اجرا گردید. ‏
در مرحله نخست این عملیات می‏بایست ارتفاعات جبل فوقی در جنوب جبل حمرین تصرف می‏شد. ‏به این ترتیب هم نقص عملیات محرم بر طرف می‏گردید و هم جبل فوقی به عنوان کلید دشت العماره پل سرازیر شدن رزمندگان ایران به سمت شهر می‏شد. ‏
عملیات در مرحله اول با موفقیت انجام گردید و ارتفاعات جبل فوقی آزاد شد اما نیروهای عراق دست به مقابله شدیدی زده و پس از چند روز نبرد شدید ارتفاعات را باز پس گرفتند. ‏
شهید صیاد شیرازی معتقد بود دلیل ناکامی این عملیات شور و شوق بیش از اندازه نیروهای سپاه بوده است ! چون قرار بود جبل فوقی از دو محور آزاد شده و سپس نیروهایی که در مرحله اول استراحت می‏کردند به سرعت وارد دشت العماره می‏شدند، ‏اما با اصرار فرماندهان سپاه که هر کدام می‏خواستند نیروهایشان حتماً از ابتدا در عملیات حضور داشته باشند دو محور به هشت محور افزایش یافت و تازه فشردگی نیروها باعث شدید تر شدن نبرد گردید و وقتی هم که جبل فوقی آزاد شد نیروی تازه نفسی وجود نداشت تا از آن عبور کند. ‏عراقی ها هم به سرعت نیروهای خود را در منطقه جمع کردند و قبل از اینکه واحدهای ایران موفق به تجدید قوا گردند آنها را عقب زدند. ‏
بعد از عملیات والفجر ۱، ‏تمرکز قوا و حساسیت بالای عراقی ها در استان میسان باعث شد تا نیروهای ایران ظاهراً بی خیال این محور شده و جنگ را به جبهه شمالغرب بکشانند. ‏
22/1/1362
نخستین حمله موشکی عراق به مناطق مسکونی اندیمشک، که به شهادت ۲۳ نفر و زخمی شدن ۱۲۰ نفر و ویرانی ۷ خانه و مغازه انجامید.
30/2/1362
دبیر کل گزارش تیم مورد نظر خود جهت تحقیق از نقاطی در مناطق جنگی را به ایران و عراق اعزام داشت.
20/3/1362
عراق از دبیر کل خواست تا کمیسیونی برای بررسی وضعیت اسرای جنگی در ایران و عراق تشکیل دهد. دبیرکل در این خصوص با کمیته بین المللی صلیب سرخ مشورت کرد.
30/3/1362
دبیرکل گزارش تیم اعزامی را که حاکی از ویرانی سنگین و شدید مناطق مسکونی با استفاده از آتشبار هوایی و حملات موشکی و نیز در طی اشغال نظامی در ایران و خسارت سبک به مناطق مسکونی عراق بود، به شورا تسلیم کرد.
29/4/1362
عمليات متوسط والفجر2 29/4/62 در منطقه عمومي اربيل چومان مصطفي به فرماندهی مشترك ياالله
7/5/1362
عمليات متوسط والفجر3 7/5/62 در منطقه عمومي ايلام مهران به فرماندهی مشترك ياالله
19/5/1362
حمله هوایی ۶ جنگنده عراقی به مناطق مسکونی گیلان غرب، که شهادت ۶۲ تن و زخمی شدن ۵۷۰ نفر از اهالی را به دنبال داشت.

منابع روزشمار: کتب مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ(مرکز اسناد دفاع مقدس)